लैं या फाइदा व उकी दुगु वासःया गुण
सलाद व तरकारीया रुपय् लैंया छ्यलाबुला न्ह्याथासं जू । लैं बँया तःलय् कन्दया रुपय् उत्पन्न जुइगु खः । बँया द्यःने लैंया वाउँगु हः खनेदइ । लैंलय् प्रोटीन, क्याल्सियम, आयोडिन व आइरन यक्व हे मात्राय् दु । लैंलय् भिटामिन ‘ए’, ‘बी’ व ‘सी’ नं दु । चिकुलां लंै बजारय् भख्खः जुइक वइ । अथेला थौंकन्हय् न्ह्यागु मौसमय् नं लैं न्यायेगु दयेधुंकल ।
आयुर्वेदय् धयातःकथं लैं नयागु पचय् याइगु, त्रिदोषनाशक अर्थात वात, पित्त, कफ नाश याइगु, गरम याइगु व पालुपालु धाःगु जुइ । लैंयात घ्यलय् दयेकाः नल धाःसा थुकिया त्रिदोषनाशक गुण अप्वः जुयावइ । बूगु लैं नयेबलय् हानि जुइगु सम्भावना दु अथे जुयाः लैं कचिगु हे नयेमाः । लैं नयेबलय् प्वाथय् दायाच्वंपिं किमि कुहां वइसा अलःकै नं सुनावनी । लैंलय् क्याल्सियम यक्व हे दु, अथे जुयाः क्वँय् व वा बल्लाकेत थुकिं ग्वाहालि याइ ।
लैंया हः (ख्वाखः) या रस त्वन धाःसा पथरीं यानाः च्वफाये थाकुयाच्वंगु लनी । हि सफा याइ । लैंया तरकारि दयेकाः नल धाःसा कफ व वायु विकार थिक जुइ । लैंया पु (केपु)यात वासःया रुपय् छ्यलेजिउ । लैंपुयात लखय् तयाः दायेकाः, छानय् यानाः त्वन धाःसा पथरी ल्वय् लनावनी । लैंहः (ख्वाखः) न्ह्ययाः नल धाःसा वाया थीथी समस्या ज्यनी । गाजर व लैंया रस ल्वाकछ्यानाः त्वनकि यक्व हे फाइदा याः ।
लैंयात वासःया रुपय् थुकथं छ्यलादिसँ –
# लैंया रसय् कागतिया रस व सिंचि ल्वाकछ्यानाः सेवन यात धाःसा प्वाः स्याःगु व ग्यास लनावनी ।
# जा नयेबलय् लैंया सलादय् कागति तिस्सिनाः नयाबिल धाःसा पाचनक्रिया तेज जुइ ।
# ५० ग्राम लैंया रुसय् सिंचि व मलय्चुं ल्वाकछ्यानाः न्हिं न्हिं सुथय् व बहनी त्वनाबिल धाःसा प्वाथय् दायाच्वंपिं किमित व मेमेपिं कीत नष्ट जुइ ।
# लैंया हः (ख्वाखः) यागु रसया सेवन यात धाःसा पित्त विकार मदयावनी ।
# लैं तानाः उकी सिंचि तयाः बहनी खुल्ला थासय् तयादिसँ । सुथय् दनाः शीतं गायाच्वंगु लैं नल धाःसा अलःकै लनावनी । हलूलिसे लैं नल धाःसां नं अलःकैचय् फाइदा हे जुइ ।
# लैंया रस ३० ग्रामया मात्राय् न्हिं स्वक्वःप्यक्वः त्वनाबिल धाःसा पथरी च्व लिसें पिहां वइ । लैंलय् क्षारता थुलि यक्व दइ कि उकिं पथरीयात हे नायेका बी । हःलिसे लैंया रस पिकयाः छगू गिलास रसय् छगः कागति, छगू चम्चाया प्यब्वय् छब्व मलय्चुं ल्वाकछ्यानाः न्हिं न्हिं त्वनादिसँ । थथे तःन्हु तक हे त्वनादिसँ ।
# लैंया १५० ग्राम रसय् मिश्री ल्वाकछ्यानाः सेवन यात धाःसा अम्लपित्त, एसिडिटीइ यक्व फाइदा जुइ । अले पाउँक धक्काः वयेगु नं दिनावनी ।
# लैंयागु पु (केपु)या चुं सुथय् बहनी ३–३ ग्राम मात्राय् लःलिसे सेवन यात धाःसा मिसातय् महिनावारी जुइबलय् वइगु पंगः चिलावनी ।
# लैंया क्यातुगु हः न्ह्ययाः रस घुर्कल धाःसा हिकु वयाच्वंगु दिनावनी । लैंया रस भचा क्वाकाः त्वनाबिल धाःसां नं हिकु वःगु दिनावनी ।
# हारमोन्सं यानाः ख्वालय् यक्व हे स्यःकै वल धाःसा सुथसिया इलय् लैं व उकिया क्यातुगु हः न्ह्ययाः नयाबीगु यायेमाः । लैंया रस नं सेवन यायेफु ।
# म्हासुल्वय् खास यानाः लीभरं (स्येँ) खराब जुयाः जुइगु खः । उकिं म्हासुल्वय् जुइबलय् लैं नयाबीगु यायेमाः । लाभ जुइ । लैंयागु हःया १०० ग्राम रसय् चिनि ल्वाकछ्यानाः सुथन्हापां त्वनाबिल धाःसां नं म्हासुल्वचय् फाइदा याइ । अथे हे लैंया रसय् तुया रस ल्वाकछ्यानाः सुथय् व बहनी त्वनाबिल धाःसां नं म्हासुल्वय्यात फाइदा जुइ ।
# विषालु किलं न्यात धाःसा अन न्याःथाय् लैंया रस पानाबीगु व लैंया रस त्वंकाबीगु यात धाःसा विषया प्रभाव म्हो जुइ । हियूगु व स्याःगु नं लनावनी ।
# ग्यासया विकृतिं पीडित मिसामिजंतय्त जा नये धुंकाः लैंया रसय् कागतिया रस व सिंचि
ल्वाकछ्यानाः त्वंकाबिल धाःसा यक्व हे फाइदा जुइ ।
# अजीर्ण ल्वचं यानाः जुइगु बान्ताय् लैंया रसय् पिपीया चुं ल्वाकछ्यानाः त्वनाबिल धाःसा फाइदा जुइ ।
# हाइ–ब्लडप्रेसरं पीडित मिसामिजंतय्सं लैंया सलाद व रसया सेवन न्हिं न्हिं यायेमाः । लैंया क्यातुगु हः न्ह्ययाः नल धाःसां नं फाइदा जुइ ।
# सुथन्हापां छुं मनसे लैं नयाबिल धाःसा दूषित पित्त थिक जुइ ।
# लैंयागु पु (केपु) निनाः उकी कागतिया रस ल्वाकछ्यानाः पानाबिल धाःसा दाद व चासुगु लनी ।
# लैंयागु पु (केपु) लखय् दायेकादिसँ । लः बछि सुपाः वनकि छानय् यानाः त्वनादिसँ । थथे यातकि पथरीया ल्वय् याकनं लनावनी ।
# किड्नीया अक्षमता, पिसाब बन्द जुइगु अथवा गर्मी, कब्जियत आदिं यानाः च्व वयेगु बन्द जुल धाःसा बागू चम्चा केपु निनाः छगू गिलास लखय् तयाः, उकी छगू कपया प्यब्वय् छब्व कप लैंया रस ल्वाकछ्यानाः छानय् यानाः त्वनाबिल धाःसा च्व बांलाक वइ । हियू नं मजुयावनी ।
# लैं नयेधुंकाः चाकु छकूचा नयाबिल धाःसा धक्काः तयेबलय् लैं नवइमखु, चाकु नये धुंकाः छुं भचा ख्वाखः नं भपियादिसँ ।
# पौरुषग्रन्थि प्रदाह (एचयकतबतष्तष्क) अर्थात हिइसे च्वन धाःसा निगू कप लैंया रसय् स्वंगू चम्चा कस्ति ल्वाकछ्यानाः न्हिं न्हिं त्वनेगु यानादिसँ ।
# लैंलय् यक्व हे अप्वः फाइबर दइ । थुकिं सुगर नं अप्वयेकी मखु । अथे जुयाः लैं चिनिल्वय् दुपिनिगु निंतिं आदर्श तरकारि खः ।
# सर्दि व मुसुपाखें मुक्ति कायेगु खःसा लैंयागु रसया सेवन यानादिसँ ।
# त्यानुगु लंकेत व न्ह्यः क्वातुक वयेकेगु ज्याय् लैंनं विशेष योगदान यायेफु । हाइ ब्लडप्रेसरयात शान्त यायते नं लैंनं ग्वाहालि याः ।
# लैंसुखूया काढा दायेकाः जी व चि तयाः सेवन यात धाःसा मुसु वःगु लनीगु जक मखु, दम वयाच्वंगु दःसां फाइदा याइ ।
# न्हिं न्हिं लैं नयेगु यानाच्वन धाःसा म्हया छ्यंगू फ्वफ्वः धाइमखु । लैंया रसय् उति हे मात्राय् कागतिया रस ल्वाकछ्यानाः ख्वालय् बुलाबिल धाःसा ख्वाः यचुपिचु धायाः बांलानावइ ।
# लैंनं म्हया तौल क्वकायेत नं ग्वाहालि याः ।
#ख्वाः बांलाकेत लैंया फेसमास्क नं यक्व ज्यावः । छ्यंगूया थीथी ल्वचय् यदि ख्वाखः व केपु छथासं तयाः निनाः लेप तयाबिल धाःसा थ्व ल्वय् मदयावनी ।
# लैंनं छ्यंगूयात प्याकातयेत नं ग्वाहालि याइ । कचिगु लैं छ्यानाः छिं थुकिं थःगु ख्वाः सफा यायेफइ । थुकिं बांलाःगु फेसप्याकया रुपय् ज्या याइ । लैंनं सुख्खा छ्यंगू, स्यःकै, तुयूगु व मेमेगु चातः व ध्वः सीदइगु थेंज्याःगु छ्यंगूया समस्या मदयेकेत ग्वाहालि याइ ।
सावधान
# लैं गरम चीज खः, अथे जुयाः थ्व आपाः नलकि थुकिं हानि नं यायेयः । उकिं शुरुइ भचा भचा नयेगु व बुलुहुं मात्रा अप्वयेका यंकेगु यायेमाः ।
# दुरुलिसे लैं नयेमजिउ । लैं नयेगु पाय्छि ई तिन्हिनय् खः । लुमंकादिसँ, छुं नं कचिगु तरकारि, जूस कचिगु फल आदि न्ह्याबलें न्हिनय् हे नयेगु यायेमाः । थथे जुल धाःसा पचय् यायेत छता ला ई यक्व दइ, मेता थुकिं कफ दयेकी मखु । बहनी पाचनक्रिया सुस्त जुइ ।
अथे जुयाः बांलाक बूगु जक नयेगु यायेमाः, व नं कम जक । धाथें ला आयुर्वेदय् धयातःकथं नयागु नसा पचय् यायेत माःगु जठराग्निया स्वापू सूद्र्यःलिसे दु । अथे जुयाः निभाःद्यः बी धुंकाः न्ह्यागु नःसां व न नये थें हे जुइ ।
एजेन्सीया ग्वाहालिं निरा महर्जन
LEAVE YOUR COMMENTS