चीनलिसे नेपाःया स्वापू
चीन व नेपाःया सम्बन्ध इतिहास स्वयां पुलांगु खः। इतिहास सुरु जुइ न्ह्यः थनया पौरानिक खँनिसें हे नेपाः व चीनया स्वापू दयाच्वंगु खनेदु। परापूर्व कालय् महाचीनं वःम्ह विद्वान मञ्जुश्रीनं हे चोभारया डाँडा चानाः थन बसोबास यायेत लायक याना बिउगु न्ह्यथनातःगु दु। उगु ईया तान्त्रिक शक्तियात दुवालेगु खःसा अज्याःगु अपार शक्तिया प्रयोग जुइ मफइगु छुं कारण नं खनेमदु।
थौं विश्वयात झिंन्हय्क्वः तक ध्वस्त याये फइगु आणविक हतियार अमेरिका व चीनयाके दु धइथें उगु इलय् तान्त्रिक विद्याया उच्च विकास जूगु इलय् अथे यानाः प्रकृतियात नं थःगु वहसय् तयेगु प्रक्रिया सुरु जूगु खनेदु। वयां लिपा नं नेपाः व चीनया स्वापू धाःसा निरन्तर न्ह्याना हे च्वन।
भृकुटी तारा कथं चीनय् थ्यंकाः अन आपालं बौद्ध धर्मया प्रचार प्रसार याःगु खनेदुसा नेपाल देशपाखें उखे उपहार कथं ज्वनावंगु बुद्धया मूर्ति नापं आर्यताराया मूर्ति महाचीनया लागिं धार्मिक आस्था ब्वलंकेत आपालं हे ग्वाहालि जूगु खनेदु।झिंनिगूगु शदीया नेपाली कालिगढतय्गु नेतृत्व यानाः झिंखुदँ दुम्ह कुशल अरनिकों तिब्बत व चीन थ्यंकाः नेपाली बास्तुकलाया देगः, मथ व श्वेत चैत्य दयेकूगुलिं नं नेपाल व चीनया स्वापू इतिहास स्वयां पुलांगु खः धइगु खँ प्रमाणित जुयाच्वंगु दु।
उगु इलय् येँनं वंपिं सेनायात नयेगु नके मफयेवं गांया फुक्कसिके अन्न वा मुंकाः ल्वहँतय् ल्हुयाः जाकि दयेकूगु थाय् कथं पूर्वी नेपाःया ओखलढुंगा थौं नं नां जाः। भीम मल्ल देय्या प्रधानसेनापति जुयाः वंगु इलय् वा सुयाः जाकि दयेकूगु कुति ल्वहं थौं नं ओखलढुंगाय् सुरक्षित दु
प्रमाणित इतिहास व तिथिमिति छुं मदुसां नेपालमण्डलपाखें चीन तक न्यासि हे वनाः ८० म्ह नेपाली कालिगढ पुचः चीन थ्यंकूगु खँ चीनय् अरनिकोया शालिक व समाधिस्थलय् दयेकातःगु विवरणपाखें स्पष्ट खने दयाच्वंगु दु।
महाचीनय् च्यादँ तक उगु विषयय् अध्ययन यानाः थःगु अमूल्य कृति अरनिकोया श्वेतचैत्य नांगु सफू हे च्वयादीम्ह संस्कृतिविद् व शताब्दी पुरुष सत्यमोहन जोशीया अनुसन्धान कृति नापं चीनय् दुगु थीथी कथंया कला, संस्कृति व मूर्तिं नं थौं तक झी नेपाली व चिनियाँ जनतायात नेपाल व चीनया स्वापू इतिहास स्वयां पुलांगु व जनस्तरय् अझ अप्वः क्वातुगु दु धइगु प्रमाणित यानाच्वंगु दु।
जनस्तरय् दुगु थ्व बांलाःगु स्वापुती इलय् ब्यलय् थाकुगु स्थिति मवःगु धाःसा मखु। थौं स्वयां निसःदँ न्ह्यः भीम मल्लया पालय् चीन व नेपाः दथुइ सीमा क्षेत्र तिब्बतय् युद्ध हे जूगु खः। उगु इलय् येँनं वंपिं सेनायात नयेगु नके मफयेवं गांया फुक्कसिके अन्न वा मुंकाः ल्वहँतय् ल्हुयाः जाकि दयेकूगु थाय् कथं पूर्वी नेपाःया ओखलढुंगा थौं नं नां जाः।
भीम मल्ल देय्या प्रधानसेनापति जुयाः निसःम्ह सेनाया नेतृत्व यानाः वंगु इलय् वा सुयाः जाकि दयेकूगु कुति ल्वहं थौं नं ओखलढुंगाय् सुरक्षित दु। भीम मल्लं तिब्बतलिसे ल्वानाः त्याकल वा बुकल व खँ थःगु हे थासय् दु। तर व छगू नेपाः व चीनया दथुया इतिहास कथं कायम जूवन। इतिहास सुरु जुइ न्ह्यः वा आपालं न्ह्यः हे नेपाः व चीनया आत्मीय स्वापू, धार्मिक यात्रुतय् आगमन नापं हु येन सानया नेपाल वर्णनपाखें नं नेवा व चीनया सम्बन्ध इतिहास स्वयां पुलां धइगु खँ प्रमाणित जुयाच्वंगु दु।
लिच्छवि जुजु अंशुवर्माया पालाय् तिब्बत व चीनय् थ्यंकाः भृकुटी, भिंmनिगूगु सदीइ तिब्बत व चीनय् थ्यंकाः अदम्य कलाकृतिया नमूना प्रस्तुत यायेत ताःलाःम्ह नेपाली कालिगढ अरनिको व भीम मल्लया खँ नं चीन व नेपाःया स्वापूलिसे स्वानाच्वंगु दु। अथेहे चिनियाँ यात्री हु येन सानं च्वयावंगु यात्रा वर्णनय् नेपाःया थीथी पक्षयात न्ह्यथनातःगु कारणं नं नेपाः व चीनया स्वापू तसकं हे पुलांगु खः धइगु अनुमान यायेफु।
नेपाः व चीनया सम्बन्ध थीथी कथं इतिहासय् च्वयेगु चलन सुरु जुइ न्ह्यः हे थीथी स्वापू दु धइगु खनेदु। लिखित इतिहास च्वनेगु चलन न्ह्यः नेपाः जुयाः चिनियाँ धार्मिक यात्री हु येन सान भारत वंगु खनेदु। छगू इलय् चीनया ल्हासायात छगू कथं नेपाःया अधिनस्थ थाय् कथं नं माने याना तःगु खनेदु। नेपाःया इतिहास स्वयां न्ह्यः हे नं चीनय् थीथी कथं इतिहास च्वयेगु परम्परा सुरु जूगु कारणं हे जक अरनिकोया खँ नं चीनपाखें हे नेपालं सीका काःगु खः।
अथेहे चिनियाँ यात्री हु येन सानया वर्णनं चीन व नेपाःया छगू इतिहासया पातो स्पष्ट यानावंगु खनेदु। गुगु इलय् चीन स्वतन्त्र, सार्वभौमसत्तासम्पन्न व चीन थेंज्याःगु अरबौं जनसंख्या दुगु देसय् समाजवादी गणतन्त्र नीस्वन। वयां लिपा नं नेपाः व चीनया स्वापू धाःसा जनस्तरय् न्ह्यज्याःगु खनेदु।
चीन सचित्र स्वयाः थःत कम्युनिष्ट तायेकीपिं नेपाःमित थन प्रशस्त ब्वलंगु खः। थज्याःगु अवस्थाय् नेपाली समाजं आः नकतिनि नेपाः सरकारया कार्यकारी प्रमुख प्रधानमन्त्री केपी ओलीया चीन भ्रमणं थ्व स्वापुती थप अप्पा छपा तना बिउगु दु।म्हिगः चिनिसें कयाः लुँ तकं तिब्बत व चीनय् निर्भर जूगु नेपालं चीनलिसे ल्हासा व्यापार धकाः ब्यापार यानाः चिनियाँ बजारं नेपाः दुनेया आर्थिक गतिविधिइ आपालं योगदान याःगु खः।
ल्हासा ब्यापारी धकाः आःया ज्योति ग्रुप व गुलिखे तुलाधर समुदाययात काइ। उपिं लांलां तक न्यासि वनाः तिब्बत व ल्हासाय् थ्यंकाः सामान ज्वना वइगु इतिहास दु। तातोपानी नाका चाले धुंकाः गाडीं हे येँय् थ्यंक सामान वयेगु याःगु कारणं हे जक लिपा वनाः अथे पिने वनाः दुःख यानाः ब्यापार यायेगु चलन हे मदया वन। छगू इलय् थःगु जिउ ज्यान हे बाजि तयाः नं नेपाःया नेवाः जातिं खासा ब्यापारी कथं ज्या याःगु खः।
उलि जक मखुसें तिब्बत व ल्हासाय् नेपाःया महावाणिज्य दूतावास तकं चायेकाः थनया ध्यबा हे अन चले यायेगु तकं यानाच्वंगु खनेदु। थ्व खँ इतिहासय् स्पष्ट रुपं खने दयाच्वंगु दु। थज्याःगु परिस्थितिइ नेपालं सदां चीनया लिउलिउ जक ज्या यायेगु मखुसें नेपाल व चीनया स्वापू बराबरीया आधारय् जुइमाः धइगु नं स्पष्ट क्यनाच्वंगु दु।लिपांखुसी चीन थ्यंकादीम्ह प्रधानमन्त्री केपी ओलीं बांलाःगु स्वापू तयेगु स्वयां नं रेल फ्वना वल। लिपुलेकया खँ मल्ह्वं।
लिम्पियाधुरा व लिपुलेकया खँ नेपाली इतिहासय् चीनलिसे सम्बन्धया लँपु चालीगु खः। पुलांम्ह प्रधानमन्त्री डा. बाबुराम भट्टराईनं नापं उगु खँ न्ह्यथनेत इनाप यात ंनं छु जुइ छु जुइ धकाः ओली सरकारं उगु खँ उल्लेख मयात। थज्याःगु वातावरणय् वर्तमान सरकारं चीनलिसेया स्वापू बांलाकूगु जूसा भारत तं चाइला धकाः ग्यायेमाःगु खनेमदु। जःलाखःला जूगु ल्याखं भारत नापं झी गुलि सतीयेमाःगु खः। उलि हे चीन नापं नं सतिका च्वनेमाः।
LEAVE YOUR COMMENTS