ने. सं. ११४३ ञलाथ्व चतुर्दशी -

पुष २७ व छ्यकः ल्वहं

गोरखाया तत्कालिन जुजु पृथ्वी नारायण शाहया बुदिं पुष २७ गते खः । गुबलय् गुबलय् पुष २७ गते वइ अबलय् अबलय् नेपाः एकीकरण याःम्ह पृथ्वी नारायण शाह धकाः एकताया प्रतिक नाला एकता दिवसया रुपय् हनेगु ज्या राज्यपक्षं यानाच्वंगु दु। पृथ्वी नारायण शाह नं फौजी आक्रमण यानाः गोरखा राज्य विस्तार याःगु जूसां नं नेपाः एकीकरण हे याःगु खः धाइपिं न्ह्याबलें नं थुगु हे दिनय् पृथ्वीनारायण शाहया झ्वाताय् स्वांमाः क्वखायेकेगु अले जयजयकार यायेगु याना वयाच्वंगु दु। इमिसं पृथ्वीनारायण शाहया बुदिं अर्थात दिवस जक धयाच्वंगु मखुसे एकता दिवस धकाः तकं धायेगु याना वयाच्वंगु दु। थ्व धइगु शाहकाल अर्थात पञ्चायत काल जुजुं बहुदल जुया गणतन्त्र काल वःगु अवस्थाय् नं उकियात शासकतय्सं निरन्तरता बिइगु यात। थुलि सम्म नं जुल कि संविधानय् संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र नेपाः धकाः उल्लेख यानाः नं राज्यपक्षं शाहकालया हे ज्यायात निरन्तरता बिल । संविधानप्रति नेपाःया आदिवासी जनजाति नापं उत्पीडित समुदायया गम्भीर असहमति दु। अज्वःगु गणतान्त्रिक संविधान दयेकेगु ज्या जुइ धुंकाः शासन याःपिं शासकतय्सं तकं पुष २७ गतेयात एकता दिवसया रुपय् हनेगु कुतः यायेवं सचेत आदिवासी जनजातितय्सं उकियात गम्भीर रुपं काःगु खः । अले पृथ्वीनारायण शाह नं नेपाः एकीकरण याःगु मखु गोरखा राज्य विस्तार याना नेपाः एकीकरण यात धकाः नां बिइगु ज्या याःगुया विरोधय् गुगू कथं उत्पीडित आदिवासी जनजातिया सः थ्वयेकेगु धइगु सवालय् सहलह ब्याकाः ल्यःगु छगः ल्वहं खः किपूया छ्याकः ल्वहं ।

किपूमितय्सं न्हापांसिनें छ्याकः ल्वहंतय् थुकलं बिइगु याना वयाच्वंगु खः । किपूया पूर्व उत्तरपाखे मंगल स्कूलपाखें च्वय् लाःगु प्यपु लँया दथुइ च्वंगु छगः छ्याकःगु अले स्वयेबलय् हे घचाइपुसेच्वंगु ल्वहं खः छ्याकः ल्वहं । किपूमित येँ, यल न्ह्याथाय् वना वःगु जूसां नं अन थ्यनेवं थुकलं बिइगु चलन दु । न्हापा किपुलिइ पृथ्वीनारायण शाहं निक्वः तक आक्रमण यानाः बांमलाक पराजित जुइधुंकाः स्वक्वःगु पािलय् षडयन्त्रमुलक कथं युद्ध हे मयासे कब्जाय् काःगु खः । उगु इलय् किपू कब्जाय् काये धुंकाः नं किपूमितय्गु न्हाय् म्हुतु ध्यंगु, किपूमितय्गु छेँय् मिँ तया बिउगु खँ न्हापांनिसें कना वयाच्वंगु खः । उकियात पुष्टि यायेगु ज्या थीथी हस्तलिखित वंशावलीइ लुया वये धुंकूगु दु। किपूमितय्त तसकं अन्याय याःगु जुया पृथ्वीनारायण शाह येँया बसन्तपुरय् च्वना राज्य संचालन याःगु इलंनिसें हे किपूमितय्सं पृथ्वीनारायणया नामय् छ्याकः ल्वहंतय् थुकलं बिया वयाच्वंगु खः धइगु धापू दु ।

थ्व हे छगू परम्परा नापं धापूया आधार नालाः पुष २७ गते छ्याकः ल्वतय् थुकलं बिइगु ज्या यात धाःसा थ्व आदिवासी जनजातिनिसें उत्पीडित समुदाय, गुपिंसं नेपाः एकीकरण याःगु मखु गोरखा राज्य विस्तार याःगु खः धकाः मत तइपिनिगु नितिं बांलाःगु ज्या जुइ धकाः तायेका मंकाः कथं २०७२ सालाय् न्हापांखुसि छ्याकः ल्वहंतय् थुकलं बिइगु ज्या याःगु खः । न्हापा लिपा याकः याकः कथं न्हियान्हिथं थुकलं बिया वयाच्वंगु खःसा अबलेनिसें पुष २७ गते मंकाः कथं छ्याकः ल्वहंतय् थुकलं बिइगु ज्या जूगु खः । अनं लिपा मेगु दँय् किपूया द्यःध्वाखाय् च्वंगु छगः ल्वहं गुगु ल्वहंतय् पृथ्वीनारायण शाह चुलुया दःगु खः धाइ । उगु ल्वहं छुं नं द्यः मखुसां नं किपूमितय्सं लँ दथुइ च्वंगु ल्वंहतय् पुजा याना वयाच्वंगु दु। पृथ्वीनारायण शाहया विस्तारवादया विरोध याना वयाच्वंपिं आदिवासी जनजातितय्सं २७ गते पृथ्वीनारायण शाहलिसेया युद्धया इलय् प्रयोग याःगु ल्वाभः किपूया बाघभैरव देगलय् ब्वयातःगु अर्थात छगू कथं व्यवस्थापन यानातःगु नं अवलोकन यायेगु, पृथ्वीनारायण शाह चुलुयादःगु ल्वहं स्वयेगु ज्या याना वयाच्वंगु दु । थुगु कथं लगातार रुपं पृथ्वीनारायण शाह नं नेपाः एकीकरण याःगु मखु अबले युद्ध याःगु हे खः अले तसकं अन्याय याःगुलिं प्रतिरोधया भावना कथं थुकलं बिइगु ज्या तकं यानाच्वंगु खँ तसकं बय्बय् जुल ।

छ्याकः ल्वहंतय् थुकलं बिइगु धइगु राज्य पक्षं अवश्य नं पृथ्वीनारायण शाहयात हे थुकलं बिउगु खः धकाः थुइकल । उकिं छ्याकः ल्वहंतय् थुकलं बिइगु ज्या धइगु पृथ्वीनारायणयात हे थुकलं बिइगु खः धकाः स्वयं राज्यपक्षं हे प्रमाणित याना बिउगु दु । उकिं थ्व इलय् पृथ्वीनारायण शाह एकताया प्रतिक, पृथ्वीनारायणं नेपाः एकीकरण याःगु धायेगु व वय्कःया बुदिंयात एकता दिवस धाइपिनिगु नितिं तःधंगु लिसः धइगु छ्याकः ल्वहं जुया बिउगु दु ।

स्वयेबलय् सामान्य कथं छ्याकः ल्वहंतय् थुकलं बिउगु थें जक च्वनी तर थुकिं ला तःधंगु हे लिच्वः लाकल । राज्य पक्षं ल्वहंतय् थुकलं बिइगुयात गम्भीर रुपं काल । उकिं छ्याकः ल्वहंतय् पुष २७ गते मंकाः कथं थुकलं बिइगु अभियान न्ह्याकूगुया निदँ स्वदँलिपांनिसें हे उगु ल्वहंयात सुरक्षा निकायपाखें घेराबन्दी यायेगु यानाहल । जनपथ प्रहरीनिसें सशस्त्र प्रहरी तकं परिचालन याना पुष २७ गते छ्याकः ल्वहंतय् थुकलं मबिइकेगु नितिं नियन्त्रणय् कायेगु ज्या यात। छ्याकः ल्वहंतय् थुकलं बिइगु धइगु राज्य पक्षं अवश्य नं पृथ्वीनारायण शाहयात हे थुकलं बिउगु खः धकाः थुइकल । उकिं छ्याकः ल्वहंतय् थुकलं बिइगु ज्या धइगु पृथ्वीनारायणयात हे थुकलं बिइगु खः धकाः स्वयं राज्यपक्षं हे प्रमाणित याना बिउगु दु। उकिं थ्व इलय् पृथ्वीनारायण शाह एकताया प्रतिक, पृथ्वीनारायणं नेपाः एकीकरण याःगु धायेगु व वय्कःया बुदिंयात एकता दिवस धाइपिनिगु नितिं तःधंगु लिसः धइगु छ्याकः ल्वहं जुया बिउगु दु ।

पृथ्वीनारायण शाह नं गोरखा राज्य विस्तार यायेगु झ्वलय् फौजि आक्रमण याःगु, गोली तकं चले याःगु यक्व प्रमाणत दयेक दयेकं नं एकीकरण हे याःगु खः धकाः धाइपिं मनूतय्सं बिचाः यायेमाः । एकीकरण धइगु थवं थवय् मिले जुइगु खः, फौजी आक्रमण गुगु नं हालतय् एकीकरण जुइमखु। पञ्चायतकालंनिसेंया गुगु कथंया ज्या खः उकियात हे निरन्तरता बिइगु राज्य पक्षं याना वयाच्वंगु दु। उकिया लिसः धइगु हे छ्याकः ल्वंहतय्थु कलं जुया बिउगु दु। उकिं लिपांगु इलय् वया ला पुष २७ गतेयात छ्याकः ल्वहं दिवस धाःसां छुं पाइमखु धकाः तकं मनूतय्सं धायेगु यानाहःगु दु ।