ने. सं. ११४४ कौलाथ्व पारू - नःलास्वनेगु

कविताया लाय्कुलिइ कविताया वैचारिक गोष्ठी

येँ (नेपालभाषा टाइम्स)- नेपालभाषाया काव्यख्यः च्वन्ह्याकेत नीस्वंगु न्हूगु संस्था ‘कविताया लाय्कू’ या उलेज्या लिसें ‘कविताया वैचारिक गोष्ठी’ ज्याझ्वः जुल । वंगु छुं ई न्ह्यवंनिसें सक्रिय कविताया लाय्कूया औपचारिक उलेज्या शनिवाः छगू ज्याझ्वःया दथुइ नेपालभाषाया वरिष्ठ कविपिनि ल्हातिं जूगु खः ।

वरिष्ठ कविपिं दुर्गालाल श्रेष्ठ, डा. योगेन्द्र प्रधान, भूषणप्रसाद श्रेष्ठ, डा. पुष्पराज राजकर्णिकार व प्रतिसरा साय्मिपिंसं न्याप्वाः सुकुन्दां त्वाःदेवा च्याकाः संस्थाया औपचारिक उलेज्या यानादीगु खः । लिसें उगु हे इलय् वय्कःपिंपाखें कविताया लाय्कू (नेपालभाषा पोयट्री फाउण्डेशन)या ख्वाःपौ नं मंकाःकथं विमोचन जूगु खः ।

उलेज्याझ्वलय् न्ववासें भाषाशास्त्री लिसें समालोचक डा. ज्योतिप्रभा तुलाधरं कविताया लाय्कू नीस्वने माःगुया कारण बारे कुलादिल । नेपालभाषा काव्य ख्यलय् थौंकन्हय् सिर्जनाया कमी जुयाच्वंगु खँयात वाःचायेकाः न्हूपिं च्वमिपिं पिकया यंकेगु ताः तयाः थःपिंसं थ्व संस्था नीस्वनागु खँ वय्कलं कनादिल । आःयात थःपिंसं मय्जु च्वमिपिंत प्राथमिकता बियागु खःसां लिपा समग्र काव्य ख्यलय् हे थःपिंसं ज्या याना वनेगु खँ नं वय्कलं कनादिल ।

उलेज्याझ्वलय् जनकवि दुर्गालाल श्रेष्ठ लिसें कविताया लाय्कूया कवयित्रीपिं छसिकथं बिणा नेमकुल, मंजु श्रेष्ठ सिंह, रहेना नकःमि मानन्धर, शोभा महर्जन, सबिना महर्जन व मिमला शर्मां कविता वाचन यानादीगु खः । लिसें कवयित्री मिनर्वा शर्मा राजोपाध्यायं वज्रयोगिनी चचाप्याखं हुलादीगु खः ।

छ्यांज्ये रजनी मिलां न्ह्याकादीगु उगु ज्याझ्वलय् न्वकु हिसिलिना शाक्यं लसकुस यानादीगु खःसा मेम्ह न्वकु विनिता वज्राचार्यं सुभाय् देछानादीगु खः । उगु हे ज्याझ्वलय् कविताया लाय्कू– यात ग्वाहालि यानादीपिं भाजु मय्जुपिंत सुभाय्पौ बीगु ज्या नं जूगु खः ।

ज्याझ्वःया निगूगु चरणय् कविताया वैचारिक गोष्ठी जूगु खः । उकिया सहजीकरण डा. पुष्पराज राजकर्णिकारं यानादिल । गोष्ठीइ समालोचक डा. ज्योतिप्रभा तुलाधरं काव्यय् आधुनिकता बारे ज्यापौ न्ह्यब्वयादिल । ज्यापौ न्ह्यब्वसें वय्कलं आधुनिकता धइगु ईया मापन जक मखु, थ्व छगू बिस्कं दर्शन हे खः धयादिल । आधुनिकता पश्चिमा विश्वय् भचा न्ह्यः शुरु जूगु खःसा नेपालय् भचा लिपा जक दुहां वःगु खँ कँसें वय्कलं धयादिल, ‘थ्व सिद्धान्तय् प्रतिरोधया यक्व विशेषता दु । विश्वय् जब फ्राय्डवाद, चाल्र्स डार्विन, नारीवाद धइगु सिद्धान्तत वल, उकिया समेत संयोजन जुयाः आधुनिकतावाद ब्वलंगु खनेदु ।’

‘थ्वयां लिपा कविताय् शैली जक मखु विचारय् नं स्वच्छन्दता, कम खँग्वलं अप्वः भावया अभिव्यक्ति, फोटो कायेबलय् थें तत्क्षणया भावयात अभिव्यक्त याना छ्वयेगु, कवितायात कविं थू थें मखु पाठकं थू थें कया यंकेगु थेंज्याःगु धारत नं पिहां वल,’ डा. तुलाधरं धयादिल ।

अथे हे नेपालभाषा काव्यया वर्तमान अवस्थाबारे ज्यापौ न्ह्यब्वसें डा. राजनलाल जोशीं वि.सं. २०६३ सालया हिउपाः लिपा देशय् गणतान्त्रिक व्यवस्था वःसां उगु हिउपाःया छनक धाःसा नेपालभाषा काव्यय् खने मदुगु बिचाः तयादिल । वि.सं. २०४६ साल लिपा नेपालभाषाय् सुरेश किरण, रजनी मिला व राजेन्द्र महर्जन ‘पुता’ स्वम्ह हे जक कवि स्थापित जूगु दु धासें वय्कलं धयादिल, ‘नेपालभाषाया न्हूपिं कविपिं पुलांपिं कविपिनि प्रभावं पिहां वये फुगु मदुनि । चिन्तन पक्ष क्वातु मजूनि । थम्हं च्वयेवं हे कविता जुइ धइगु बिचारं मुक्त जुइमाःगु दु ।’

नेपालभाषाया साहित्य लेखनया समस्याबारे ज्यापौ न्ह्यब्वसें सुरेश किरणं राजनीतिक अभियान क्वचाःगु, प्रकाशन म्हो जुयावंगु, नेवाःभाय् ल्हाइपिं म्हो जुयावंगु, राज्यं नेवाःभाय् यात स्थान मबिउगु, साहित्यिक ज्याझ्वःत मजूगु आदि कारणं यानाः नेवाः भासं च्वइपिं म्हो जुयावंगु खँ कनादिल ।

अथे हे कविपिंसं आः ज्वने माःगु लँपु विषयय् ज्यापौ न्ह्यब्वसें कवयित्री रजनी मिलां च्वयेवं कविता मजुइगु खःसा कविता धइगु गथे जुइमाः धकाः न्ह्यसः तयादिल । वय्कलं धयादिल, ‘प्रतिरोधया कविता च्वयेगु ज्या गबलें नं बन्द जुइ मखु । कविता प्रतिरोधय् हे च्वइ । कवितां न्ह्यागु विषय ज्वंसां व जीवनया विषयं तापाक वने फइ मखु ।’
कविता च्वयेत विषयवस्तु व चिन्तन क्वातुइ माःगु खँय् बः बिसें वय्कलं आः नेपालभाषाया कविता मेमेगु भासं नं अनुवाद जुयाः पिहां वनेमाःगु खँ कनादिल ।

वयां लिपा सहभागीपिं स्वंगू पुचलय् विभाजित जुसें पुचः सहलह याःगु खः । नेपालभाषा काव्यया वर्तमान अवस्था, नेपालभाषा लेखनया समस्या व कविपिंसं आः ज्वने माःगु लँपु धइगु स्वंगू विषयय् केन्द्रित जुसें न्ह्याःगु पुचः सहलहं पिहां वःगु लिच्वः अन न्ह्यब्वयेगु ज्या जूगु खः ।

ज्याझ्वःया अन्तय् नांजाःम्ह उपन्यासकार, समालोचक लिसें नेवाः न्ह्यलुवा मल्ल के. सुन्दरं समग्र गोष्ठीया निष्कर्ष पिकासें न्वचु बियादीगु खः । वय्कलं थ्व ज्याझ्वलय् प्राप्त जूगु ज्ञान नेपाःया गुगुं विश्वविद्यालयपाखें नं चूलाके फइ मखु धासें न्हूपिं च्वमिपिनि लागिं थ्व छगू तःधंगु अवसर खः धयादिल । थौंकन्हय् नेपालभाषाया प्रकाशनत म्हो धाःसां नं झीसं दुगु प्रकाशन साधनयात छ्यले मफयाच्वंगु खँ कँसें

वय्कलं धयादिल, ‘आः सञ्चालनय् वयाच्वंगु टेलिभिजन, अनलाइन, एफ.एम. रेडियोतय्त झीगु काव्य प्रचार प्रसार यायेगु ज्याय् नं छ्यलायंके फत धाःसा थुकिं नेपालभाषा काव्य व सञ्चार माध्यम निगुलिं पक्षयात फाइदा जुइ ।’