मांभासं शिक्षा अभियान कलेजस्तरय् नं न्ह्याकेमाः

थौंया इलय् मदयेकं मगाःगु आधारभूत आवश्यकताया विषय खः शिक्षा । न्हापा न्हापा जूसा मस्तय्त गज्याःगु शिक्षा बीगु धकाः मांअबुं बिचाः यायेमाः, चिउताः कायेमाः । थौं अज्याःगु चिउताः कयाच्वनेमाःगु आवश्यकता मांअबुयात मदये धुंकल । विद्यार्थी थम्हं हे गज्याःगु शिक्षा कायेगु अले छु विषय ब्वन धाःसा थः जीवनय् न्ह्याः वने फइ वा छम्ह सफल ब्यक्तित्वया पहिचान दयेके फइ, थःगु भविष्यय् थम्हं दयेके फइ धइगु खँय् विद्यार्थी स्वयमं बिचाः याये फइगु जुइ धुंकूगु दु ।

शैक्षिक, प्राविधिक, सूचना, संचार, व्यापारिक, अर्थ–वाणिज्य, मानवशास्त्र, समाजशास्त्र, राजनीतिशास्त्र, पत्रकारिता, कलाकारिता आदि अनेकौं विषय विद्यार्थीतय्सं ल्ययाः ल्ययाः ब्वने फइगु विषय दु । थ्व दक्वं विषयय् उच्च शिक्षा कायेत उत्कृष्ट शैक्षिक संस्था नं मदुगु मखु । बस् गज्याःगु शिक्षा कायेगु वा अध्ययन यायेगु धइगु खँय् विद्यार्थी दुने निहीत । स्वयम थम्हं विशेष रुपं ध्यान बीमाः । अध्ययन यायेमाः । चिन्तनशील जुइमाः ।

अध्ययनया निंतिं आपालं विषय दु । अध्ययन याःगु विषयं विद्यार्थीं थःगु भविष्यया लँपु क्वःछी । थ्व सकतां विषय दुने आवश्यक विषय मदुसा व छगू हे जक खः, गुगु मांभासं शिक्षा कायेगु खः । खतुं थ्व मांभासं शिक्षा कायेगु माध्यामिक तह व उच्च तहय् थ्यंकाः जक ल्ययाः ब्वनेगु ऐच्छिक विषय मखु । मांभासं शिक्षा कायेगु खँ विद्यार्थीया नैसर्गिक अधिकार खः । स्कुल जीवनया प्रारम्भिक इलंनिसें हे थुकिया व्यवस्था जुइमाः ।

स्कुल जीवनया प्रारम्भिक इलंनिसें हे मांभासं शिक्षा कायेमाःगु गुलि व्यापक जुया वनेमाःगु खः, उलि जुयाच्वंगु खनेमदु । अय्नं थौंया इलय् गुलि नं स्कुलय् मांभासं शिक्षा कायेगु व्यवस्था जुयाच्वन, उकी सन्तुष्टि जुइगु थाय् धाःसा दु । तर थ्व हे झीगु निंतिं पर्याप्त धाःसा पक्कां नं मखु ।तर नेवाः भाय् लगायत मेमेगु जाति, समुदायं मांभासं शिक्षा कायेगु समुचित व्यवस्था आतक नं जूगु धाःसा मदुनि ।

०४६ साल धुंकाः देशय् वःगु तःगूमछिं राजनीतिक हिउपाः लिसें संविधानय् तकं मांभासं शिक्षा काये दइ धइ धकाः ला उल्लेख जुयाच्वंगु दु तर दुर्भाग्यया खँ राज्यया छगू भाषा नीति व अव्यवहारिक शिक्षा नीतिया कारणं व्यावहारिक रुपं कार्यान्वयनय् वये फयाच्वंगु मदु । खतुं संविधानय् हे थज्याःगु खँ न्ह्यथने धुंकाः मांभासं शिक्षा काये दइगु व उकियात व्यवस्थित रुपं कार्यान्वयन याना यंकेमाःगु राज्यया प्रमुख दायित्व खः ।

ज्याझ्वः नेवाः, ग्वसाः खलः नेवाः, वसः नेवाः, बाजं नेवाः, बाजं थाइगु नेवाः म्येँ वा धुन, लकस नेवाः । थ्व सकतां नेवाःया दुने न्हू पुस्तां ल्हाइगु भाय् धाःसा नेवाः जुइ फयाच्वंगु मद

राज्यं थःगु दायित्व पूवंकाः नं सम्बन्धि समुदायं उकिया चिउताः मतःसां थुकियात धायेथाय् आपालं दइ ।तर निजीस्तरं चिउताः कयाः थौंया अवस्थाय् तक गुलि नं स्कुलय् मस्तय् निंतिं मांभासं शिक्षा बीगु व्यवस्थां हा कया वनाच्वन उकिया श्रेय ‘नेवाः बस्ती नेवाः स्कुल’ अभियानयात बीमाः । उकिया निंतिं ‘नेवाः बस्ती नेवाः स्कुल’ अभियान सुभाय्या पात्र खः ।

०४६ सालया राजनीतिक हिउपाःलिसें देय्या संविधानय् व्यवस्था जूकथं दकलय् न्हापां जगतसुन्दर ब्वनेकुथिया पलिस्था यानाः मांभासं शिक्षा बीगु अभियानया शुरुवात जूगुया रुपय् जक मकासे मांभासं शिक्षा बीगु व्यवस्थाया जग तयेगु ज्याया रुप कायेमाः । थ्व छगू मातृभाषाप्रेमीतय् निंतिं उपलब्धि नं खत ।

जगतसुन्दर ब्वनेकुथिं शुरु जूगु मांभासं शिक्षा काये दइगु मस्तय्गु नैसर्गिक अधिकारयात नेवाः बस्ती नेवाः स्कुलं अभियानं अझ च्वन्ह्याका यंकेगु वा छगू कथं उकियात तिबः बियावनेगु ज्या जुल । छगू कथंया अभियान धिसिलाक्क व स्यल्लाक न्ह्याः वनाच्वंगुलिं आतक सफलता प्राप्त यानाच्वंगु दु । आशा याये वइगु दिनय् नं थुकथं हे सफलता प्राप्त यायां वनी अले मातृभाषा शिक्षा ख्यः अझ च्वन्ह्याः वनी ।

अभियानया हे उपलब्धिया रुपय् कायेमाः कि थौं आपालं मस्तय्सं नेवाः भासं खँल्हाबल्हा यायेगु यानाहयाच्वंगु दु । चिधिकःपिं नच्चापिं मस्तय्सं नेवाः भासं खँ ल्हाःगु धइगु हे न्यने मदये धुंकूगु थासय् अभियानया कुतः धाथें च्वछायेबहःजू । थौं हरेक स्कुल गन मांभासं शिक्षा बीगु व्यवस्था जुयाच्वंगु दु, अज्याःगु स्कुलय् दुहां वनेबलय् धाथें अनया वातावरणं नेवाः भाय्या ल्यंकेया निंतिं जुयाच्वंगु कुतःयात कयाः भाषाप्रेमीत लय्ताइगु स्वाभाविक खः ।

छखे स्कुलय् ब्वनाच्वंपिं नच्चापिं केहेंकिजापिंनिगु मांभासं आखः ब्वने दइगु नैसर्गिक अधिकारयात अभियानं तिबः बिया वयाच्वंगु दुसा मेखे स्कुल जीवन सिधयेकाः क्याम्पसय् ब्वनीपिं विद्यार्थीतय् दथुइ धाःसा भाषिक विचलन वयाच्वंगु खनेदु । गुगु तसकं दुःखया खँ खः । खय्तला थौंकन्हय् अज्याःपिं ल्यासे ल्याय्म्हतय्के सांस्कृतिक अभिरुचि अप्वया वनाच्वंगु दु । छुं नं जात्रा, पर्व, सांस्कृतिक महोत्सव, उत्सव, सम्मेलन, इहिपा लगायतया मनोरञ्जनया ख्यलय् न्हू पुस्ताया आकर्षण अतिकं अप्वया वनाच्वंगु दु ।

गुगु सभा समारोह, गोष्ठि, सम्मेलन वा सांस्कृतिक जात्रा पर्व, नखःचखःया इलय् बाजं थानाः वइपिं धइगु ल्याय्म्ह पुस्ता हे खः ।ज्याझ्वः नेवाः, ग्वसाः खलः नेवाः, वसः नेवाः, बाजं नेवाः, बाजं थाइगु नेवाः म्येँ वा धुन, लकस नेवाः । थ्व सकतां नेवाःया दुने न्हू पुस्तां ल्हाइगु भाय् धाःसा नेवाः जुइ फयाच्वंगु मदु । थुकिया लिउनेया कारण धइगु छगू शिक्षा हे खः । थौंया नच्चापिं मस्तय्त गथे मांभासं शिक्षा बीगु अभियान न्ह्यानाच्वन । ल्याय्म्ह पुस्तां व अवसर कायेमखं । अले छेँया वातावरण नं नेवाःमय जुइ मफु ।

मांअबुं नेवाः भासं खँ ल्हासां न्हूपुस्तां नेवाः भाय् मल्हाः । मल्हाकू । भाय् थू ।उकिं गथे थौं नच्चापिं मस्तय्त मांभासं शिक्षा बीगु अभियान न्ह्यानाच्वन । अथे हे स्कुलया प्राथमिक, माध्यामिक व उच्च माध्यमिक तहय् नं थ्व अभियानयात न्ह्याकेमाःगु अति आवश्यक जुइधुंकूगु दु । नच्चापिं मस्तय् निंतिं स्कुल स्कुलय् न्ह्याका वयाच्वंगु अभियानय् हे जक झी सन्तुष्ट जुयाच्वने कदापि पाय्छि मखु । न्हापा न्हापा सरकारी स्कुलनिसें कयाः क्याम्पसय् तकं नेपालभाषा विषयय् ब्वने दुगु खः । तर थौं पूर्व प्राथमिक तहय् जक सीमित जुयाच्वंगु दु ।

थौंया नेपाःया परिवर्तित राजनीतिक व्यवस्थाय् मांभासं शिक्षा कायेगु अवसर अझ तब्याना वनेमाःगुलिइ झन् जक लिकुना वनाच्वंगु दु ।गथे अभियानं चिचिधिकःपिं विद्यार्थीतय् निंतिं मांभासं शिक्षा बीगु अभियान वनाच्वन । अथे हे स्कुल व क्याम्पसस्तरय् नं उकथंया शिक्षा बीगु व्यवस्थाया निंतिं मेगु अभियान झीगु न्ह्यःने न्ह्यःने वयेमाःगु आवश्यक दु । थथे जुल धाःसा अभियानयात तिबः बी फइ अले मांभासं शिक्षा काये दइगु अवसरयात नं अझ चकंका यंके फइ । नापं मांभासं शिक्षा कायेमाः धइगु जनचेतनायात नं अभिप्रेरित याना यंके फइ ।