ने. सं. ११४३ चौलाथ्व सप्तमी -

बागमति प्रदेशय् नेवाः व तामाङ

येँ – संविधानं बियातःगु अधिकार प्रयोग यासें भाषा आयोगं भाषाया छ्यलाबुला बारे बिउगु प्रतिवेदन कार्यान्वयन यायेगु लागिं आः प्रदेश सरकारतय्त दबाब बीमाःगु खँ भाषा अभियन्तातय्सं धाःगु दु । भाषा आयोगं नकतिनि लःल्हाःगु प्रतिवेदनय् थीथी प्रदेशय् खस नेपाली भाय्या अतिरिक्त मेगु छु छु भाय्यात सरकारी ज्याखँया भाय् कथं छ्यले फइ धकाः उल्लेख यानातःगु दु ।

उकी बागमति प्रदेशय् नेपाली भाय् धुंकाः तामाङ व नेवाः भाय्यात छ्यलाबुलाया भाय् कथं मान्यता बी फइगु खँ उल्लेख यानातःगु दु ।
प्रतिवेदनय् न्ह्यथनातः कथं बागमति प्रदेशय् दकलय् अप्वः ल्हाइगु भाय् नेपाली (वक्ता संख्या – ३१ लाख ७५ हजार २४६, प्रतिशत – ५७.४२), वयां लिपा तामाङ (वक्ता संख्या १० लाख १२ हजार ८६२, प्रतिशत – १८.३२) दुसा स्वंगूगु थासय् नेवाः भाय् (वक्ता संख्या – ६ लाख ८० हजार २७, प्रतिशत – १२.३०) दु ।

थ्व सिफारिस कथं आः बागमति प्रदेशय् नेपाली भाय्या अतिरिक्त तामाङ व नेवाः भाय्यात नं सरकारी छ्यलाबुलाया भाय् कथं मान्यता बी फइ ।
भाषा आयोगं सिफारिस यायेवं थ्व मान्यता प्राप्त जुइगु धाःसा मखु । थुकिया लागिं आः प्रदेश सरकारतय्सं भाषाया छ्यलाबुला सम्बन्धी कानून दयेकेमाःगु आवश्यक जुइ । संविधानया धारा ७ (२) स थ्व व्यवस्था यानातःगु दु ।

तर प्रदेश सरकारतय्सं अथें थ्व कानून दयेकीगु सम्भावना धाःसा मदुगु खँ विज्ञतय्सं धाःगु दु । थुकिया लागिं आः भाषा आन्दोलनकारीतय्सं प्रदेश सरकारलिसे समन्वय यासें दबाब बीमालीगु खँ धाःगु दु ।

‘येँ देय् म्हसीका’ यात थप बल
भाषा आयोगं याःगु थ्व सिफारिसपाखें थौंकन्हय् येँ महानगरपालिका लगायत स्वनिगःया थीथी नगरपालिकातय्सं थः मातहत लाःगु फुक्कं विद्यालयय् नेपाल–भाषाया माध्यमं स्थानीय विषय ब्वंकेगुकथं यानाच्वंगु ज्यायात मान्यता बिउगु दु ।

आयोगं याःगु सिफारिसया ४ नम्बर बुँदाय् स्थानीय तहतय्सं थःगु क्षेत्रय् भाषाया छ्यलाबुला गुकथं यायेगु धकाः उल्लेख यानातःगु दु । थुकिया लागिं संविधानया धारा २८७ (६) या खण्ड (क) एवं धारा ७ (३) लय् व्यवस्था यानातःगु दुसा आयोगं थ्वहे धाराया आधारय् भाषाया छ्यलाबुला बारे सिफारिस याःगु खः ।

आयोगं याःगु सिफारिस कथं आः स्थानीय तहतय्सं थःथाय् ल्हाइगु भाषाया संख्या, उकिया स्तरीयकरण, लेखन प्रणाली, आधारभूत सेवाय् उगु भाषाया प्रयोग आदियात आधार कयाः सरकारी छ्यलाबुलाया माध्यम कथं मान्यता बी फइगु जूगु दु । वहे आधार कथं आः स्थानीय तहया विद्यालयय् शिक्षाया माध्यम समेत दयेके फइगु जूगु दु ।

भाषा आयोगया थ्व सिफारिस कथं येँ मनपा लगायत स्वनिगःया थीथी स्थानीय तहतय्सं स्थानीय नेपालभाषाया माध्यमं स्थानीय विषय ब्वंकेगु कथं यानाच्वंगु ज्यायात अझ बल प्राप्त जूगु दु ।