ने. सं. ११४४ चौलागा पारू -

वार्ता लिपा ब्वलंगु परिस्थिति

थुगुसी बागू शताब्दी लिपा दकलय् न्हापां अमेरिका व उत्तर कोरियाया निम्ह नेताया दथुइ न्हापांखुसी शिखर वार्ता जूगु दु । उत्तर कोरियाया राष्ट्रपति किम जङ उन व अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्सया दथुइ सिंगापुरय् वार्ता जूगु खः । थुगु वार्ता लिपा आः विश्वय् ताः ई न्ह्यः सुरु जूगु ध्रुवीकरणं हाकनं छक्वः मेलमिलापया लँय् वइगु आशा यायेगु थाय् खने दइगु परिस्थिति ब्वलना वयाच्वंगु दु । करिब ६५ दँ न्ह्यः सन् १९५३ पाखे निगू कोरिया विभाजन जूवंगु खः ।

छगू कोरियाय् आः तक नं अमेरिकी कतांमरि सरकार कायम जुयाच्वंगु दुसा उत्तर कोरियाय् धाःसा परिस्थिति परिवर्तन जुयाः समाजवादी देश कायम जुयाच्वंगु दु । तर दुःखया खँ कोरिया प्रायद्वीप छगू हे देय् नं निगू जुयाः च्वने मालावन । थ्व दुःखया खँ खः । थुगु दुःखद् घडीयात वाः चायेकाः तःक्वःमछि हे थुपिं निगू देय्या दथुइ वारम्बार थीथी कथं कुटनीतिक कुतः नं जुल । तर थ्वहे न्हापांखुसी नापलायेगु अवसर कथं इतिहासय् हे रेकर्ड कायम याइ कथंया घटना जूवंगु दु ।

थ्व घटना फगत अमेरिका व उत्तर कोरियाया लागिं जक मखुसें विश्वन्यंकंया स्वतन्त्रताप्रेमि जनताया लागिं नं ध्यानाकर्षणया विषय जूवंगु दु । थौं विश्व कप फुटबल चले जुयाच्वंगु ई खः । उत्तर कोरियां दक्षिण कोरियाय् जूगु फुटबल कासाय् उत्तर कोरियाया कासामित छ्वयाः थःपिनि विश्व परिस्थितियात परिवर्तन याये चाहे जूगु संकेत क्यंगु खः । थ्व साय्द शताब्दीया हे महत्वपूर्ण घटना नं जूवनेफु ।

यदि आः छुं पंगः मवल धाःसा निगू देय् निगू हे राजनीतिक व्यवस्था कथं न्ह्यानाः थः परिवार तकं नापलाये मखनाः निगू देसय् लानाच्वंपिं उत्तर कोरिया व दक्षिण कोरिया निगू देय् छगू हे जुइगु परिस्थिति नं थ्व भेटवार्तां ब्वलंकीगु खने दुगु दु

यदि आः छुं पंगः मवल धाःसा निगू देय् निगू हे राजनीतिक व्यवस्था कथं न्ह्यानाः थः परिवार तकं नापलाये मखनाः निगू देसय् लानाच्वंपिं उत्तर कोरिया व दक्षिण कोरिया निगू देय् छगू हे जुइगु परिस्थिति नं थ्व भेटवार्तां ब्वलंकीगु खने दुगु दु । छुं जुयाः परिस्थितिइ हिउपाः मवल धाःसा आः लिपायागु वार्ताय् हे निगू कोरिया छगू यायेगु निंतिं थःथःपिनि राजनीतिक ब्यवस्थायात अथें तयाः जूसां निगू कोरियायात कायम याना तयेगु स्वयां छगू हे कोरिया देय् कथं कायम यायेत स्वइगु सम्भावना जुयाच्वंगु दु ।

अथे खःसां अमेरिकां सीधा हे उत्तर कोरियां थुबलय् तकया दुने थःगु देय्यात निःशस्त्रीकरण यायेमाः धइगु प्रस्ताव तयातःगु कारणं धाःसा थ्व स्थितियात हानं हाथ्या जुयाच्वंगु दु । थःगु देसय् धाःसा आणविक शक्तिया केन्द्रत यथावत याना तयेगु अले मेमेगु देसय् आणविक शस्त्रअस्त्र दुगु सहः हे मयाइगु अमेरिकाया न्हापांनिसेंया नीति खः । वहे कारणं इराक, इरान व कुवेत ध्वस्त जूवन । अबले नं अन न्हापां निःशस्त्रीकरण निं याःगु खः ।

अले अन हात हतियार मदुगु खः धइगु स्पष्ट प्रमाणित जुइधुंकाः अले वा मदुम्ह धुं न्याये फइ मखुत धइगु सीकाः हे अमेरिकी साम्राज्यवादं आक्रमण व अतिक्रमण यानाः कुवेत, इराक, इरान लगायत विश्वया थीथी देश कब्जाय् कयाः थौंकन्हय् चिकंया भण्डार थःपिनि ल्हातय् लाकाकाःगु खः । क्यानाडां वःम्ह डोनाल्ड ट्रम्प व प्योङयाङं तप्यंक हे सिंगापुर थ्यंकःवःम्ह किम जङ उनया दथुइ न्हिच्छि तक नापं हे च्वनाः थीथी खँ ब्याके धुंकाः नं भावी इलय् गथे यानाः निगू कोरियाया मामिलायात सुधार यायेगु धइगु स्पष्ट जूगु मदुनि ।

निगू देय्या नेतातय् दथुइ न्हापांखुसी प्रत्यक्ष वार्ता जूगुलिं नं खइ, थीथी शंका व उपशंकाया दथुइ नं निगू देय्या नेतातय् दथुइ भेटवार्ता हे स्वयम् छगू तःधंगु उपलब्धी थें जुयाच्वंगु दु । मंगलवाः सुरु जूगु वार्तां निष्कर्ष हे पिकाये मफुसां थुगु भेटवार्ताया सकारात्मक खँत जक पिहां वयाच्वंगु कारणं नं भविष्यय् निगू कोरिया छगू मजुसे हे मगाःगु ई वःगु खँ स्पष्ट संकेत खने दयावःगु दु । अथे जुयाः नं निम्हं विश्वस्तरया नेतात सुं हे खिउँख्वाः मवयेक च्वनेफुगु अवस्था ब्वलंगु जुइफु ।

कोरिया प्रायद्वीपय् निक्वःगु विश्वयुद्ध सन् १९५० निसें १९५३ तकया दुने लखौं मनूतय् ज्यान वंगु खः । अज्याःगु कथं युद्ध जुइधुंकाः थुगुसी न्हापांखुसी निगू देय्या शीर्ष नेतातय् दथुइ ऐतिहासिक वार्ता जूगु खः । कोरिया प्रायद्वीपय् स्थायी शान्ति कायम यायेत थ्व भेटवार्ता छगू कथं तसकं हे बांलाःगु केश कथं नं कयातःगु दु । न्हापा तक थनया आकासय् छगू देय्या पशुपंक्षीत मेगु देसय् वनाः चाःहिले फइ । छगू देय्य न्या खुसिइ जुयाः मेगु देसय् चाःहिले फइ ।

तर उत्तर कोरियाया मनूत थः हे परिवार दक्षिण कोरियाय् लात धाःसां दक्षिण कोरियाय् वने खनी मखु । अथेहे दक्षिण कोरियाया मनूत चाहे जूसां उत्तर कोरियाय् दुहां वने खनी मखु । थ्व मानसिक विभाजन जूगु न्यय्दँ ख्वीदँया दुने गुलिं थः परिवार नाप लाये मखंक हे सिनावन । गुलिं युद्ध लिपाया घटना जक लुमंकाः मां, बा व काय म्ह्याय् थःगु हे देय्या सीमा दुने कियातःगु कृत्रिम सिमापारी दु धइगु मानसिकता क्वबियाः नं म्वानाच्वन । ताः ई लिपा जक उमिसं थःगु परिवार नापलायेगु ह्वःताः चूलाकूगु नं दु ।

थज्याःगु विकराल परिस्थितिया दथुइ छुं पंगः हे मवयेक थुपालय् निम्ह शीर्ष नेतातय् भेटघाट लिपा धाःसा विश्वय् निगू धु्रब कथं खने दयाच्वंगु राजनीतिक ब्यवस्थाया बावजुद नं थनया माग, आवश्यकता व निगू देय्या जनताया चाहनायात ध्यानय् तयाः ज्या न्ह्याकेत उत्तर कोरिया व दक्षिणया सरकार दथुइ च्वनाः ज्या यानाच्वंम्ह अमेरिका नं सहमत जूगु खनेदु ।

थ्व अवस्था तक देय्यात थ्यंकेगु निंतिं नीदँ न्ह्यः हे विश्वन्यंकंया वामपन्थी शक्ति उत्तर कोरियाय् वनाः नं ऐक्यवद्धता क्यंगु दु । देसं देसय् कोरिया अध्ययन मण्डल, कोरिया एकीकरण सहयोग समिति लगायत थ्व निगू देय्या दथुइ जुयाच्वंगु गम्भीर असहमतियात गथे यानाः जिल अथे यानाः चीकेगु खँयात उलि हे क्वातुक ज्या यायेगु स्वयाच्वंगु दु ।

आः नं नेपालय् जनस्तरय् कोरिया अध्ययन मण्डल, कोरिया एकीकरण सहयोग समिति नीस्वनाः थीथी कथंया प्रवचन न्यंकेगु, थीथी ब्वज्या यायेगु व जापानं छगू इलय् कोरियाय् उपनिवेश यानाच्वंगु इलय् अन जूगु यौन शोषणया तस्वीर ब्वज्या व प्रत्यक्ष बलात्कृत मिस्तय् मन्तब्य हे न्यंकाः तकं जापान व कोरियायात अमेरिकी सेनां यानाच्वंगु ज्यादतीया बाखं उजागर यायेगु ज्यात नं जुयाच्वंगु झीसं सिउ । थज्याःगु परिस्थितिया वावजुद नं निगू देय्या नेतातय् वार्तां भिंगु लँपु ज्वनीगु आशा याये ।