‘चीनं चिकं हयेगु दिकेमजिउ’

बिबिसी÷ चिनिया राष्ट्रपति सी जिनपिङ्ग नेपाः भ्रमणय् वयेफुगु व उकिया तयारीया निंतिं चीनया विदेशमन्त्री येँय् वयाच्वंगु विश्लेषण जुयाच्वंगु दु । नेपाल–चीन सम्बन्धया थीथी आयाम बारे बिबिस लिसे खँ ल्हासें नेपाःया निंतिं पुलांम्ह राजदूत महेश मास्के–
चिनियाँ विदेशमन्त्री व स्टेट काउन्सिलर वाङ यी राष्ट्रपति सी जिनपिङया निक्वःगु कार्यकालय् नेपाः भ्रमण यानादीम्ह वरिष्ठ चिनियाँ अधिकारी खः ।

वय्कःया थ्व भ्रमण सामान्य अवस्थाय् नं विदेशमन्त्रीतय् समन्वय समितिइ निगू देय् दथुइ द्विपक्षीय स्वापूया पुनरावलोकन यायेगु ह्वःताः बी । तर जितः ताः थ्व भ्रमण थुलिया निंतिं जक मखु । राष्ट्रपति जिनपिङया भ्रमणया तयारीया झ्वलय् छु गज्याःगु सम्झौता यायेगु धयागु तयारीया निंतिं नं थ्व भ्रमण जुइगु जितः ताः ।

चीनं नेपालय् थः नेताया उच्चस्तरीय भ्रमणया निंतिं न्ह्याब्लें स्थिरताय् बः बिइगु याना वयाच्वंगु दु । तर आः नेपाःया स्थिरताय् छुं शंका यायेमाःगु मदु । संविधान जारी जुइधुंकाः जूगु निर्वाचनं नेपालय् दुईतिहाइ सरकार दुगु इलय् नं भ्रमण मजूबलय् यक्वसिनं स्वाभाविक रुपं न्ह्यसः थना वयाच्वंगु खः ।

अक्टोवरय् भारतय् प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदी व सि जिनपिङ दथुइ वार्ता जुइगु झ्वलय् लाकाः नेवाः नेपाः वइगु सम्भावनायात अप्वस्यां स्वयाच्वंगु दु ।

कार्यान्वयन
नेपाः व चीन दथुइ ऐतिहासिक व्यापार व पारवहन सम्बन्धी सम्झौता जुइधुंकाः गुगु गतिं ज्या जुइमाःगु खः व मजुल । तर राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीया चीन भ्रमणया झ्वलय् सम्झौताया प्रोटोकलय् हस्ताक्षर जूगु पक्षयात म्हो तायेके मजिउ ।बेल्ट एन्ड रोड (बीआरआई) अवधारणा अन्तर्गत ठोस रुपं निगू देय् दथुइ जुइमाःगु सहकार्यया ढाँचा आःतकं दयेकेफुगु खनेमदुनि ।

तिब्बतया पर्यटन बजाःयात लक्षित यानाः नेपालं अन उपयोगी जुइगु उत्पादन अप्वयेकेत ध्यान बीमाः धयागु चीनया छगू अपेक्षा दु, गुगु झीगु रेलया औचित्यलिसे नं स्वानाच्वंगु दु ।

विदेशमन्त्री यीया थ्व भ्रमणयात उकिया जग तइगु अवसरया रुपय् नेपाली पक्षं कायेमाः ।बीआरआइलिसे स्वानाच्वंगु यातायात व पारवहन सञ्जाल, जलविद्युत थेंज्याःगु मू परियोजना सहित मेमेगु सम्भावनाया खँय् नेपालं नं अग्रसरता क्यनेगु आवश्यक दु ।

त्रिदेशीय आर्थिक मार्ग
जि चीनया राजदूत जुयाच्वनागु इलय् चीन–नेपाल–भारत आर्थिक करिडोर विदेशमन्त्री यीं तसकं महत्व व चिउताः काःगु परियोजना खः । बीआरआईअन्तर्गत थौंकन्हय् खुगू अज्याःगु आर्थिक मार्ग दुगुलिं थ्व थप यायेबलय् न्हय्गू थ्यनीगु जगुलिं झीत रणनीतिक रुपं तसकं महत्वपूर्ण थासय् लाकी ।

झीसं चीनपाखें चिकं हयेगु खँयात स्वाट्ट हे त्वःते मजिउ । पूर्वाधार दयेकाः भतिचा हे जूसां हया च्वनेमाः । थ्व फुक्कंया दथुइ नं झीगु मू प्राथमिकता धयागु झीसं थःम्हं हे स्वयां तयार याःगु चीनलिसेया आर्थिक रणनीति हे खः ।

उत्पादन केन्द्रित सहकार्य
नेपाल–चीन अन्तरसीमा विशेष आर्थिक क्षेत्रपाखें जुइगु उत्पादनं चीनलिसेया व्यापारघाटा म्हो यायेगु उपाय नेपाःया निंतिं आवश्यक दु । छु गज्याःगु उत्पादनय् लगानी व प्राथमिकता बीगु धयागु विषयय् झीगु गृहकार्य जूगु मदुनि ।उत्पादनबारे सोच मयायेगु खःसां झीगु कनेक्टिभिटीइ छुं औचित्य मदयेफु ।

८ हजार स्वयां अप्वः नोली उत्पादनय् बियातःगु चिनियाँ करछुटयात झीसं उत्पादनय् सहकार्य यानाः न्ह्याके यंकेमाः । थ्व दथुइ नं नेपाःया भौगोलिक विशेषता व संवेदनशीलताया कारणं पर्यावरणमैबी रणनीतिसाथ झी उपस्थित जुइगु तसकं आवश्यक दु ।

दंगु त्यासा
फुक्कं खँ चीनया अनुदानय् मालेगु धयागु ज्या तक्यंकेगु व ज्या मजुइकेगु वातावरण सिर्जना यायेगु जक खः । बरु नेपालं तसकं दंगु त्यासा उपलब्ध याकेगु पहल यायेमाल, गुगु बीआरआईया सदस्य मखुगु भारतं तकं एशियाली पूर्वाधार विकास बैंक पाखें लबः कयाच्वंगु दु । भारतं १.५ प्रतिशत ब्यादरं एआईआईबीपाखें दकलय् अप्वः त्यासा कयाः पूर्वाधारय् ज्या यानाच्वंगु अनया इकोनोमिक टाइम्स पत्रिकां च्वःगु दु ।

रेल छगुलिं समृद्धि हइमखु
दुरगामी रुपं नेपाःया निंतिं रेलया अर्थ तसकं तःधंगु दुसा थुकी लिसे स्वानाच्वंगु मेमेगु खँया बारे झीसँ सोचे मयात धाःसा छुं औचित्य दइमखु । तिब्बतया पर्यटन बजाःयात लक्षित यानाः नेपालं अन उपयोगी जुइगु उत्पादन अप्वयेकेत ध्यान बीमाः धयागु चीनया छगू अपेक्षा दु, गुगु झीगु रेलया औचित्यलिसे नं स्वानाच्वंगु दु ।

बरु उकिया लागि झीसं चीनलिसे सहकार्यय् उत्पादन कार्यक्रम व परियोजनात संचालन याये आवश्यक दु । उकिं चीनलिसेया सहकार्ययात नेपालं समग्र प्याकेजया रुपय् बुझे यानाः न्ह्याःवने आवश्यक दु ।