गण्डकी प्रदेश लिपा नेवाः पहिचान

प्रदेश नं. ६ या नां कर्णाली तयेधुंकाः छु मजुइमाः धकाः बिचाः याःगु खः, अथे हे जुल। कर्णाली प्रदेशं अनया स्थानीय सांस्कृतिक, जातीय व भाषिक पहिचानयात अस्वीकार यासें नामांकरणया सवालय् भूगोलयात प्राथमिकताय् तल । उकिया अनुशरण यासें प्रदेश नं. ४ यात नं नां बिल, गण्डकी । गथे प्रदेश नं. ६ यात कर्णाली धकाः खुसिया नां बिल अथेहे मेगु खुसिया नां कथं प्रदेश नं. ४ या नां तयेगु ज्या जूगु दु । निगू प्रदेशया नां खुसिया कथं नामांकरण जुइधुंकाः आः ३ नं. प्रदेशया नां नं बागमती जुइगु खःला ? वा मेमेगु प्रदेशया नामांकरण नं खुसि, पहाड, हिमाल वा भौगोलिक कथं जकं तइगु खःला ? आःया चिउताःया विषय थ्वहे खत । 

प्रदेश नं. ४ अर्थात गण्डकी प्रदेश जनसंख्याया हिसाबं केवल २४ लख जक दुगु प्रदेश खः । उगु प्रदेश दुने च्वनीपिं आपालं जनसंख्या धाःसा आदिवासी जनजातित । उकी मध्ये नं गुरुङ व मगःतय् बाहुल्यता दुगु प्रदेश । कुल जनसंख्या मध्ये आदिवासी जनजातित ४६.७९ प्रतिशत व खस–आर्यत केवल २७.८४ प्रतिशत जक दुगु प्रदेश खः । 

उखे प्रदेशय् त्यानावंपिनि ल्याः स्वयेगु खःसां नं आदिवासी जनजातितय् ल्याः म्हो मजू । प्रदेशसभाया उपस्थिति स्वयेगु खःसा ४२.३७ प्रतिशत आदिवासी जनजातितय् प्रतिनिधित्व दु । अनं लिपा जक खस–आर्य, दलित व मधेशीतय् प्रतिनिधित्व उगु प्रदेशय् दु । प्रदेशया मुक्कं जनसंख्या व प्रादेशिक सभाय् उपस्थित प्रतिनिधितय् ल्याखं नं गण्डकी प्रदेश आदिवासी जनजातितय् स्पष्ट बाहुल्य दुगु प्रदेश खः ।

अथे खयां नं प्रदेशया नामांकरण धाःसा जातीय, भाषिक व सांस्कृतिक पहिचानया लिधंसाय् जुइ मफुत । खस–आर्य समुदायं छु चाहे जूगु खः अथे हे जुल ।उकियात लालमोहर तयेगु ज्या धाःसा आदिवासी जनजातितय्सं हे यात । अनया प्रदेशसभाय् त्यानावःपिं आदिवासी जनजाति सभासद्तय्सं थःगु पहिचानयात ध्याकुनय् तयाः पार्टीया इशारा कथं मतदान यात ।

उगु प्रदेशसभाय् तत्कालीन एमाले व तत्कालीन  माओवादी एकीकृत जुयाः नीस्वंगु नेकपाया बहुमत दुगु खः । नेकपाया पार्टीगत निर्णय कथं हे उगु पार्टीया आदिवासी जनजाति सांसदतय्सं गण्डकी प्रदेशयात लालमोहर तःगु खः । पार्टी प्रति बफादारी क्यंगुलिं पार्टी दुने अज्याःपिं सांसदतय् महत्व आः अप्वया वनेफु तर थःगु समुदाय दुने ख्वाः क्यनेत गुलि थाकुइगु खः व धाःसा बिचाः मयाःनिगु विषय जुइमाः ।

पहिचानया लिधंसाय् नामांकरण मजुइवं अन तमुवान–मगरात संघर्ष समितिं आन्दोलनया घोषणा यायेधुंकूगु अवस्था दु । संघर्ष समितिया कथं थुगुसीया आन्दोलन केवल विरोध जुलुसव सभाय् जक सीमित मजुसे पार्टीया न्ह्यब्वःसा जुयाः थःगु समुदाय प्रति वफादार मजूपिं सांसदतय्त बहिष्कार यायेगु तकं न्ह्यथनातःगुदु ।

थःपिनिगु मताधिकार छ्यलाः पहिचानया लिधंसाय् नामांकरण यायेगु व्यवस्था दयेक दयेकं नं आदिवासी जनजाति सांसदतय्सं थःगु समुदाय प्रति अन्याय याःगुलिं केवल गुरुङ व मगः समुदाय जक चिन्तित व आक्रोशित जूगु मखु । पहिचानया निंतिं आन्दोलित जुयाच्वंपिं मुक्कं आदिवासी समुदाय थुगु ज्यां आन्दोलित अवस्थाय् थ्यंगु दु ।

नामांकरणया सवालय् प्रदेश नं. ४ जक मखु प्रायः फुक्कं प्रदेशय् खस–आर्य समुदाय छथाय् दु । उपिं फुक्कं ऐतिहासिक, जातीय व भाषिक रुपं नामांकरण याये मजिउ धाइपिं । अझ उमिसं अज्याःगु मापदण्ड कथं नामांकरण यायेगु ज्या जूसा थःपिं पार्टी धकाः च्वने फइ मखु, उकिया विरुद्ध मतदान यायेगु जुइ धकाः सार्वजनिक रुपं ख्याच्वः तकं बिउगु खः ।

थ्व ल्याखं आः नेवाःतय्सं स्वयाच्वंगु झीगु प्रदेशया नां छु जुइ । नेवा–ताम्सालिङ वा नेपालमण्डल धइगु खँय् वहस यानाच्वंगु नेवाः समुदाय आः निगुलिं नांपाखें बञ्चित जकं जुइगु खः ला धकाः चिउताः तयाच्वंगु दु ।

छखे, पार्टीया निर्णय तकं माने याये मखु धकाः पार्टीयात ख्यानाच्वंपिं खस–आर्य समुदाययापिं सांसदत दुसा मेखे थःपिंसं सतकय् वयाः न्ववाना जूगु मुद्दाय् तकं अडान काये मफुपिं आदिवासी जनजातितय् सांसदत । सतकय् प्रदेशया नां तमुवान–मगरात जुइमाः धाइगु अले संसद दुने गण्डकीयात मतदान याइपिं आदिवासी जनजाति सांसदत खनाः समग्र पहिचानया आन्दोलनय् लगे जुयाच्वंपिं आक्रोशित जूगु दु ।

ऐतिहासिक भूमिया ल्याखं, अनया जनसंख्याया ल्याखं, अले प्रदेशसभाय् उपस्थितिया ल्याखं तकं आदिवासी जनजातितय् क्वातुगु पकड दुगु थाय्या नामांकरण तकं खुसिया ल्याखं जुइवं आः मेमेगु प्रदेशया नामांकरण नं उगु हे लँपुपाखे वनेत अःपुगु दु । थ्व ल्याखं आः नेवाःतय्सं स्वयाच्वंगु झीगु प्रदेशया नां छु जुइ । नेवा–ताम्सालिङ वा नेपालमण्डल धइगु खँय् वहस यानाच्वंगु नेवाः समुदाय आः निगुलिं नांपाखें बञ्चित जकं जुइगु खः ला धकाः चिउताः तयाच्वंगु दु । नामांकरणया सवालय् प्रदेश नं. ४ य् पहिचानया लिधंसाय् जुइगु यक्व सम्भावना दुगु खः । सभां दयेकूगु नामांकरण सुझाव समितिया सुझावय् तकं पहिचानया लिधंसाया नांयात नं दुथ्याकातःगु खः ।

स्वयमं प्रदेशया मुख्यमन्त्री तकं जनजातिया कायमचा जूगुलिं तमुवान–मगरात जुइ धकाः यक्वसिनं आशा याःगु खः । तर पार्टीया निर्णय प्रति नं मुख्यमन्त्रीं अडान कायेफत न त मेपिं आदिवासी जनजातितय्सं हे कायेफत । पहिचानया लिधंसाय् नामांकरण जुइगु यक्व सम्भावना दुगु प्रदेशय् हे खुसिया नामं नामांकरण जुइवं प्रदेश नं. ३ या सांसदतय्सं आः छु याइ ?

पार्टीयात पहिचानया लिधंसाय् नामांकरण यायेत दबाव बी ला ? आदिवासी जनजाति सभासदत छप्पँ जुइ ला ? आः नेवाःतय्सं मिखा तयाच्वंगु विषय थ्वहे खः । तर प्रदेश नं. ३ या मुख्यमन्त्रीया चुनाव जूगु इलय् नेवाः सांसदतय् ग्वाहालिं हे छम्ह नेवाःयात मुख्यमन्त्री पदय् बुकूगु खाइगु अनुभव दनि ।

छम्ह नेवाःयात त्याकेगु तसकं महत्वपूर्ण इलय् तकं नेवाःत विभाजित जूगु, पार्टी जक मखु पार्टी दुनेया गुटबन्दी प्रति वफादार जुइगु यानाच्वंगु जुल । मुख्यमन्त्रीया सवालय् थज्याःगु कारणं छम्ह नेवाःयात बुकेगु ज्या जुइधुंकूगु दुसा आः नामांकरणया सवालय् उकिं मुक्त जुइ फइला ? यदि जुइ मफु, पार्टीया निर्णय न्ह्यःने नेवाः पहिचान व आत्मगौरवयात लाकमं प्यंकेगु ज्या याइसा नेवाःतय्सं अज्याःपिं सासंदतय्त बहिष्कार यायेगु आँट याइला ? थन परिक्षाया ई नेवाः सांसदतय् जक मखु मुक्कं नेवाः समुदायया नं खः ।

सम्बन्धित बुखँ

LEAVE YOUR COMMENTS