संचालनय् वये मफयाच्वंगु गणतन्त्र स्मारक
येँ – उलेज्या जूगु न्याला दयेधुंकाः नं नारायणहिति दरवार संग्रहालय परिसरय् दयेकूगु गणतन्त्र स्मारक अझं संचालनय् वये फुगु मदुनि । गणतन्त्र दिवसया लसताय् लाकाः जेठ १५ गते राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारी स्मारकया उलेज्या यानादीगु खः । निर्माण शुरु जूगु च्यादँ लिपा स्मारक निर्माण सम्पन्न जूगु खः ।
राजतन्त्र दुगु इलय् तक जुजुया दरवार दयाच्वंगु नाराणहितियात वि.सं. २०६५ असार १ गते तत्कालीन प्रधानमन्त्री गिरिजाप्रसाद कोइरालां झण्डोत्तोलनसहित राष्ट्रिय संग्रहालयया घोषणा याादीगु खः । थ्व स्वयां न्ह्यः तक भवनया मू थामय् जुजुया विशेष ध्वाँय् ब्वयेकातइगु खः ।
वि.सं. २०६५ फागुनय् तत्कालीन प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहालं संग्रहालय सर्वसाधारणया निंतिं खुल्ला यानादीगु खः ।
संग्रहालयं ७५३ व दरवारं ३८१ रोपनी क्षेत्रफल कःघानातःगु दु । संग्रहालयया जग्गाय् शहरी विकास तथा भवन निर्माण विभागं स्मारक निर्माण याःगु खः । स्मारक संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्रालययात लःल्हायेवं संचालनय् वइगु विभागया महानिर्देशक मणिराम गेलालं जानकारी बियादिल ।
वंगु वालय् मन्त्रिपरिषदं स्मारक हस्तान्तरण सम्बन्धी निर्णय याःगु जानकारी थःत वःगु वय्कलं कनादिल । लोकतान्त्रिक गणतन्त्रया प्रतीकया रुपय् दयेकूगु स्मारकय् प्यंगःथां दु । राणाशासनया अन्त्यनिसें कयाः स्वतन्त्रता प्राप्तिया निंतिं जूगु आन्दोलनया झ्वलय् मदुपिं, वेपत्ता यानातःपिं व अंगभंग जूपिं म्वाःपिं शहीदया नामय् लुमन्तिकथं थां निर्माण याःगु खः ।
नारायणहिति दरवार संग्रहालयं उपलब्ध याकूगु ३५ रोपनी क्षेत्रफलया स्मारकया संरचना निर्माण जूगु विभागया वरिष्ठ डिभिजनल इन्जिनियर मचाकाजी महर्जनं जानकारी बियादिल । स्मारकया मूल संरचना धाःसा निपी क्षेत्रफलय् न्यनाच्वंगु दु । ‘जनआन्दोलनया शहीदसम्बन्धी चिजबीज ब्वज्या यायेत स्मारकय् ग्यालरीया नं निर्माण यानागु दु, स्मारकय् ख्यें आकारया संरचना दयेकूगु दु, गन ह्याउँगु जः पिहां वइ, ख्यें आकारया क्वय् नेपाःया नक्साया आकार दइ’, इन्जिनियर महर्जनं कनादिल ।
स्मारकय् ‘शहीदया हि सितिं वनीमखु, नेपाःया निंतिं हे सदुपयोग जुइ’ धइगु मूलभाव वइगु वाक्यतकं तयातःगु दु । स्मारकय् बहुउद्देश्यीय हल, विशिष्ट कक्ष, चमेना गृह, शौचालय लगायतया संरचनातकं निर्माण जूगु दु । थ्व स्वयां न्ह्यः नारायणहिति दरवार क्षेत्रय् २ दशमलव १ मिटर जक ब्या दुगु तुकुचायात स्मारक निर्माणया झ्वलय् ४ दशमलव २ मिटर ब्याय् विस्तार याःगु दु ।
दरवारया सुं छम्हं रानीं इच्छा यायेवं नारायणहिति दुने हःगुलिं उकिया नां ‘इच्छुमती’ तःगु धइगु धापू दु । थुकिं तुकुचाय् वःगु तःधंगु खुसिबाःयात नं फये फइगु डिभिजनल इन्जिनियर महर्जनं कनादिल । नारायणहिति दरवार संग्रहालय पूर्वपाखे नागपुखुलिइ अवस्थित स्मारकय् नेपालय् प्रजातन्त्र प्राप्तिया निंतिं जनतां म्हितूगु भूमिकाया थीथी किपा व कलाकृति लगायत ज्वलं तयेत नेपाल कला परिषद्यात जिम्मेवारी बिउगु दु ।
स्मारकया भावनात्मक सम्बन्ध हरेक नेपाःमिलिस स्वानाच्वंगुलिं लोकतन्त्र प्राप्तिया निंतिं शहीदया बलिदानयात जीवन्त तयातयेत ग्वाहालि जुइगु विश्वास याःगु दु । अज्याःगु कलाकृतिं जनताय् प्रजातन्त्र, लोकतन्त्र, गणतन्त्र हयेत गुलि साहस, त्याग व बलिदानया आवश्यक जुल धइगु क्यनी ।
हिमाल, पहाड, तराईया भौगोलिक अवस्था पिज्वइकथंया कलाकृति नं स्मारकया ग्यालरीइ तयातःगु दु । नेपाःया स्वंगुलिं भौगोलिक अवस्थायात म्हसीकीगु आकृतिपाखें ह्याउँगु जः पिहां वइ, कलाकृतिया माध्यमं हिमाली क्षेत्रया यइपुसे च्वंगु हिमाल, पहाडया डाँडाकाँडा व तराईया समथर भूभाग ग्यालरीइ दइ । उकिया पाखें पिहां वइगु ह्याउँगु जलं शहीदया प्यंगू स्मारकयात जल्ल थीकी ।
२०६८ साल चैत १४ गते तत्कालीन प्रधानमन्त्री बाबुराम भट्टराईं स्मारकया शिलान्यास यानादीगु खः । स्वदँया दुने निर्माण सम्पन्न यायेगु सम्झौता याःगुलिइ भुखाय् व नाकाबन्दीया कारणं न्यादँ लिबाः वंगु विभागं न्ह्यथंगु दु । ३५ गू करोडय् सम्झौता जूगु खःसां नं स्मारकया निर्माणया निंतिं ४० गू करोड तका तूगु विकोइ÷स्काइ÷बंगलामुखी जेभीया रोशन श्रेष्ठं कनादिल । छुं छुं आन्तरिक रुपय् छायेपीगु ज्या अझं ल्यं दुगु वय्कःया धापू दु ।
LEAVE YOUR COMMENTS