ने. सं. ११४४ कछलागा पञ्चमी -

भैरवयात धुँयागु छ्यंगू मलुल, पचली भैरवया झिंनिदँया जात्रा हनेत अन्यौल

येँ (नेपालभाषा टाइम्स)- थुगुसी जुइत्यंगु पचली भैरवया झिंनिदँया प्याखनय् द्यः जुइपिंसं पुनेमाःगु धुँ व चिताधुँ (चितुवा) या छ्यंगू मदयाः प्याखं पिकाइपिं अन्यौलय् लाःगु दु । पचली भैरवया प्याखनय् धुँयागु छ्यंगू छपाः व चिताधुँयागु छ्यंगू निपाः माः । थ्व छ्यंगू मध्ये धुँयागु छ्यंगू भैरवं पुनीसा चिताधुँया छ्यंगू छपाः अजिमां पुनी, मेगु छपाः बँय् लानाः पुजा यायेत छ्यली ।

धुँ व चिताधुँया छ्यंगू कायेगु लागिं ताः ई न्ह्यवंनिसें कुतः यानाच्वनागु खःसां आः तक काये मफयाच्वंगु खँ प्याखं पुचःया दुजः राकेश मालीं कनादीगु दु ।

मालीं ‘नेपालभाषा टाइम्स’ यात कनादीकथं न्हापा न्हापा थ्व जात्राय् राजदरवारपाखें जुजुं हे धुँयागु छ्यंगू उपलब्ध याकीगु खः । तर आः जुजु मदयेधुंकाः छ्यंगू अभाव जूगु दु । संस्कृति मन्त्रालयं थःपिंसं बी फइ मखु धायेधुंकूगु दु । नारायणहिति दरवारं धाःसा थःपिंके मदु धकाः लिसः बियाहःगु दु । प्याखं पुचलं पुलांम्ह जुजु ज्ञानेन्द्र शाहयात समेत स्वापू तयाः इनाप यायेधुंकूगु दु । तर शाहं थम्हं फुक्क सामान सरकारयात लःल्हाना थकेधुनागु जूगुलिं थःके छुं हे मदु धकाः लिसः बियाहःगु खँ सीदुगु दु ।

दुर्लभ वन्यजन्तु सम्बन्धी अन्तर्रा– यष्ट्रिय सन्धि ‘साइटिस’ या कारणं नेपालं धुँ, चिताधुँ थेंज्याःपिं दुर्लभ वन्यजन्तुया अंगप्रत्यंग गनं नं प्रयोग याये दइ मखु । यात धाःसा अन्तर्राष्ट्रिय कारण लगे जुइ । तर थुकिं आदिवासी जनजातिया थःगु मौलिक संस्कृति हनेगु परम्परायात हाथ्या बिउगु जूगुलिं राज्यं उकियात नं सम्मान याये माःगु खँ धयाहःगु दु ।

पचली भैरवया थ्व जात्राय् प्रयोग जुइगु धुँ व चिताधुँया छ्यंगू जात्रा लिपा तेबहाःया भद्रकालीया खतय् तयेत छपाः व पायोयात छपाः बीगु चलन दु । झिंनिदँ न्ह्यःया छ्यंगू उमित बीधुंकूगु जूगुलिं आः थःपिंके मदुगु खँ नं प्याखंम्वः मालीं कनादीगु दु ।

पचली भैरवयात झिंनिदँया थ्व जात्रा थ्वहे वइगु चालंनिसें पिहां वइगु जुयाच्वंगु दु । वयां लिपा दछि तक थीथी थासय् हुइकी ।

थुगुसी यःसिं नं थनीगु

थुुगुसी पचिमह्रः कुन्हु जुइगु पचली भैरवया त्यप आजुया जात्राय् यःसिं नं थनीगु जूगु दु । जात्राया छन्हु न्ह्यः यःसिं नं थनीगु परम्परा दुगु खःसां वंगु ४५ दँ न्ह्यवंनिसें थ्व यःसिं थनेगु ज्या धाःसा बन्द जुयाच्वंगु खः । थुगुसी स्थानीय जात्रा व्यवस्थापन समिति व यःसिं थनीपिं समुदायया कुतलं हानं यःसिं थनेगु ज्या जुइत्यंगु खः । पचली भैरवया थ्व जात्राय् यःसिं थनेगु ज्या स्थानीय

रञ्जितकार समुदायं याइगु खः । अन यःसिं थनेगु लागिं सक्वंनिसें सिमा पालाः येँय् हयातयेधुंकूगु दु । अनं हःगु यःसिं आः मचलीइ तयातःगु दु । त्रियादशी कुन्हु थ्व यःसिं सालाः थनेगु ज्या याइ । वकुन्हु थंगु यःसिं मोहनिया अष्टमि कुन्हु क्वःथली ।