गुण याःपिंत गबलें ल्वःमंके मजिउ

मनू समाजय् च्वनी । झंगः पंक्षी जन्तुत थः थःगु पुचलय् च्वनी । मनूया समाज दइ । जन्तु जनावरया पुचः । उकिं मनूया थःथिति समाजय् दइ । झंगः पंक्षी जन्तु जनावरया पुचलय् थःथिति दइ । समाजं मां, बौ, दाजु किजा बाज्या अजि कका काकीयात काइ । अझ थः ला हि नापं स्वापू दुपिं हे थःथिति जूवनी । उकिं थःथिति प्रति सदां माया मतिना दयाच्वनी । छम्हेसित विपद् जूसा मेम्ह ग्वाहालिया लागिं न्ह्यःने वइ ।

कतःया दुःख स्वयां थःथितिया दुःख तःधं ताइ । थुबलय् नुगः ख्वइ । दुःखी जुइ । थःगु लाहि नाप स्वापू मंत कि नुगः क्वसाइ मखु । दुःखय् साथ बीमाःसां लिचिला जुइ । उकिं लाहिनाप स्वापू दुपिं न्हय्गू पुस्ता न्ह्यः यापिं जूसां दुनुगलंनिसें थः भाःपी । थःगु समाज व पुचलं पिनेयापिंत थःथिति कथं काइ मखु । तर थःथिति गज्याःपिं जुइ धइगु खँ गुण जातकय् न्ह्यथनातःगु दु । थुगु जातक छकः उला स्वये ।

छगू इलय् बोधिसत्व सिंहया योनीइ जन्म जुल । व पर्वतया गुफाय् च्वनाच्वन । उगु पर्वतया छचालं तःधंगु पुखू दु । छखे तजाःगु फाँटत दु । अनया ध्याचलय् नायूगु घाँय् दु । काउलि, मृग व चिचीधीपिं चल्लात अन तिंतिं न्हुयाः घाँय् नः वइगु । छन्हु छम्ह मृग अन घाँय् नयाच्वन । सिंहं उम्ह मृग खन । वयात ज्वनेत पर्वतं तिन्हुया वल । मृग उग्रिमय् अनं बिसिउँ वन । सिंहं थःगु बेगयात दिके मफुत ।

व ध्याचलय् कुतुं वन । अनं थहां वये मफुत । प्यपाः तुति प्यंगः थां थें जुल । छवाः तक व अन हे लात । छवाः लिपा ध्वं छम्ह अन नसा मालेत वल । सिंह खनाः ग्याना बिसिउँ वन । सिंहं ध्वंयात थःत बचे यायेत इनाप यात । ध्वंचां धाल, ‘जिं ला छंत पिकया बी । तर छं जितः स्यानाः नया बी धकाः ग्याः । सिंहं धाल, ‘जिं छंत नये मखु । छंम्ह तःधंम्ह उपकारी जुया बी ।’ ध्वलं वयात कबुल याकल । तुतिया छचालं ध्याचः चीका बिल ।

खय्त ला आपत् विपतय् ग्वाहालि याइपिं थःथितिपिं खः । थः ला व हिया स्वापू दुपिं खः । तर गबलें गबलें थःथिति नं
कतः जूवनेफु । दुःखया इलय् मिखा तिसिना बीफु ।
माःबलय् माःकथं ग्वाहालि मयायेफु । अझ विपद्या इलय् थः धकाः नाला तकं मकायेफु ।

धः म्हुयाः लः हल । लखं ध्याचः, सिकल । सिंहं बल यात । व ध्याचलं थहां वल । अले पलख आराम यात । पुखुली वनाः म्वः ल्हुल । सिंहं अन वःम्ह म्येय् छम्ह स्यात । वयात ध्वंचां घेरे यात । न्हापां ध्वंयात नकल । अनंलि थम्हं नल । निम्हेसियां नये धुंकाः ध्वलं छपाँय् ला म्हुतुं ज्वन । सिंहं न्यन– थ्व सुयात ? वं थः दासियात धाल । सिंहं नं थः सिंहनीयात ला छपाँय् ज्वन । उपिं निम्हं न्हापां ध्वंयाथाय् वन ।

अन ध्वंनीयात ला नकल । अनंलि सिंहं उपिं निम्हेसितं सदां बिचाः याना तये धकाः थःगु छेँय् यंकल । अन सिंहया गुफा लिक्क मेगु नं गुफा दु । उगु गुफाय् ध्वंतय्त तल । उगु दिनंनिसें सिंहनी व ध्वंनी अन हे च्वनीगु । ध्वं व सिंह जक नसा माः वनीगु । उमिसं थीथी कथंया पशु स्याना हइगु । व हे इनाः नइगु । ई न्ह्याना वन । सिंहनी व ध्वंनी निम्हेसियां निम्ह निम्ह मस्त नं दत । सकलें नापं मिले जुयाः च्वंच्वन ।

छन्हु सिंहनीं ध्वंनीनाप सिंहया सम्बन्ध दु ला धकाः शंका यात । उकिं वं ध्वंयात दुःख बियाः ख्याना छ्वयेगु बिचाः यात । सिंह व ध्वं शिकार वन कि सिंहनीं नं ध्वंनी व मस्तय्त ख्यायेगु यात । छुं दिं लिपा ध्वंनीनं ध्वंयात थ्व दक्व खँ कन । ध्वंनीनं धाल, ‘सिंहनीनं सिंहं धाःगुलिं हे थथे याःगु जुइमाः । झीपिं यक्व दिन थन च्वने धुन । उमिसं झीगु ज्यान कायेफु । झी थःगु छेँय् लिहां वने नु ।’ ध्वं व ध्वंनीया खँ मिले जुल ।

अनंलि उपिं अनं वनेगु खँ क्वःछित ।अनंलि ध्वं सिंहयाथाय् वन । वं ध्वंनीनं धाःगु दक्व यथार्थ खँ कन । वं धाल, ‘यदि सुयां सुयातं थःथाय् तया तये मयःसा पिहां हुँ धकाः वयात पितिना छ्वयेमाः । ब्वः बियाः, ख्यानाः हेला याना च्वने मजिउ ।’ ध्वंया खँ न्यनाः सिंह अजू चाल । व सिंहनीयाथाय् वन । वं थःत ध्वंनं गुकथं ज्यान बचे यात धकाः सिंहनीयात कन । वं धाल, ‘थुम्ह पासा जितः जीवन दान बिउम्ह खः ।

मित्रताया धर्म पूवंके फुम्ह मित्रयात बमलाः भाःपी मजिउ । आवंलि जिमि पासा, पासाया जहान व इमि मस्तय्त अपमान याये मते । हेला याये मते ।’
सिंहनीनं सिंहया खँ न्यनाः ध्वंयाके माफी फ्वन । अनंलि उपिं नापं सकलें न्हापा थें मिले जुयाच्वन । सिंहया मस्त व ध्वंया मस्त न्ह्यइपुक म्हिता जुल । उमि मांबौ सिना वन । अनं लिपा नं सकलें मिले जुयाच्वन । थुकथं पुस्तौं पुस्ता तक उमि स्वापू क्वातुया वन ।

सुनानं गुण यात धाःसा उकियात लुमंकेमाः । जीवनय् सुनानं छक्वः जक गुण याःसां उकिं जीवन खंके बीफु । जीवन सुथां लाक बीफु । थःत गुण याःम्हेसित बैगुण गबलें याये मजिउ धइगु खँ थुगु जातकं क्यं । ध्वंनं सिंह थेंज्याःम्ह जन्तुया ज्यान बचे यात । सिंह जंगलया ग्यानापुम्ह पशु । सकसितं ख्यायेफु । नयेफु । तर थःत गुण याःगु कारणं सिंहं ध्वंयात नापं तल । थ्व जक मखु । वया परिवारयात नं नापं तल ।

गबलें उमिगु शिकार यायेगु बिचाः मयाः । थौंया स्वार्थी समाजय् थ्व जातक छगू दसु जुइफु । सुनां थःत याःगु गुणयात लुमंका बीगु लँपु जुइफु । वैगुणीया मिखा चायेका बीगु थाय् जुइफु । थौंकन्हय् थःथिति नापं सन्तान मिले जुयाः च्वने मफु । बाज्या अजि कका काकी नाप ला झन् वैरिभाव ब्वलंका जुइ । छम्हं मेम्हेसित ख्याना जुइ । ख्वयेका जुइ । भचा बमलाः थें च्वन कि दायेत तकं लिचिली मखु ।

थुकथंया लकस हामाया कारणं नं ब्वलनेफु । सिंह व ध्वंया परिवार न्हापा मिले जुया च्वनाच्वंगु खः । जब सिंहनं थः मस्तय्त ध्वंनी व वया मस्तय्त ख्यायेमाः धाल । उकिं यानाः अन उमि दथुइ बैरिभाव ब्वलन । ल्वापु ब्वलंकीगु छगू कारण शंका नं खः । शंका संसार हे ध्वस्त याना बीफु । थौं गुलिखे छेँय् शंका यानाः कलह ब्वलनाच्वंगु दु । थुकिं यानाः छम्हं मेम्हेसित हत्या तकं यानाच्वंगु दु ।

उकिं शंकायात इलय् हे निराकरण यायेमाः । जातकय् सिंहनीया शंका ब्वलन । थुकिं यानाः ध्वंया परिवार नापं बैरिभाव दनावल । तर सिंह इलय् हे शंकाया निवारण याना बिल । थुकिं यानाः तःधंगु दुर्घटना मजुल । खय्त ला आपत् विपतय् ग्वाहालि याइपिं थःथितिपिं खः । थः ला व हिया स्वापू दुपिं खः । तर गबलें गबलें थःथिति नं कतः जूवनेफु । दुःखया इलय् मिखा तिसिना बीफु । माःबलय् माःकथं ग्वाहालि मयायेफु ।

अझ विपद्या इलय् थः धकाः नाला तकं मकायेफु । थःत विपद्या इलय् ग्वाहालि याःम्ह हे धात्थेंयाम्ह थः जुइ । थन ला हिया स्वापू मदयेफु । तःमि चीमि मधायेफु । बल्लाः, बमलाःया ल्याःचाः नं मदयेफु । गुम्हनापं थःगु आत्मियता दु । गुम्हनाप नुगः स्वाः । गुम्हनापं थःगु सुख दुःखया खँ ब्याः । अझ गुम्हेसिनं थःगु कर्तब्य पूवंकी व हे थःथिति जुइ । उकिं जातकय् धयातःगु दु, यदि मित्र दुर्बल जूसां वं मित्रयागु कर्तब्य याना बिल धाःसा वहे थःथिति खः । भिंम्ह मित्र नं खः । पासा नं खः ।

सुनिता मानन्धर

च्वमिया मेमेगु

• धैर्यवान कुम्भघोषक
• गबलें फुना मवनीगु सम्पत्ति !
• ऋद्धि व ऋद्धिवान
• प्रव्रजित, गृहस्थी व भोजन दान
• अकुशल कर्मया विपाक