आधुनिकताया प्रभावं मौलिकता संरक्षणय् खतरा

येँ(रासस)- अप्वया वनाच्वंगु आधुनिकताया प्रभावलिसें मौलिक संस्कृति नं लोप जुइगु खतरा अप्वयेवं भोजपुरया स्थानीय नेवाः समुदाय संस्कृति संरक्षणय् न्ह्यचिउगु दु । मौलिक परम्परा धर्म संस्कृतिया संरक्षण यानाः न्हू पुस्ताय्तक थ्यंकेत थनया नेवाः समुदाय थुकिया संरक्षणय् न्ह्यचिउगु खः ।

नेवाः समुदायं विगतंनिसें हना वयाच्वंगु परम्परायात जीवन्त याना तयेया निंतिं गांगामय् थीथी खलः, पुचःनीस्वनाः थःगु संस्कार, संस्कृति संरक्षणया निंतिं ज्या याना वयाच्वंगु नेवाः समाज दाँवाया नायः कमल श्रेष्ठं कनादी । थ्व समाजं धर्म, संस्कृति, संस्कृतिया संरक्षण व विका विस्तारया निंतिं ज्या याना वयाच्वंगु वय्कःया धापू दु ।

‘जिमिसं स्थानीयस्तरपाखें हे थःगु संस्कार, संस्कृति ल्यंकेत लगे जुयाच्वनागु दु’ नायः श्रेष्ठं धयादिल, ‘संस्कृतिया जगेर्ना यानाः न्हू पुस्तायात थःगु संस्कृति, परम्परा स्यना वयाच्वनागु दु । संस्कृति ल्यंका तयेत थीथीकथंया ज्याझ्वःत याना वयाच्वनागु अवस्था दु । थीथी अवसरय् जिमिसं मौलिकता पिज्वइकथंया जात्रा, मेला नं यायेगु याना वयाच्वनागु दु ।’

थनया करिब ८५ खा छेँजःया नेवाः समुदाय संगठित जुयाः मौलिका कला, संस्कृति, संस्कार संरक्षण यायेगु ज्याय् न्ह्यचिनाच्वंगु वय्कःया धापू दु । नेवाः समुदायया मौलिक संस्कृतिया रुपय् मगःखिं (मादल), भुस्याः, धोलक आदि बाजं थानाः हुलीगु ठाकठुके प्याखं स्यनेगुलिसें परम्परागत रीतिरिवाज पुस्तान्तरणया निंतिं समाजं ताःई न्ह्यःनिसें हे ज्या याना वयाच्वंगु अध्यक्ष श्रेष्ठया धापू दु ।

धर्म, संस्कृति, जातीय अस्तित्व, रीतिरिवाज व बाजं ल्यंका तयेगु निंतिं मंकाःकथं हे संरक्षणया ज्या याना वयाच्वंगु कृष्णलक्ष्मी–लक्ष्मी श्रेष्ठ स्मृति प्रतिष्ठान, येँ तथा दाँवाली मिलन क्लबया नायः रोशन श्रेष्ठं कनादिल । नेवाः समुदायया संस्कृति रीतिरिवाज संरक्षणय् थःगु नेतृत्वय् थीथी ज्याझ्वःत जुया वयाच्वंगु वय्कःया धापू दु । ‘नेवाः समुदायया बिस्कं कला, संस्कार, संस्कृति, रीतिरिवाज दु’, नायः श्रेष्ठं धयादिल, ‘गुलिखे परम्परा लोप जुया वनाच्वंगु अवस्था दु । अज्याःगु परम्पराया संरक्षण यायेगु ज्याय् नं जिपिं न्ह्यचिला च्वनागु दु । मौलिक खँया संरक्षण यायेगु न्हू पुस्ताया दायित्व नं खः ।’

नेवाः समुदायय् लाखे जात्रा, सापारु, अबुया ख्वाः स्वयेगु, मांया ख्वाः स्वयेगु, देगुपुजा, गुंपुन्हि, येँयाः पुन्हि, चथाः मोहनि, स्वन्ति, म्हपुजा, यःमरि पुन्हि लगायतया नखःचखःया इलय् मौलिक बाजं थायेगु चलन दुगु क्याप्टेन रमेश श्रेष्ठं कनादिल । तर न्हू पुस्ताय् अज्याःगु मौलिक परम्परा व संस्कृतिया बाजं थायेगु तरिकाय् तकं हिउपाः वयाच्वंगु अवस्था दुगुलिं संरक्षणया निंतिं न्ह्यचिलेमाःगु आवश्यक दुगु वय्कःया धापू दु । संस्कृति संरक्षणलिसें थः मदुम्ह अबुया दकिलाया झ्वलय् सकल छेँजःपिं येँय् नं गामय् वयाः सायाः पिथनागु वय्कलं जानकारी बियादिल ।

गुलिखे संस्कृति पुस्तान्तरणलसें लोप जुया वनाच्वंगु अवस्था नं दु’, वय्कलं धयादिल, ‘जिपिं न्ह्याम्ह न्ह्याथाय् च्वना च्वंगु जूसां संस्कृतियात ल्वःमंके मजिउ । संस्कृतियात बचे यानाः मेगु पुस्तातक थ्यंकेत सकसिनं थःथःगु थासं योगदान बीमाःगु आवश्यक दु ।’ नेवाः संस्कृतिया संरक्षण यानाः न्हू पुस्ताया दथुइ तकं थ्यंकेत हाथ्याया रुपय् खने दयाच्वंगु स्थानीयवासी बद्रीकुमार श्रेष्ठया धापू दु ।

आधुनिकताया विकास लिसेलिसें स्थानीय संस्कृतिया मौलिकता नं तना वनीगु अवस्था वःगुलिं थुकियात न्हू पुस्ताया दथुइतक थ्यंकेमाःगु आवश्यक दुगु वय्कःया धापू दु । ‘आधुनिकताया विकासलिसें गुलिखे मौलिक परम्परा तना वनाच्वंगु अवस्था नं दु’ वय्कलं धयादिल, ‘अज्याःगु खँया संरक्षणय् राज्यं नं ध्यान बीमाःगु आवश्यक जू । नागरिकस्तरं नं संरक्षण व विकासय् भूमिका म्हितेमाःगु अवस्था नं दु । सभ्य समाज निर्माणया निंतिं छगू जातिं मेगु जातिया संस्कार, संस्कृतियात सम्मान यायेमाःगु आवश्यक दु ।’