पासाया जंक्व

तेचुओ तामुरा । जापानया ओसाका इभाराकीइ च्वनीम्ह रिटायर्ड शिक्षक । दँय् निक्वः स्वक्वः नेपाः वयाच्वनी तामुरा । वया नेपाः वयेगुया मू आज्जु धयागु हे न्हूपिं नेपाःमि पासापिं दयेकेगु जुयाच्वनी । नेपाःमि पासा धालकि नुगः छ्वःम्ह व । पासा दतकि सुं म्वाः वयात । उकिं व लखौं दां खर्च यानाः दँय् हे निक्वः स्वक्वः नेपाः वयाच्वनी । जापानय् नं अप्वः धयाथें वया नेपाःमि हे पासापिं ।

नेपाःमि धालकि थुभनं नुगःछ्वःम्ह सहृदयी मित्रयात नेपाःया पासापिंसं नं वंगु जुलाई २१ तारिखय् वं थःगु जिन्दगीइ गुबलें ल्वःममनीगु अनुभव याकाः थःपिनि मित्रतायात अझ क्वातुकल । थुकुन्हु हे थःगु उमेरं न्हय्न्हय्दँ, न्हय्ला व न्हय्न्हु क्यंम्ह अर्थात द्वःछिगू पूर्णचन्द्र स्वयेखंम्ह तामुरायात वया नेपाःमि पासापिं मुनाः नेवाः परम्पराकथं ज्याजंक्वः यानाबिल । पासा प्रकाशराम श्रेष्ठ व वया तिरिमय्जु जयश्री श्रेष्ठ थाकुलि व थाकुलि नकिं जुयाः, पुरोहित बाज्या तयाः विधीपूर्वक पुजा यानाः, सहस्रधारा हायेकाः, रथय् तयाः सालाः तामुराया जंक्व तःजिक यात ।

‘थ्व जिगु जिन्दगीइ गुबलें ल्वःममनीगु अनुभव जुल’ पासापिं प्रति कृतज्ञ तामुरां जंक्व लिपा धाल ‘थुकी नं जितः दकलय् न्ह्यइपुगु धयागु ला सकलें धयाथें जि नेपाःमि पासापिं सहभागी जुयाबिल ।’

मित्रताय् हे थःगु जीवनया दर्शन खंका च्वंम्ह तामुरायात थःत द्यःथें हनाः पुज्याःगु स्वयां नं पासापिं सकलें नापं दुगु हे दकलय् यःगु जुल । थ्व धुंकाः जक वयात सहस्रधारा हायेकाः द्यः थें माने यानाः पुज्याःगु यः ताल । रथय् तयाः साःगु वया निंतिं छगू न्हूगु अनुभव जुल । हिन्दू धर्म कथं संस्कार पूवंके खनाः व झन् लय्ताल ।

तामुरा थः ५२ दँ दुबलय् दकलय् न्हापां नेपाः वःबलय् बाजं थानाः ज्याथ जिथि निम्हेसित जंक्वः यानाः रथय् तयाः सालाहःगु खंगु जुयाच्वन । उबलय् वयात गाइडं ज्याथिजिथिपिं मांअबुयात द्यः भाःपाः पुज्यानाः नेवाः परम्परा कथं जंक्वः याइगु खँ कंगु जुयाच्वन । उबलय् हे वयात थः नं लिपा थथे ज्याजंक्वः याये दःसा गुलि जिउ धयाथें च्वंगु जुयाच्वन । छुं न्हि न्ह्यः पासा प्रकाशरामया बाःया जंक्व याःगु किपा, भिडियो खंबलय् वया थःगु नं जक्वः यायेगु इच्छा हाकनं जागृत जुयावल, अले वयागु इच्छा कथं हे पासापिं मुनाः येँया प्याफलय् च्वंगु द्वारिका छेँय् फुक्क सरजाम ज्वरे यानाः जंक्वः यानाबिल ।

जापानय् नं न्हयेन्हय्दँ (७७ दँ) दतकि छेँजः, थःथिति पासापिं मुनाः ताःआयुया कामना यानाः भिंतुना बीगु चलन दु । तर नेपालय् थें छुं वैदिक संस्कार यायेगु चलन मदु । अन सकलें मुनी, ताःआयुया कामना यानाः भिंतुना बी, नइ त्वनी, अले सकलें थःथःगु छेँय् वनी ।

विश्वय् हे ७ अंकयात ‘लक्की सेभेन’ धकाः भिंगु नम्बर तायेकी । अथे जुयाः ७७ दँ दइबलय् भिंतुना बीगु चलन दुगु खयेमाः धयागु तामुराया बिचाः । उकिं वं धाल, ‘जापानय् ७७ दँ अर्थात निगः ‘लक्की सेभेन’ चूलागु न्हियात हनी, नेपालय् ला ७७ दँ, ७ महिना, ७ न्हु अर्थात प्यंगः ‘लक्की सेभेन’ चूलाःगु न्हि हनी । ओहो ! थज्याःगु ‘लक्कि’ न्हियात थुलि तःजिक हनेखंगु ला जिगु भाग्य हे जुल नि ।’

सन् १९९७ य् न्हापांखुसी नेपाः वःम्ह तामुराया नुगः उबलय् हे नेपाःमितय् मित्रवत व्यवहारं सालाकाःगु जुयाच्वन । थ्व लिपा दँय्दसं धयाथें नेपाः वयेगु यानाच्वन । नेपाः वयेगु झ्वलय् सन् २००० पाखे भाजु प्रकाशरामलिसे वय्कःया स्वापू जूगु जुयाच्वन । प्रकाशराम जापानीज भाय्या गाइड । तामुरा नेपाः वइबलय् न्ह्याबलें प्रकाशरामयात स्वापू तइगु जुयावल । गाइड यायां हे निम्ह दथुइ मित्रता कायम जुयावन । वि.सं. २०७२ सालया तःभुखाय् लिपा ला नेपाः वइबलय् तामुरा प्रकाशरामया छेँय् हे च्वनीगु जुयावल । प्रकाशराम पाखें हे यक्व हे नेपाःमितलिसे तामुराया म्हसीका दत, अले पासा जुल । थौंकन्हय् नेपालय् जक तामुाराया सछिम्हं मल्याक पासापिं दु ।

‘वय्कः नेपाः झाइगु हे न्हूपिं पासा दयेकेत व पुलांपिं पासापिं नापलायेत खः’ भाजु प्रकाशरामं कनादी, ‘वय्कः जिथाय् छेँय् च्वनीबलय् नं सुथय् जा नयाः निम्हं नापं पिहां वयेगु जुइ । पिहां वयाः जि थःगु ज्याय् वनेगु जुइ, वय्कः पासापिं नापालयेत वनी, बहनी हाकनं छथाय् नापलानाः छेँय् लिहां वयेगु जुइ ।’

तामुराया थपाय्सकं नेपाःमिप्रति नुगः क्वसाःगु छाय् ले ?

‘नेपाःमितय् मित्रवत व्यवहारया कारणं हे खः’ प्रकाशरामं धयादी, ‘वय्कःयात नेपाःमि तसकं ‘फ्रेन्डली’, नुगः दुपिं ‘दयावान’ थें ताः, उकिं वय्कःया नेपाःमि पासा दयेके तसकं यः । जापानय् नं जापानीज स्वयां नेपाःमि हे यक्व पासापिं दु ।’

नेपाः वइबलय् सुनां नं छेँय् वा धाल धाःसा खुरुखुरु छेँय् वनाबी । भट्टिइ वनाः अय्लाः नं त्वनी, अन च्वनाच्वंपिं सुयां त्वनेगु धाःसा उमित अय्लाः नं त्वंकाथकी । तामुराया नेपाःया उच्चपदस्थ, साहुमहाजन, व्यवसायीतय् नाप नं बांलाःगु स्वापू दु, तर वयात उपिं लिसे चाःहिलेगु स्वयां सामान्य मनूत लिसे हे संगत याये यः ।

जापानय् पासापिं नापलायेगु धयागु अपाय्सकं जुयाच्वनीमखु, उकिसनं सुयातं छेँय् यंकेगु धयागु ला जुइ हे मखु, । पिनेया मनूतय्त छेँय् ब्वनाहइगु छेँजःपिंसं ययेकीमखु । थ्व मनूयात छाय् छेँय् हःगु धयागु थेंज्याःगु भाव क्यनी । सकलें ज्याय् हे व्यस्त जुयाच्वनी । थःथवय् उलि क्वातुक्क स्वापू दयाच्वनीमखु । तर नेपालय् अथे मखु । मिले जूम्ह पासा जुलकि छेँय् ब्वनायंकी, नइ त्वनी, छेँजःपिंत म्हसीकाबी । सकलें लय् हे ताइ । शायद थ्व हे कारणं नं जुइ तामुराया नेपाः वये न्ह्याःगु, अले नेपाःमि पासा दयेके यःगु ।

तामुरा नेपालय् पासा जक नापलाः वइम्हमखु, नेपाःयात ग्वाहालि नं याना वयाच्वंम्ह खः । वया नेपाःया पर्यटन ख्यलय् ग्वाहालि याये यः । वया धापू दु, ‘जिगु कारणं छम्ह जक जापानीजयात नेपालय् हयेफुसां व जिगु निंतिं तःधंगु खँ खः ।’

थुकिया निंतिं वं जापानय् नेपाःया प्रचार नं याना वयाच्वंगु दु । नेपाःया ल्वःवनापुसे च्वंगु देगः, हिति थेंज्याःगु सम्पदा, थनया थाय्बाय्या किपा तयाः वं जापानीज क्यालेन्डर दयेकी, अले जापानया स्कुल स्कुलय् यंकाः मी यंकी । थथे मीबलय् वं क्यालेन्डया मू थुलि हे धकाः तइमखु, गुलि बिल उलि ध्यबा काइ । वया मू उद्देश्य धयागु ला नेपाःया चाःहिलेमाःगु थाय्बाय्, सम्पदाया जानकारी बीगु व थ्व स्वयाः नेपाः चाःहिउ वयेत प्रेरित यायेगु खः,ध्यबा कमे यायेगु मखु । क्यालेन्डर मियाः वःगु ध्यबा नं नेपाःया मस्तय्त ब्वंकेगु निंतिं, बुंगय् च्वंगु अपाङतय्त स्वइगु संस्थायात बी ।

क्यालेन्डर दयेकेत वं न्यागू खुगू लाख खर्च याइ, तर क्यालेन्डर मियाः छगू निगू लाख जक मुंकी । व ध्यबा नेपाःया हे संस्थाय् ग्वाहालिया निंतिं बी । तामुरायात छकः वया पासा रोशनकृष्ण श्रेष्ठं धाःगु जुयाच्वन, ‘क्यालेन्ड मियाः वःगु छगू निगू लाख ध्यबा ग्वाहालि बीगु पलेसा क्यालेन्डर दयेकेत जूगु खर्च हे ग्वाहालि कथं बिउसा जिउगु खः नि ।’ उबलय् वं धाःगु जुयाच्वन, ‘बिउसा ला जिउगु खः, अप्वः नं जुइ । अय्सां अथे यायेमखु । जिगु उद्देश्य धयागु नेपाःया प्रचार यायेगु खः । जिगु थ्व क्यालेन्डर स्वयाः छम्ह निम्ह जक जापानिजत नेपाः चाःहिउ वःसां जिगु लागि तःधंगु खँ खः ।’

तामुरां भाजु रोशनकृष्ण श्रेष्ठया अर्किड नेपाल नांया संस्थालिसे जानाः गरिब मस्तय्त स्कूलय् आखः ब्वंकेगु निंतिं ग्वाहालि नं यानाच्वंगु दु । मस्तय्त ब्वंकेगु निंतिं ध्यबा पुलेमफुपिंत स्कुलय् भर्ना यानाः माःगु सफू, कापीकमल, ब्याग ग्वाहालि बी । अथेहे २०७२ सालया तःभुखाय् लिपा धादिङ, गोर्खाय् वनाः कम्बल, ग्यास, भुतू, नसाज्वलं नं इनाबिउगु खः ।

अन्तर क्याम्पस नेपालभाषा साहित्य पाःलाःया नं नायः जुयादीधुंकूम्ह भाजु रोशनकृष्णया कथं धायेगु खःसा ‘तामुरा विशेषतः नेवाः संस्कृतिइ तसकं नुगः क्वसाःम्ह खः, नेवाः संस्कृतिइ भ्यलय् पुने न्ह्याःम्ह खः । वय्कःया पासापिं नं यक्व धयाथें नेवाःत हे दु ।’

तामुरा नेपाः वयेगु यानाच्वंगु थ्यंमथ्यं नीखुदँ दयेधुंकल । थ्व ईया दुने वं स्वनिगलय् यक्वः हिउपाः वःगु खनेधुंकल । तर नेपाःमितय् व्यवहारय् धाःसा हिउपाः वःगु थें वयात मताः । वया नेपाःया दुने पीदँ निसें न्यय्दँ दुपिं यक्व पासापिं दु । अथेहे जापानय् नीनिदँ निसें पीदँ तकया ल्याय्म्हपिं नेपाःमि पासापिं नं यक्व दु । थुपिं सकसिगुं व्यवहारय् अझ नं वं आत्मियताया अनुभव यानाच्वंगु दु । उकिं ला व दँय्दसं नेपाः वयाच्वंगु दु, अले मेपिं जापानिजतय्त नेपाः वनेत प्रेरित यानाच्वंगु दु ।