स्मरणशक्ति अप्वयेकेगु व न्ह्यपु बल्लाकेगु गथे यानाः ?

सुं मनू मानसिक व शारीरिक रुपं कमजोर जुल धाःसा व वयागु स्वास्थ्य स्यनावंगुया संकेत खः । स्मरणशक्ति बमलाइगु धयागु थहांवंगु उमेरया चिं मखसे उम्ह मनुखं थःगु स्वास्थ्यप्रति लापरवाही याःगुया दसि जुयाच्वनी । विशेषज्ञतय्गु सल्हा दु कि स्मरणशक्ति बल्लाकातयेत न्ह्यपुयात छुं कि छुं ज्याखँय् मदिक तक्यंका तयादिसँ, अले खःगु आहार कयादिसँ ।

गुलिखे प्रयोगशालाय् जूगु प्रयोगं थ्व खँ धाइ कि उमेर यक्व दयावःलिसे न्ह्यपु सिथिल जु हे जुइ धयागु खःगु खँ मखु । गबलय् तक न्ह्यपुयात छुं ल्वचं थीमखु थ्व सक्रिय हे जुयाच्वनी । वंगु गुलिखे दँ न्ह्यवंनिसें शोधकर्तातय्सं थ्व खँ धया वयाच्वंगु दु कि मनूया न्ह्यपुया गुगुं नं उमेरय् थुलि तक कि तसकं बुरा जुइधुंकाः नं थीथी तरिकां अजूचायापुक विकास यायेफु । डा. राबर्ट टेरीया धापूकथं न्ह्यपुया तन्तुयात न्युरन धाइ, गुकिं सूचंयात छथासं मेथाय् थ्यंकेगु ज्या यानाच्वनी । थज्याःगु न्यूरान्स उमेर थहां वंलिसे सिनावनी मखु, सिथिल जक जुयावनी । न्यूरान्सयात हानं सक्रिय यायेफु, गुकिं यानाः थ्वं सामान्य रुपं ज्या यायेफइ ।

झीगु शारीरिक व मानसिक विकासया निंतिं झीत सन्तुलित आहार माः, गुकी प्रोटीन, कार्बोहाइड्रेट, मिनरल्स, फस्फोरस, भिटामिन्स व हारमोन्स पाय्छि मात्राय् दइ । आःया रिसर्चया निष्कर्षं थ्व खँया संकेत याइ कि पाय्छि नसात्वँसां हे स्मरणशक्ति बल्लाकेगु, मानसिक सक्रियता अप्वयेकेगु व एकाग्रता दयेकेगु ज्याय् ग्वाहालि याइगु खः ।

आः झासँ, स्मरणशक्ति बल्लाकेत ग्वाहालि याइगु नसात्वँसा छु छु खः व सिइके ः

– हिं छताजि गुंड थेंज्याःगु पदार्थ खः, गुकिं न्ह्यपु व नर्भस सिस्टमयात बल्लाकेत व स्मरणशक्ति बल्लाकेत ग्वाहालि याइ । थुकी सुस्त जुयाच्वंगु अंगयात तागत व जवानी बी । थुकिया चुंयात न्ह्यपुया टनिकया रुपय् छ्यलेजिउ ।
– छगू व बागू चम्चा हिंया चुं निगू कप खय् दायेकादिसँ । वयां लिपा ख्वाउँकाः न्हिछिया दुने तःक्वः तःक्वः छगू छगू चम्चा कायेगु यानादिसँ । थुकिं न्ह्यपुयात क्वातुकाः स्मरणशक्ति नं बल्लाकाबी ।
ब्राह्मी
– ब्राह्मीया हः स्मरणशक्ति बल्लाकेत तसकं ज्या वःगु जडिबुटि खः । ब्राह्मी स्मरणशक्ति बल्लाकेत तसकं ज्या वः धकाः यक्व न्हापा हे सिइकातये धुंकूगु खँ खः । थुकियागु हःया चुं दुरुलिसे भचा भचा मात्राय् कायेमाः । थुकिं मानसिक कमजोरी नं मदयेकेफु, अले थुकिं न्ह्यपुयात नं सिचुकी ।
ब्राह्मीया सेवन यायेगु मेगु छगू नं तरिका दु । थुकिया हः किचलय् तयाः फसं गंकादिसँ, अले मस्र्याबरांया न्हय्कू कुचा व साढेचार मि.ग्रा. मलय् ल्वाकछ्यानाः लखय् निनेमाः । थ्वयां लिपा थुकियात छानय् यानाः कस्ति ल्वाकछ्यानाः चाकुके माः । थुगु मिश्रण सुथय् खालि प्वाथय् झिंन्यान्हु तक त्वनेमाः । थुकिं यानाः स्मरणशक्ति बल्लानाः एकाग्रता नं दयावइ ।

लैंचा
– लैंचा (मेहन्दी) छताजि बास्ना वःगु सदाबहार मा खः । थ्व निगू मीटर तक तमा जुइ । थुकियात प्राचीनकालं निसें हे स्मरणशक्ति अप्वयेकेत छ्यला वयाच्वंगु दु । अझ ला थुकि नुगःस्येँ बल्लाइ धकाः नं धयातःगु दु । न्हापा न्हापा ग्रीस व रोमयापिं मनूतय्सं थुकिया स्वानं नस्वाःगु लः दयेकेगु व उकियात नतुनाच्वनेगु याइगु खः । न्ह्यपुइ मभिंगु बिचाः मवयेकेत व स्मरणशक्ति बल्लाकेत इमिसं थथे याइगु खः । लैंचा न्ह्यपु व नर्भस सिस्टमया निंतिं तसकं फाइदा याइगु मा खः । थुकिं मिखा नं त्ययलाकी ।
लैंचायात मानसिक रुपं त्यानुइगु व लुमंकेगुली भ्रमया अवस्थाया रामवाण वासः नालातःगु दु । प्राचीन ग्रीकय् आखः ब्वनाच्वंपिं मस्तय्सं जाँच बिउवनीबलय् स्मरणशक्ति बल्लाकेत लैंचाया स्वां थ ःपिंके घानातइगु खः । थुकिया हलं दयेकातःगु च्यां विद्यार्थीतय्त यक्व हे फाइदा याः । थुकिउमित फ्रेस याइ अले मानसिक रुपं त्यानुगुया नं उपचार याइ ।
लैंचाया हः नतुनेगु खःसा थुकिं पिहां वइगु हां (बाफं) तप्यंक हे न्ह्यपुयात उत्पे्ररित याइ, गुकिं यानाः न्ह्यपु शान्त व सचेत जुइ ।

मस्र्याबरां
मस्र्याबरां स्मरणशक्ति बल्लाकेत तसकं ज्या वः मस्र्याबरां नलकि दिमाग नं थिनावइ । छाय्कि मस्र्याबरांलय् भिटामिन ई , जिंक, क्याल्सियम, म्याग्नेसियम व ओमेगा ३ फेट्टी एसिड प्रशस्त मात्राय् दु । थ्व सकतां नसां न्ह्यपुया कमजोरीं यानाः स्मरणशक्ति बमलाःगुयात जिइकेत महत्वपूर्ण ग्वाहालि याइ । थ्व ड्राइफुडं न्ह्यपुयात न्हूगु जीवन बी, अले नर्भस सिस्टम सम्बन्धी गुलिखे ल्वय्या उपचार याइ ।
बरांयात निघौतक लखय् फ्वयेमाः । अथे फ्वयेबलय् उकिया ख्वला ब्वलावइ । थ्वयां लिपा उकियात निनाः पेस्ट दयेकेमाः, अले मखनलिसे अथवा मुक्कं हे नयेमाः । मस्र्याबरांया सेवन यायेगु दकलय् बांलाःगु तरिका थुकिया दुरु खः । बरांया दुरु दयेकेत ख्वला लिकयातये धुंगु बरां जक निनाः उकी दायेकाः ख्वाउँकातयागु लखय् ल्वाकछ्यायेमाः । सवाः साकेत थुकी कस्ति तयेगु याइ । थ्व तसकं साःगु व तागत दुगु पेयपदार्थ खः । २५० ग्राम मस्र्याबरां पाखें छगू लीटर दुरु दयेकेफु ।
-मस्र्याबरांया चिकं १० निसें १५ फुति न्हासय् तयाः सासः ल्हात धाःसा न्ह्यपुया कमजोरी मदयावनाः स्मरणशक्ति बल्लानावइ ।

स्याउ
– स्याउ नं स्मरणशक्ति बल्लाकीगु फल खः । थ्व ल्वःमनीगु ल्वय् जुयाच्वंपिंत ज्या वः । थुकी दुगु थीथी पदार्थं न्ह्यपुया तन्तुयात बल्लाका तयेत ग्वाहालि याइ । थुकी ट्रेस लवण बारोन दु, गुकिं यानाः स्याउयात स्मरणशक्ति बल्लाकीगु नसाज्वलंया झ्वलय् लाकूगु दु ।
शोध मनोवैज्ञानिक डा. जेम्स पीनल्यान्डं हालसालय् यानास्वःगु थीथी प्रयोगया लिधंसाय् धयादीगु दु कि ट्रेस लवणं न्ह्यपुयागु विद्युतीय प्रक्रियायात प्रभावित याः । वय्कलं ४५ दँया उमेरयापिं झिंन्याम्ह मनूतय्त प्यला तक बोरोन दुगु आहार व बोरोन मदुगु आहारय् तयातल ।
इपिं मनूतय्त बोरोनया मात्रा कम बिउबलय् इमिगु न्ह्यपुया न्यूरोन्सया गतिविधिइ अस्पष्टता व मन्दी खनेदत । इमिके न्ह्यपुइ थीटा तरंगया निर्माण यक्व जुयावल, अले अल्फ किरणया मात्रा पाः जुयावन । थथे जुइबलय् मनूतय्त न्ह्यः वः थें जुयावइ । डाक्टर जेम्सं धाःकथं लिपा इपिं हे मनूतय्त बोरोन यक्व दुगु (थ्यंमथ्यं न्हिं ३ मि.ग्रा.) आहार बिउबलय् इमिगु न्ह्यपुयागु न्यूरोन्सया गतिविधि अप्वयावन ।
निगः स्याउलय् १ मिग्रा बोरोन दइ, गुकिं न्ह्यपुयात सक्रिय यानाबी । छगः स्याउ कस्ति व दुरुलिसें कायेगु यात धाःसा न्ह्यपु व स्मरणशक्तिं नितां बल्लाइ ।

हजी
– हजी नं स्मरणशक्ति बल्लाकीगु नसा खः । मानसिक कमजोरी व ल्वःमनीगु ल्वय्या उपचारया नं थुकियात छ्यलेबलय् फाइदा हे जुइ ।
३ ग्राम हजी १२ ग्राम कस्तिइ ल्वाकछ्यानाः सेवन यायेमाः ।

मलय्
मलय् दक्वं मसला मध्ये पुलांगु व नांजाःगु पदार्थ खः । थुकियात मसलाया जुजु धकाः धाइ । थ्व कडा बास्ना दुगु, पालुपालु धाःगु सवाः दुगु ‘नयागु पचे यायेगु’ उत्तेजना थनेगु गुण दुगु अले नर्भस सिस्टमया निंतिं टनिकया ज्या याइगु पदार्थ खः ।
स्मरणशक्ति अप्वयेकेगु निंतिं थ्व महत्वपूर्ण जू । छप्तिचा मलय्चुं कस्तिलिसें कायेफइ । थ्व सुथय् व बहनी सेवन यायेगु खः ।

ख्वःसिं
– ख्वःसिं छताजि महत्वपूर्ण मसला खः, गुकिं मानसिक कमजोरीं यानाः जूगु ल्वःमनीगु ल्वय्यात लंकेत व स्मरणशक्ति बल्लाकेत ग्वाहालि याइ ।
थुकियात अंजीर वा दाखलिसे नयेगु यात धाःसा थुकिया प्रभाव अझ अप्वइ । ख्वःसिं मुक्कं हे नयेगु खःसा न्हिं २० ग्राम नयेगु यायेमाः । न्ह्यपु थीकेत व स्मरणशक्ति बल्लाकेत ख्वःसिं अवश्य हे भपादिसँ ।

केसर
– केसरया छ्यलाबुला नसाज्वलंया सवाः थकायेगुया लिसेलिसें अनिद्रा। डिप्रेसन लंकेगु वासःया रुपय् नं याः । न्ह्यपु थीकेगु व लुमंकेगु शक्ति अप्वयेकेगु निंतिं थ्व द्यने न्ह्यः क्वाःगु दुरुलिसे त्वनाबीगु यायेमाः ।

जटामसि
– जटामसि छताजि जडिबुटि खः । थ्व लुमंकेगु शक्ति बल्लाकीगु वासः खः । छगू कप दुरुइ छगू चम्चा जटामसि ल्वाकछ्यानाः त्वनाबिल धाःसा स्मरणशक्तिया लिसें न्ह्यपु नं बल्लाइ ।

मेमेगु
इमू, दालचिनि, जिफ्वः, धौ, स्ट्रबेरी, तुलसी, ब्राह्मी, जामुन, ब्रोकलि, अंजीर, अंगुर, छोहराया लिसें फस्फोरस आपाः दुगु मेमेगु नसाज्वलं नं स्मरणशक्ति बल्लाकेत नयेगु यायेमाः ।