दम्भ अप्वया वनाच्वंगु सरकार

नेपाली कांग्रेस पार्टीं मुलुकय् कम्यूनिष्टतय्गु अधिनायकवाद वइन धकाः हाला जूगुया परिदृश्य आः बुलुहुँ खने दया वयाच्वंगु आभास ब्वलनावःगु दु। बहुमतीय सरकार जक मखु दुई तिहाइ बहुमतया सरकार निर्माण जूगु कारणं मुलुकय् अनेक सकारात्मक परिवर्तन वइगु आशा यानाच्वंपिं बुलुहुँ निराशापाखे न्ह्यानाच्वंगु

खनेदु। दुई तिहाइया सरकारं मुुलुकय् दयाच्वंगु अनेक राजनीतिक पंगःत चीकाः मुलुक विकासया लँपुइ न्ह्याकेमाःगु खः। तर मुलुक संघीयताय् प्रवेश जुइधुंकाः नं आपालं ऐन नियम निर्माणय् जागरुक मजूगु, थीथी प्रदेशया सरकारयाके ज्या भाला मदुगु, सांसदत मात्र तलब भत्ता व सुविधाय् जक आकर्षित जुयाच्वंगु अनेक दृष्टान्त आःया राजनीतिइ खने दयाच्वंगु दु।

मुलुकया अर्थतन्त्र अनियन्त्रित, बजाः भाः थहां वनाच्वंगु नियन्त्रण जुइमफुगु व खाद्यान्न मिसावटंनिसें त्वनेगु लः तक शुद्ध मजूगु अले सरकारी स्वामित्वया दुग्ध विकास संस्थानं तकं आम जनताया स्वास्थ्यय् खेलवाड यासें अखाद्य दुरु बजारय् मियाच्वंगु सप्रमाण पुष्टि जुइधुंकूसां उकियात कारवाही मयासे च्वंगुया कारण सरकारया दम्भ हे खः ला धयागु सोच आम जनतायाके ब्वलनाच्वंगु दु।

सरकारं थःपिनिगु दम्भया कारणं सर्वोच्च अदालतं दोषी प्रमाणित यानातःम्ह अपराधीयात ल्यं दुगु सजाय माफी याकूगु दु। सरकारया विरोध याइपिंत धमाधम नियन्त्रित यायेगु योजना नियोजितकथं हे पित हयेगु ज्या याना वयाच्वंगु दु।सरकारं नकतिनि हे नागरिक संघ–संस्थातय्त थःपिनिगु नियन्त्रणय् तयेगु उद्देश्यं अज्याःगु संघ संस्था दर्तानिसें नवीकरणय् तकं पंगः जुइगु सुचंत पित बियाच्वंगु दु।

लोकतन्त्रय् नागरिकतय्त थुकथं नियन्त्रणय् तयाः थःपिं मालिक जुइत स्वइ धयागु बिचाः तकं सुनां मयाःगु खः। थज्याःगु सुचं निर्वाचित सरकारपाखें वःगु धयागु थ्व सरकारया शासनशैली पञ्चायती एकतन्त्रीय व ज्ञानेन्द्रया स्वयां निरंकुश जूगु दु।

सामान्य भाषां पिहां वयाच्वंगु, छखें स्वयेबलय् सुशासन व सरल खनेदयाच्वंगु थुगु सुचंयात साधारण नियमकथं कायेफइगु स्थिति मदु। छाय्धाःसा, नेपाली समाजय् अधिनायकवाद क्वचिंकेगु डिजाइन व आशयं थ्व वःगु खनेदु। थुकिं लोकतन्त्रिक चुनावयात स्वाहाने दयेकाः थःपिनिगु निहित राजनीतिक स्वार्थ ल्हातय् लाकेगु ज्या जुयाच्वंगु वाःचायेके फइ। वामपन्थी सरकारं संसदय् काःगु प्रचुर बहुमतया बः कयाः डर–त्रासं स्वेच्छाचारी शासन न्ह्याकेगु व नागरिकयात कमजोर दयेकेगु नीतिया किचः खः थ्व।

कमजोर राजनीतिक प्रतिपक्ष नेपाली कांग्रेसया लाचारीपना एवं कमजोर अवस्थापाखें सरकारं भरपुर लबः कयाच्वंगु खनेदु। नागरिक समाज व अन्तर्राष्ट्रिय समुदायया उपस्थितियात कय्कुंकाः ध्याकुंचाय् वांछ्वयेगु कुतः यानाच्वंगु दु, सरकारं। नागरिकया आधारभूत अधिकारय् प्रत्यक्ष अंकुश तयेगु कुतः याःगु दु। वाम एकतापाखें राजनीतिक अभिष्ट पूवंकेगु तयारी उमिसं याःगु खयेफु।

थ्व हे झ्वलय् काठमाडौँ प्रजिअ लगायतया कार्यालयं गृह मन्त्रालयया निर्णय अनुसार संस्था दर्ता तथा नवीकरणसम्बन्धी ४ बुँदे अनिवार्य सर्त पालना यायेत मुलुकन्यंकं निर्देशन बिउगु दु। थुकिं सरकार निरंकुश जुइगु व नागरिक समाजनाप सहकार्य मयाइगु स्पष्ट सन्देश बिउगु दु। लोकतन्त्रय् नागरिकतय्त थुकथं नियन्त्रणय् तयाः थःपिं मालिक जुइत स्वइ धयागु बिचाः तकं सुनां मयाःगु खः।

थज्याःगु सुचं निर्वाचित सरकारपाखें वःगु धयागु थ्व सरकारया शासन शैली पञ्चायती एकतन्त्रीय व ज्ञानेन्द्रया स्वयां निरंकुश जूगु दु।प्रजिअया थ्व ४ बँुदाया सूचनाय् धयातःगु दु (१) कार्यसमितिया पदाधिकारी व कर्मचारीं सम्पत्ति विवरण अनिवार्य पेस यायेमाःगु (२) उद्देश्यय् छगू जक कार्यक्षेत्र ल्ययेमाःगु व नवीकरणया हकय् उद्देश्य संशोधन लिपा जक नवीकरण जुइगु। (३) लगातार स्वदँ स्वयां अप्वः ई तक नवीकरण मयाःगु संस्था नवीकरण मजुइगु।

(४) प्रत्येक प्यलाय् अनिवार्य चौमासिक प्रतिवेदन पेस यायेमाःगु। थ्व सूचनां प्रस्ट जुइ, सामाजिक सेवाय् न्ह्यायेत थ्व सरकारं नागरिकयात निरुत्साहित याःगु दु।सामाजिक सेवा धयागु भिंगु मन तयाः समाजयात योगदान यायेगु निंतिं याइगु खः। आर्थिक फाइदा अथवा मेगु छुं निहित स्वार्थं थुकी लगे जुइ मजिउ धयागु मान्यता थुकिया खः।

थुकी ज्या सनीपिं मनूत विशुद्ध सेवा व सामाजिक न्यायया लागि न्ह्याइपिं खः। थ्व अर्थय् स्वयंसेवकया रूपय् निःस्वार्थ सेवा यायेत सम्पत्ति विवरण पेस यायेमाःगु बाध्यात्मक व्यवस्था समाजयात गज्याःगु लँपुइ न्ह्याकी? थ्व न्यायसंगत जुइ फइ मखु।थुकिया लिच्वः झी भाषा, कला, संस्कृतिया सेवाय् न्ह्यानाच्वंपिं जक मखु थीथी त्वालय् टोल सुधार समितिंनिसें कयाः किसान व उपभोक्ता समितितय्त तकं प्रत्यक्ष लिच्वः लाःवनीगु निश्चित दु।

सुं नं मनू सामाजिक ज्या यायेत थःगु सम्पत्ति विवरण न्ह्यब्वयाः ज्या याः वनी धकाः बिचाः यायेगु न्हिनय् हे म्हगस खने थें जक जुइ। विकास–निर्माण ज्याय् नागरिकतय्गु उत्साह मदया वनी। सुं नं स्वाभिमानी नागरिकया लागि समाज सेवाय् वनेगु निंतिं हे सम्पत्ति विवरण बीमाःगु बाध्यतायात सहजकथं काये फइगु स्थिति मदु।

स्वभावतः निःस्वार्थ भावं छेँया अन्न नयाः सेवाय् वनीम्ह मनुखं सरकारी निकायया अनावश्यक निगरानी छाय् सह याइ? थज्याःगुु न्ह्यसः ब्वलनीगु स्वाभाविक हे जुइ। सरकारया नियत सुं नं थः विरोधी वा अप्रिय मनूयात नियन्त्रणय् तयेगु निंतिं अख्तियारया ल्हातय् वयागु व्यक्तिगत व पारिवारिक सम्पत्ति छानबिनय् लाकाः मनूतय्गु सामाजिक जोश व जाँगर मदयेका छ्वयेगु थ्व छगू हतियार नं जुया वनेफु।

छाय्धाःसां थनया राजनीतिक व प्रशासनिक संयन्त्र विश्वास यायेबहः मजू। छुं नं इलय् थुकिया दुरुपयोग जुइ फइगु खतरा दु। सुयागुं सः बन्द यायेत, ठेगान लगे यायेत वा बिना कारण ‘माथिको आदेश’ धकाः दुःख बीगु चलन आः नं थन ल्यनाच्वंगु दनि।थज्याःगु अव्यवहारिक नियम जारी जुइवं प्यखेरं सरकारयात दबाब बियाः थुगु सुचं लित कायेत आह्वान याःगु दु।

ब्यापक दबाबया कारणं थुगु नियमपाखें सरकार लिचिउगु दु। गृह मन्त्रालयया मन्त्रीस्तरीय निर्णय धकाः थुगु नियमयात आःयात लागू मयायेगु परिपत्र छ्वःगु दु। तर नियम हे लित काःगु घोषणा धाःसा जूगु मदुनि। थ्व प्यंगू बुँदे सुचंया औचित्य पुष्टि जुइगु स्थिति मदु।

थ्व अन्तर्राष्ट्रिय कानुन, नेपाःया संविधान व कानुनसम्मत नं मदु। थ्व मानवअधिकारया विश्वव्यापी घोषणापत्रया अःखः समेत दु। थुकिं नेपाःया संविधानं बियातःगु संघसंस्था चायेके दइगु नागरिकया मौलिक हक समेतया हरण जुयाच्वंगु दु। उकिं थ्व नियम सम्रगरुपं रद्द हे जूगु घोषणा सरकारं तुरुन्त यायेमाः।