यल नगर निवेशया पलंध्वाखा

थ्व पालय् यल नगर निवेशया चर्चा क्वचायेके माःगु अवस्था जुयाच्वंगु महसुस याना । उकिं छक्वः हाकनं नगरया उत्तर ध्वाखायागु हे उल्लेख थन यायेत्यनागु दु । यलया लाय्कुलिं अर्थात मनिगलं उत्तर लिना कुहां वनेगु ल्वहंतं सियातःगु पुलांगु हे छपु लँ दु । व खः क्वबहाःया लँपु, यल नगरया क्वनेपाखे क्वथ्यानाच्वंगु मध्यकालिक राजमार्ग । थ्व क्वबहाःया चर्चा यल नगरया मध्यकालिक आर्थिक लिखत पत्रय यक्व हे जुयाच्वंगु खनेदु । तर थौंकन्हय् थ्व क्वबहाःया परिसरय् वनाः स्वल धाःसा पत्या जुइत कहे थाकुयाच्वन । अथेसां क्वबहाःया अस्तित्व ल्यनाच्वंगु हे दनि धायेमाल । आः थ्व क्वबहालं शंखमोल, बागमति वनेत लँपु नं पुलांगु हे खः । हाकनं क्वबहाःया नापनापं कुम्भेश्वरया चर्चा मयासें नं च्वने फइमखु । थन निर्मित सर्वेश्वरया न्यातजाःगु देगः व बगलामुखी महाविद्यास्थल लिब्वःगु मध्यकालय् आपालं प्रसिद्ध जुल । थुकिया सांस्कृतिक वोध उगु इलंनिसें हे जुयाच्वंगु दु । थ्व सांस्कृतिक केन्दयात क्वन्ति खँग्वः छ्यलातःगु नं खनेदु । क्वबहाः थें हे थ् वयात क्वनेया तीर्थस्थल वोध याकीगु खँग्वm खः क्वन्ति । परन्तर थ्व तीर्थ यलया शैव तीर्थ अथवा राजकीय तीर्थया रुपं विकसित जुयाच्वन । व नं उत्तर लागा बागमति खुसि सतिक लानाच्वंगु दु ।

आः थ्व पुलांगु वौद्ध केन्द्र क्वबहाः अथवा भतिचा लिपा क्वन्ति यल नगरया योता सिथय्सं लानाच्वंगु भौगोलिक अवस्था प्रष्ट हे जू । थनं भतिचा कुहां वनेवं छगू प्राचीन बौद्ध स्तुप योताथूर लानाच्वन । थ्वयात बागमति थूर धकाः अप्वःसिनं धयाच्वंगु खःसां थ्वया न्हयःनेसं लाक्क यंपि विहार ई बही मध्यकालय् हे स्थापित जुयाः थ्वयात ईबही थूर धाइपिं नं यक्व दनि । सुनभश्री मिश्र नामक बौद्ध भिक्षु नेपालय् वयाः स्थापित याःगु थ्व विहार यल नगरं पिने हे लाः । आः थ्व बागमति थूर अथवा इबही नं दुनेपाखेर क्वन्तिं पिनेसं लाक्क छगू ध्वाखा मध्यकालय् हे निर्माण जुयाच्वंगु यथेस्ट सीदु । थौंकन्हय् थनथाय् मध्यकालिक ध्वाखाया अवशेष धाःसा छुं हे मदु । उकिं थनथाय् लाःगु न्हापाया ध्वाखायात गुगु कथं संवोधन यानातःगु दु माला स्वयेमाल । थन च्वंगु ध्वाखायात क्वन्ति ध्वाखा धकाः संवोधन यायेगु पक्षय् स्थानीयवासी छथ्वm प्रष्ट जू । तर मध्यकालया अन्त्य पाखेर संकलित ध्वाखातय् धलखय् क्वन्ति ध्वाखाया संकेत मदु ।

उपयुक्त ध्वाखातय् धलखय् च्यासर ध्वाखाया क्वसं परं ध्वाखाया उल्लेख जुयाच्वंगु दु । थ्वयात नेपाल भासालचं अनुसार प लं ध्वाखा योगु नं पाय्छि हे जू । थ्व पलंध्वाखा सं. १९९० सालया भुखाय लिपा नं दनि धाइपिं ज्याथजिथित नापलाःनि । अले थ्व ध्वाखा इबही नापसं लाः धाइगु खँ नं न्यनेदु । थन ध्वाखां पिने न्हापांनिसें प्वःतय् बस्ति आः तक्कं दनि । थुकथं ऐतिहासिक अध्ययन यानालि क्वन्तिं पिने वयाः ईबही मथ्यंनिबलय् बिचय् लाःगु भूभागय् ‘पलंध्वाखा’ या अस्तित्वयात झीसं मान्यता बीमाल । थनथाय् गाःहिति धयागु नामं छधि सांस्कृतिक अवशेष ल्यनाच्वंगु दनि । गाःहिति हे धाःसा मदयेधुंकल । थनं वैलछेँपाखे वनेगु गल्लिचा छगू दु । थ्व गल्लि हे न्हापा पलंध्वाखा नाप स्वानाच्वंगु पःखाः क्वसं लाःगु अनुमान सहज जुइफु । अले गाःहिति ला ध्वाखां पिने हे लाइगु स्वाभाविक स्थिति हे खः । थौंकन्हय् थन गाःहितिया अस्तित्व मदुसां थ्व हिति न्हापा गनथाय् लाः धयागु अनुमान जुइफु । अले गाःहितिया फुसय् ‘पलंध्वाखा’या अस्तित्व न्हापा दयाच्वंगु खँयात प्रमाणित धकाः आः नालेमाल । तर, ऐतिहासिक अध्ययन थन लिकुना हे च्वंगु दनि । आः थ्व ‘पलंध्वाखा’या प्रतीक न्हूकथं प्रवेशद्वार थन नं निर्माण यायेमाःगु अवस्था दु, गुकिं थुगु ऐतिहासिक स्थलया परिचय बियाच्वनी, अथे जुयाः वर्तमान यल उपमहानगरपालिकाया स्थानीय प्रशासनपाखें सम्पदा संरक्षणया झ्वलय् पलंध्वाखा या प्रतीकद्वार निर्माण जुइमा धयागु आशिका थन यानाच्वना ।