नेपालय् न्हूगु शासकीय मण्डली

सरकारं कोरोना भाइरस नियन्त्रण यायेफु कि मफु धइगु सवाल ला संक्रमण जूपिनि ल्याः स्वयाः हे यायेमाः । तर सरकारं धाःसा आः पीसीआर टेस्ट यायेगु हे मदुगु देसय् न्हिछिया हे द्वलंद्वःया ल्याखय् पीसीआर टेस्ट यायेफुगु हे सफलता खः धकाः धयाच्वन । मेखे गृहमन्त्री रामबहादुर थापा बादलं हलिंया निसः व जःछि देसय् दुगु ल्याः स्वयेबलय् नेपालय् जुयाच्वंगु बलात्कारया घटना म्हो जूगु धकाः तर्क तःगु दु। थ्व सरकार थः हे घिसिपिटी खरदार सुब्बाया सरकार थें जुयाच्वन । थुगु सरकारयाके थःगु हे छुंकथं लक्ष्य मदु। लक्ष्य प्राप्तिया लँपु नं मदु अले थःपिंसं निर्धारण यानागु लक्ष्यकथं गुगु प्रगति जुल धकाः दायेगु दासु नं मदु ।

ओली सरकारं कर्मचारी ख्यःया डा. युवराज खतिवडायात अर्थमन्त्री दयेकल, पार्टी दुनेया शक्ति सन्तुलन वामदेवयात राष्ट्रियसभाय् यंकेमाःबलय् त्वःतल । उघ्रिमय् हे मन्त्री सरहया सुविधा दइगु यानाः डा. खतिवडायात प्रधानमन्त्रीया विशेष आर्थिक सल्लाहकार दयेकल, आः हाकनं अमेरिकाया निंतिं नेपाःया राजदूत दयेकेगु धकाः निर्णय यात । कुलमान घिसिब धइम्ह मनूयात स्वयाः सरकारं वयात नियुक्ति बीमखु, मनू छम्हेसिया निंतिं नियम हिली मखु धइगु तर्क थ्व हे सरकारया मनूतसें बियाच्वन । तर थःत यःम्ह मनू जुल धायेवं छु जक बीगु, गथे जक यायेगु धकाः सना जूगु नं खनेदत । सरकारं महत्वपूर्ण पदय् नियुक्ति यायेत पार्टी दुने सचिवालयय् खँ तयाः सहमति खाकेमाःगु धइगु खँ नं हुतांचा नल धइगु खँ नं पिहां वयाच्वंगु दु। थुकथं पार्टीं सरकार न्ह्याकेगु ज्याय् पार्टीनाप सहमति ब्याकाः वने माःगु खँ छखे लाःगु नं गुगु विधिं न्ह्यायेगु धइगु खँय् नं देसय् गुगुं थिति बसे जूगु मदु ।

‘समृद्ध नेपाल व सुखी नेपाली’ धइगु नारा ज्वनाः नेकपा अबलय् एमाले व माओवादीया नामय् चुनावय् कुहां वयाः त्यानावःपिं खः । चुनावया इलय् निथीसिया तालमेल जूगु खः । हाकनं समग्रताय् समाजवादपाखे न्ह्याः वनेगु धकाः संविधानय् च्वकूपिं नं थुपिं हे खः । थथे जूगु कारणं यानाः नं जनतां नेकपापाखें आपालं आशा यानाः हे भोट तःगु खः । तर ज्या धाःसा पार्टीया नामय् छथ्वः मनूतय्त शासक दयेके छ्वयेथें जक जूगु दु। हाकनं ओलीयात चीकेगु धकाः जूपिं पार्टीया मनूत नं सरकारलिसे भागबण्डाया हिसाब किताब यानाः हे सम्झौता याःगु दु। इमिसं नं चुनावया इलय् पार्टीं जारी याःगु घोषणापत्र पुइका स्वयाः सरकारया मूल्यांकन याःगु मदु ।

थ्व छलफलं यानाः लोकतन्त्र व गणतन्त्र वलं नं नेपालय् शासक हिलेगु ज्या जक जूगु, प्रवृत्ति गुगुंकथं जनमुखी व जनउत्तरदायी मजूगु खँ पिहां वयाच्वंगु दु। अथे जुयाः न्हापा ला छम्ह जक जुजु दुगु, आः ला सलंसः जुजु दत । ग्वःम्हेसित जक जुजु धकाः लहीगु धइगु नं खँ पिहां वयाच्वंगु दु। थ्व स्वाभाविक खः ।

लोकतन्त्र व गणतन्त्र वलं नं नेपालय् शासक हिलेगु ज्या जक जूगु, प्रवृत्ति गुगुंकथं जनमुखी व जनउत्तरदायी मजूगु खँ पिहां वयाच्वंगु दु। अथे जुयाः न्हापा ला छम्ह जक जुजु दुगु, आः ला सलंसः जुजु दत । ग्वःम्हेसित जक जुजु धकाः लहीगु धइगु नं खँ पिहां वयाच्वंगु दु ।

मेगु खँ धइगु थुमित शासक धकाः माने यायेगु खःसां थुमिके शासकीय क्षमता गुलि दु धइगु खँ नं पिहां वयाच्वंगु दु। निर्मला बलात्कार काण्डया दोषीत मालाः आतकं कारवाही याये मफुगु, ३३ किलो लुँ काण्ड, वाइडबडी काण्ड इत्यादि छुं मजूगु, चीनं रेल वइगु, जहाज चले यायेगु इत्यादि खँ ल्हानाः मनूतय्त झंगः लाःगु, हत्या, हिंसा, बलात्कार, आत्महत्याका केस अप्वया वंगु, भ्रष्टाचार व अनियमितता व्याप्त जूगु आदि खँ पिहां वयाच्वंगु हे दु। सरकार दु धइगु खँया अनुभूति यायेगु धइगु मनूतसें शान्ति सुरक्षा व सुशासनया अनुभूति यायेगु खः । उकथंया अनुभूति याये फुगु मदु। थः कलाःया हत्या याःम्ह रञ्जन कोइरालायात त्वःतेगु ज्या याःम्ह प्रधानन्यायाधीशयात महाअभियोग तयाः चीकाः छ्वयेगु अधिकार चुनावं त्यानावःपिं सांसद्तय्के दु। थ्व सम्बन्धय् कारवाही न्ह्याकेगु खँ धइगु नेतातय्गु अधिकारया खँ खः । तर नेतात हे ध्यबा नयाः थीथी नियुक्ति बीपिं जुयाः छुं यायेमफुत। शासन याइम्ह जुजुं बरु निष्पक्ष जुयाः ज्या यायेफइ, सुयां भरय् च्वनेमाःम्ह मनू मखु जुइ, जुजुयात न्ह्याम्हेस्यां नाप लायेफइ नं मखु, प्रभावित यायेफइ नं मखु। अथे जूगुलिं जुजुं याइगु शासन हे बरु पाय्छि खः धकाः मनूतसें धया हयेधुंकूगु दु। वास्तवय् जनतापाखें निर्वाचित थुगु सरकार तःमिपिनिगु, शक्तिशालीपिनिगु चंगुलय् लानाच्वंगु दु, इमि थः मनू जुयाबिउगु दु। थुकिं नं समस्या पिहां वःगु खनेदु ।

खतुं लोकतन्त्र धइगु जनताया निंतिं जनतापाखें हे याइगु शासन खः । तर जनतां आः नं प्रजा वा शासित वर्ग जूगु अनुभूति यानाच्वंगु दु। सर्वसाधारणया एप्रोच गनं मदु। न्हापा ध्यबा दयेवं, तःधंगु पदय् दुम्ह कर्मचारी जूसां अझ दरवारय् हे जागिर नयाच्वंपिं जूसां जुजु व जुजु परिवारनाप उलि स्वापू तयाः फाइदा काःगु धइगु मसिउ । का हे काःसां ताकातुकु जक फाइदा काःगु दइ । तर आः देय्या शाक्तिशाली मनूत, शक्तिशाली कर्मचारीत नेतानाप जानाः देय्या न्हूपिं सम्भ्रान्त वर्ग जुयाः पिहां वःगु दु। नेपालय् शासकवर्गया छगू जमात तयार जुयावनाच्वंगु दु ।

थ्व हे जमातया हुनिं यानाः आः शासकवर्गया अनेक विचार, सिद्धान्त, चम्चा जमात इत्यादि नं तयार जुया वनाच्वंगु दु। थ्व सरकार जक मखसें शासकतय्गु निंतिं स्वाभाविक जुइगु अनेक पूर्वाधार, सिद्धान्त व व्यवहार तयार जुजुं वनाच्वंगु दु। चाहे राष्ट्रपतियात अतिकं सम्मान व सुरक्षा बीगु सवाल जुइमाः, सम्भ्रान्त वर्गयात स्वाभाविक जुइगु कार्पेटया सवाल जुइमाः, मन्त्रीतय्त जिमखाना हे जुइमाः वा पदक वितरणय् थःथः मनूतय् ल्हातय् लाकूगु खँ जुइमाः सकभनं शासकवर्ग व वया भाट व चम्चा इत्यादि तयार जुया वनाच्वंगु खँया दसु झीसं अनुभव यानाच्वनागु दु। शासन व प्रशासन थ्वहे ल्याखं न्ह्याः वनाच्वंगु दु। शासक वर्गया गुणगान याइपिं, इमिगु लिनाः ल्वाइपिं नं पिहां वयाच्वंगु दु। इमित ल्वायेगु निंतिं मानसिक खुराक नं प्रधानमन्त्री, मन्त्री व नेतातसें बियाच्वंगु दु। उकिं सामाजिक संजालय् नं हनुमाने, झोले इत्यादि धइगु खँग्वःत प्रचलित जूगु दु। गुलिं विरोधीया नामय् विरोधी गुलिं हनुमानेया नामं हनुमाने जुयाः समाज नं विभाजित खनेदुगु दु ।