लिसः मालाच्वंगु दु

नेपालय् थौंकन्हय् बहुल सरकार वइ । उच्चस्तरीय केन्द्रीय सरकार ला दइगु हे जुल । संघीय व्यवस्थाया कारणं देशय् अनेक राज्य सरकारत खनेदइ । अथे हे देय्न्यंकं स्थानीय तहय् नं सरकारत दइ । थीथी स्तरया सरकार दयां नं नेपाः छगू हे खः । जुइ । थीथी स्तरया सरकारतसें थःथःगु स्तरय् देय्, देय्या जनताया हित, कल्याणया निंतिं ज्या याइ । थीथी सरकार खयानं लक्ष्य देय्यात उन्नति व समृद्धिपाखे यंकेगु हे खः । निशंकोच ।तर थौंकन्हय् केन्द्र, राज्य व स्थानीयस्तरया थीथी सरकारतय् दथुइ अन्यौलता सृजना जुइगु सम्भावना खनेदु । थीथी स्तरया सरकार दथुइ अधिकार, कार्यविभाजन स्पष्ट जुइमाः । थःथःगु ज्याया लागा किटान जुइमाः । अथे हे थीथी स्तरय् आवश्यक कर्मचारीतय् बांलाक व्यवस्थापन जुइमाः । थथे मजुल कि थीथी स्तरया सरकारया कार्यसम्पादनय् अन्यौलता ब्वलनी । सुनां छु यायेगु ? कार्यक्षेत्रया निश्चितता मदइबलय् देशय् थीथी सरकारतय् दथुइ अन्यौलताया स्थिति उत्पन्न जुइ । छगू स्तरं मेगु स्तरया सरकारया ज्याखय् हस्तक्षेप, हानथाप जू वनेफु ।

अन्ततः संघीय व्यवस्थाया प्रभावकारीता प्रति हे बांमलाःगु धारणा लुइफु । देशय् संघीय व्यवस्था ला वल । देय् थीथी प्रदेशय् विभाजित । थीथी प्रदेशया जनता थःथःगु क्षेत्र विकास, उन्नतिया निंतिं उत्साहित जुयाच्वंगु ई । तर छथ्वः संघीय व्यवस्थाप्रति असहिष्णुता क्यनीपिं विरोधीत दु । थीथी तहया सरकारया कार्यक्रम व कार्यविधिइ खने दयाच्वंगु अन्यौल व अस्पष्टता पाखे पतिंचां सुयाः देय् केन्द्रीकृत शासनं हे जक क्वातुइ बल्लाइ धाइपिं एकात्मक शासन व्यवस्थाया समर्थकत नं दु । प्रादेशिक सरकारया कार्यभार कःघायेबलय् सरकारी कर्मचारीत उलि उत्साहित जुयाच्वंगु मदु धइगु तथ्य नं न्यनेदु । विना उत्साहि, प्रतिवद्ध कर्मचारी प्रादेशिक सरकार पंगु जुइ । देशय् पुलांगु एकात्मक शासन व्यवस्था, संस्कारय् ब्वलंपिं कर्मचारीतय्सं संघीय व्यवस्थायात असफल यायेगु कुतः यायेफु । सरकारी नीति, कार्यक्रम कार्यान्वयन यायेगु खँय् सम्बन्धित कर्मचारीतय् तःधंगु भूमिका दइ ।

उकिं थीथी सरकारया स्तरय् प्रभावकारी कर्मचारीतन्त्रया व्यवस्थापन यायेगु केन्द्रीय सरकारया तःधंगु दायित्व जुइ । थीथी प्रदेशया जनतायात नं प्रादेशिक सरकारय् कर्मचारी जुयाः सेवा यायेगु अवसर बीमाः । प्रादेशिक जनताया अधिकतम सहभागितां प्रादेशिक विकासया निंतिं प्रतिस्पर्धाया वातावरण खनेदइ । केन्द्रीय सरकारया कर्मचारी जुयाः केन्द्रीकृत अधिकारया मातं जाःपिं कर्मचारीतय्सं प्रादेशिक सरकारय् वनेत थाकु चाइ । थःगु इज्जत मान हरण जूगु ताय्की ।
हेटौंडा प्रदेश नं. ३ या राजधानी धकाः घोषणा जुइ । सम्बन्धित मुख्यमन्त्रीं थ्व खँ स्पष्ट यायेधुंकल । प्रदेश नं. ३ या हे छम्ह मन्त्रीं धाइ, ‘हेटौंडा प्रदेश नं. ३ या स्थायी राजधानी मखु, सछि न्हू लिपा राजधानी हिली । मेथाय् हे जुइ । प्रदेश ३ या राजधानी छु इगु खँय् ३ नं. प्रदेशया सम्बन्धित मन्त्रीत हे छगू मत मजूगु खँ पिहां वइ । वाम गठनबन्धनया छम्ह उच्चस्तरया केन्द्रीय नेतां प्रदेश ३ या राजधानी हेटौंडा हे जुइ । शंका याये मते । यकीन यासें धाइ । राजधानीया विषय जक मखु, प्रदेशया नां छुइगु खँय् नं अनेक खिचातानी जुयाच्वंगु खनेदु ।

केन्द्रीय वातावरण मन्त्री लालबाबु पण्डितं धाइ, ‘जिं आः सतक स्यंके बीमखु ।’ मेखेर ३ नं प्रदेशया मन्त्री केशव स्थापितं धाइ, ‘जिं आः सतक विस्तारया ज्या डा·डु· यानाः न्ह्याके ।’ थौं स्वनिगलय् मन्त्रीतय् सतक विस्तार, मिखा तिसिनाः छेँ थुनेगु ज्या, सांस्कृतिक, धार्मिक, ऐतिहासिक महत्वया रचनाप्रति निर्मम आक्रमण जुयाच्वन । स्वनिगलय् जुइगु थुकथंया थीथी अमानवीय ज्याखँत गुगु तहया सरकारया अधिकार दुने लाः वः ? थौं रानीपुखूया हालत छु जुयाच्वंगु दु ? व सकसिगुं न्ह्यःने जगजाहेर । थ्व दुर्दशा सुयागु कार्यक्षेत्र दुने लाः वः ? महानगरपालिकाया खः वा मन्त्री केशव स्थापितया खः ? वा केन्द्रीय सरकारया ? स्वनिगः नेपाःया राजधानी जूगुलिं थनया विकास विशेषकथं यायेमाःगु स्वाभाविक । तर स्वनिगः ३ नं प्रदेशया अंग नं खः । तर थुकिया प्रादेशिक पहिचान, व्यक्तित्व नं दु । राजधानीया नामं स्वनिगःया प्रादेशिक विशेषतायात म्वाकेमाः ला कि म्वाः ? संरक्षण यायेमाः ला कि म्वाः ? अथे हे स्थानीय तहय् स्वनिगःया थःगु हे विशेषता दु । स्थानीय विशेषताया चिउताः तयेमाः ला कि म्वाः ? स्वनिगःयात राजधानी जक खंकाः थुकिया प्रादेशिक, स्थानीय व्यक्तित्व, पहिचानयात कुण्ठित, हत्या याये दइला कि दइमखु ? थ्व खय् केन्द्रीय सरकार, प्रादेशिक सरकार, स्थानीय सरकार दथुइ थःथःगु कर्मक्षेत्र, लागा स्पष्ट जुइमाः ला कि म्वाः ?स्वनिगलय् विकासया नामय् जुयाच्वंगु मनोमानी आक्रमणं थ्व लिसः मालाच्वंगु दु ?

सम्बन्धित बुखँ

LEAVE YOUR COMMENTS