ने. सं. ११४४ कछलागा षष्ठी -

भैरव व गणेशया चर्चा छाय् म्हो ?

सांस्कृतिक रुपय् अतिकं महत्वं जाःगु यँयाः नखः नकितिनि हे क्वचाल । यँयाःया प्रमुख आकर्षण खः श्री कुमारि माजुया खः सालेगु । नापं श्री गणेश व श्री भैरवया खः सालेगु । उकिया नापनापं किलाघःया दी प्याखं, हलच्वया सवभकु, मजिपाः लाखे, किलाघःया हे पुलुसिकि व ख्वपया महाकाली प्याखं नं यँयाःया आकर्षणय् लाः ।

थ्व हे यँयाःया इलय् दकलय् अप्वः प्रचार व चर्चा जुइगु विषय धइगु खः सालेगु हे खः । खः सालेगुलिइ नं कुमारिया खः सालेगु विषय गुलि चर्चा जुइ, उलि चर्चा भैरव व गणेशया खः सालेगुयात कयाः जुइमखु । खय्तला स्वनिगःया दुनेया मुक्कं नेवाःतय् दथुइ जीवित देवी कुमारिलिसें गणेश व भैरवया खः सालेगु विषयं नं प्राथमिकता काःसां नं पिने वःपिं समुदायया दथुइ कुमारिया खः सालेगु विषयय् हे दकलय् अप्वः चर्चा जुइ ।

पिने वःपिनि दथुइ गणेश व भैरव नं जीवित देव खः धइगु तकं इमिसं तायेकीमखु । यँयाःया द्यः खः सालेगु झ्वलय् दकलय् न्हापां श्री गणेश व वयां लिपा श्री भैरवया खः साली । वयां लिपा जक श्री कुमारि माजुया द्यः खः सालेगु ज्या जुइ । कुमारि माजु थें हे गणेश व भैरव नं अवकाश मकाःतले वसपोलपिं हे कायम जुयाच्वनी ।

कुमारि व गणेश÷भैरव दथुइ पाःगु धइगु छता हे जक दु । कुमारि माजु दछिया दुने झिंस्वक्वः हे जक कुमारि छेँ नं पिहां बिज्याइसा गणेश व भैरवयात पिहां वयेत छुट दु । कुमारि, गणेश व भैरव च्वना बिज्याइगु नं निश्चित सीमा दइ । येँ देय्या परम्परागत सीमा हाचां गायाः वसपोलपिं मेथाय् च्वं वने मजिउ ।

कुमारि माजुया निंतिं च्वनेगु थाय्या व्यवस्था बसन्तपुलिइ च्वंगु कुमारि छेँय् यानातःगु दुसा भैरव व गणेशया निंतिं उकथं बिस्कं च्वनेगु व्यवस्था धाःसा मदु । थःगु हे छेँ मदुगु खःसा बालं च्वनाः जूसां नं गणेश व भैरव च्वनेमाःगु जुइ । थौंकन्हय् भैरव थः निनिया छेँय् व गणेश थः पाजुया छेँय् च्वँच्वना बिज्याःगु दु ।

वि.सं. २०६५ लय् भैरवया रुपय् नियुक्ति काःगु इलय् रुजन शाक्य स्वदँ जक दुगु खः । थौंकन्हय् वसपोल १४ दँ दयेधुंकल । भैरवलिसें रथयात्रा सहभागि जुयाबिज्याइम्ह गणेश (संवेग शाक्य) नं १४ दँ हे दयेधुंकल । सामान्यतया थी मजिउ जुइगु ई त्यल कि कुमारि माजु आसनं कुहां बिज्याइगु खःसा बरे छुइगु ई त्यल कि गणेश व भैरवयात नं आसनं क्वकायेगु वा अवकाश बीगु व्यवस्था दु ।

परम्परागत सीमा हाचां गायाः वसपोलपिं मेथाय् च्वं वने मजिउ । कुमारि माजुया निंतिं च्वनेगु थाय्या व्यवस्था बसन्तपुलिइ च्वंगु कुमारि छेँय् यानातःगु दुसा भैरव व गणेशया निंतिं उकथं बिस्कं च्वनेगु व्यवस्था धाःसा मदु । थःगु हे छेँ मदुगु खःसा बालं च्वनाः जूसां नं गणेश व भैरव च्वनेमाःगु जुइ ।

नेपालय् राजतन्त्र मदयेवं श्रीकुमारि, श्री गणेश व श्री भैरवं याना वयाच्वंगु नियमित पुजा दिउगु दु । कुमारि, भैरव गणेशया कार्यविधि परिमार्जन जुइ मफुगुलिं नियमित पुजा दिउगु वर्तमान व भूपू जीवित श्री भैरव व श्रीगणेश संरक्षण समितिया कार्यालय सचिव विश्व शाक्यं जानकारी बियादिल ।

वय्कलं बियादीगु जानकारी कथं कुमारि, गणेश व भैरवमध्ये छम्ह न्हूगु ल्यइगु इलय् व न्हूम्ह राष्ट्रप्रमुख ल्यइगु इलय् जुइमाःगु पुजा राजतन्त्रलिसें अन्त्य जूगु दु । वि.सं. २९६५ सालय् श्रीकुमारि व श्रीभैरव न्हूम्ह ल्यःगु इलंनिसें उगु पुजा नं दिउगु खः । पुजा दीवं २०६६ सालय् न्हूम्ह गणेशया रुपय् संवेगयात ल्यःगु इलय् धाःसा गुथि संस्थानया ग्वाहालिं नियमित पुजा यायेगु ज्या जूगु खः ।

# गुकथं ल्यइ
लिच्छवीकालनिसें यँयाः न्यायेकेगु प्रचलन दुगु खःसां नं श्रीकुमारि, श्रीभैरव व श्रीगणेशया खः सालेगु ज्या धाःसा येँ देय्या दकलय् लिपांम्ह मल्ल जुजु जयप्रकाश मल्लया पालंनिसें शुरु जूगु खः । शुरुवाती चरणय् भैरव व गणेशया खःयात न्ह्यःने तयाः स्वयम जयप्रकाश मल्ल कुमारिया रथय् च्वनाः यात्रा न्ह्याकूगु धइगु खँ दु ।

कुमारि, भैरव व गणेश ल्ययेगु विधि परम्परा छगू हे खः । वसपोलपिंत ल्ययेधुंकाः क्वःछिनातःगु विधिकथं च्वनेमाःगु जुइ । अवकाश कायेगु व आसनं कुहां बिज्यायेगु ई न्ह्यःने वःलिसे थः काययात गणेश व भैरव दयेकेत इच्छुक येँ देय्या शाक्य समुदायया परिवारयात आवेदनया बीकेगु ज्या जुइ । मंदुपिंसं जातः तलेजुया पुजारीयाथाय् छ्वइ ।

पुजारी जातः स्वयेधुंकाः राजपुरोहितयात सिफारिस याइ । राजपुरोहितया सिफारिशकथं हे ल्ययेगु ज्या जुइ । थुकथं ल्ययेधुंकाः न्हूम्ह भैरव व गणेशं नियम पालना यायेमाः । भैरव व गणेश जुइगु निंतिं मांअबु येँ देय्या झिंच्यागू बहाःमध्येया शाक्य जुइमाः । थुकथं ल्यइम्ह मचायाके छुं नं कथंया घाः, खू, चातः आदि दये मजिउ ।

# सरकारी ग्वाहालि
श्रीकुमारि माजुया निंतिं सकतां व्यवस्था राज्य पक्षं हे यायेगु याना वयाच्वंगु दुसा भैरव व गणेशया निंतिं सरकारं सीमित मात्राय् जक ध्यबा बीगु यानाच्वंगु दु । निम्हेसिगुं निंतिं निवृत्तिभरण व्यवस्थापन ज्याकूपाखें दँछिया निंतिं ९,३७५ तका बिया वयाच्वंगु दु । थ्व धइगु छेँया बाः, शैक्षिक व पद भत्तावापतया खः ।

थुकथं हे जीवित देवया निंतिं येँ महानगरपालिकां लय्पतिकं स्वीद्वः तका बिया वयाच्वंगु दु । थगुने तक झिंन्याद्वः जुयाच्वंगुलिइ थुगु हे दँनिसें उकियात अप्वयेकूगु गणेशया पाजु तकं जुयाच्वनादीम्ह विश्वं जानकारी बियादिल । अथे हे पुलांम्ह गणेश व भैरवया निंतिं निवृत्तिभरण ज्याकूपाखें नीच्यासः तका व येँ मनपां झिंनिद्वः तका आर्थिक ग्वाहालि बिया वयाच्वंगु दु ।

वय्कःयाकथं श्रीभैरव व श्रीगणेश संरक्षण समितिया कुतलय् कार्यविधि परिमार्जन यायेगु तयारी जुयाच्वंगु दु । राजतन्त्र दुगु इलय् गणेश व भैरव ल्ययेगु ज्या राजपुरोहितं याइगु खः । राजतन्त्र मदयेधुंकाः न्हूपिं ल्ययेगु निंतिं कार्यविधि परिमार्जन यायेगु तयारी याःगु खः ।

पुलांम्ह गणेश, भैरव, कुमारि छेँया चिताइदार, शाक्य महाविहार, तलेजुया पुजारी, गुथि संस्थानया प्रतिनिधि व पंचबुद्धा प्रतिनिधि दुथ्याःगु समिति गठन याःगु दु । उगु समितिं न्हूगु कार्यविधिया प्रारम्भिक मस्यौदा तयार यायेधुंकूगु दु । कार्यविधि पारित जुइवं गणेश व भैरव जुइगु निंतिं झिंच्यागू महाविहार दुनेया न्ह्याम्हं परिवारं आवेदन बी फइ ।