अप्वया वयाच्वंगु सम्पदा अतिक्रमण

वंगु छुं ई थुखेंनिसें स्वनिगःया थीथी सार्वजनिक जग्गा, सरकारी जग्गा, सार्वजनिक सांस्कृतिक सम्पदा नापनापं सरकारी निवासया जग्गात अतिक्रमण यायेगु ज्या अप्वया वयाच्वंगु खनेदु । सार्वजनिक जग्गा, सरकारी जग्गा व सांस्कृतिक सम्पदात अतिक्रमण यायेगुली भूमाफिया, राजनीतिक दलया नेतांनिसें कयाः बैंकरत समेत लगे जुयाच्वंगु खनेदु ।

अथेला प्रधानमन्त्री निवासया जग्गा समेत निजी याये फुपिं महान महानपिं भूमाफिया व राजनीति दलया नेतात दुथाय् अज्याःगु ज्या अःपुक याये फइगु स्वाभाविक नं जुल ।लिपांगु इलय् यँेया सांस्कृतिक सम्पदात अतिक्रमण बारे अप्वः चर्चा वयाच्वंगु धइगु यँेया असनय् च्वंगु क्वथुननि अले थँबहीया कमल पुखू खः ।

थँबहीया मिनि थँबही धकाः बय्बय् जुयाच्वंगु छाँयादेवी कम्प्लेक्सया निर्माण थँबहीया सांस्कृतिक ऐतिहासिक सम्पदा कमल पुखूया १२ पी जग्गा अतिक्रमण यानाः पद, पावर, ध्यबा अले राजनीतिक पहुँचया लिधंसाय् सम्पदा अतिक्रमण यासें निजी यानाः छाँयादेवी कम्प्लेक्स निर्माण याःगु धकाः ब्यापक चर्चा जुयाच्वंगु दु ।

आः छाँयादेबी कम्प्लेक्स निर्माण जूगु जग्गा लिच्छवीकालया इतिहास दुगु ऐतिहासिक पुरातात्विक सांस्कृतिक महत्व दुगु कमल पुखू खः धइगु खँय् सुयां निगू मत दइ मखु धकाः जानकार व सरोकारवालातय्सं धायेगु यानाच्वंगु दु । जानकारतय् धापू कथं २०३३ सालय् सिंहसार्थक गरुड भगवान गुथि अन्तर्गत लाःगु कमल पुखू ऐतिहासिक सम्पदा सरकारी गुथि अन्तर्गतया जग्गाय् ब्यापारिक कम्पनीं छाँयादेवी कम्प्लेक्स निर्माण याःगु खः ।

अबले सरोकारवाला निकाय गुथि संस्थान, पुरातत्व विभाग, महानगरपालिका छाय् मौन च्वन धकाः सकभनं चर्चा जुयाच्वंगु दु । सार्वजनिक सांस्कृतिक सम्पदा कमल पुखूया खँ अदालतय् वनेवं विचाराधीन जुयाच्वंगु जग्गाय् छाँयादेवी कम्प्लेक्स या नक्सा गय् पास जुलः धकाः नं स्थानीय जनता अले सम्पदाप्रेमि व सरोकारवालातय्सं न्ह्यसः तयाच्वंगु दु ।

नेपाःया कला, संस्कृति व सांस्कृतिक सम्पदाया कारणं थ्व देय्यात देगःया देगलं जाःगु देय् धाइ । नेपाःया सांस्कृतिक सम्पदा विश्वय् हे लोकंह्वाः । नेपाःया गुलिखे सांस्कृतिक सम्पदात विश्व सम्पदा सूचीइ सूचीकृत जुयाच्वंगु दु ।

वि.सं. २०७१ सालपाखे निर्माण शुरु जूगु छाँयादेबि कम्प्लेक्स दयेकेगु ज्या न्ह्यासांनिसें स्थानीय जनता अले सम्पदाप्रेमि सम्पदा बचाउ अभियन्ता तय्सं वबरोधया सः थ्वयेका वयाच्वंगु हे खः । तर छथ्वः ब्यापारीतय्सं ध्यबा, पद व पावर तक थ्यंगु थःपिनि पहुँच छ्यलाः छाँयादेवी कम्प्लेक्सया ज्या न्ह्याकूगु धकाः स्थानीय जनता व सम्पदा अभियन्तातय्सं द्वपं बियाच्वंगु दु ।

स्थानीयवासी सम्पदा बचाउ अभियन्ता अले सरोकारवालातय्सं अन छाँयादेवी कम्प्लेक्स थुनाः न्हापा थें पलेस्वां पुखू हे दयेकेमाः धकाः नं सः तयाच्वंगु दु । थ्व सः थौंकन्हय् सतकंनिसे सदन तक थ्वयाच्वंगु दु ।

छाँयादेबि कम्प्लेक्स निर्माण याःगुली स्थानीयवासी लगायत सम्पदा बचाउ अभियन्ता व सम्पदाप्रेमितय्सं बिरोधया सः तयाच्वंसां नेवाः हक हित व अधिकारया लागिं धकाः पलिस्था याना तःगु नेवाः संघ संगठन अले थीथी राजनीतिक दलया नेवाः नेता कार्यकर्तात धाःसा मौन जुयाच्वंगु खनेदु । अथेला छायाँदेवी कम्प्लेक्सय् थीथी नेवाः ब्यापारीय्गु नं लगानी दु ।

थँबहिली च्वंगु सांस्कृतिक सम्पदा कमल पुखू जक मखु यँया थीथी थासय् च्वंगु थीथी सरकारी व सार्वजनिक जग्गा व ऐतिहासिक सम्पदात नं थीथी मनूतय्सं पद, पावर र राजनीतिक पहँुचया आधारय् भूमाफिया लगे यानाः झ्वाम यायेधुंकूगुु दु । नेपाःयात कला संस्कृति व सास्कृतिक सम्पदाय् तःमि देय् धाइ ।

नेपाःया सांस्कृतिक सम्पदात नेपाःया धरोहर खः धाइ तर वहे धरोहरयात भूमाफियातय्सं अतिक्रमण यानाच्वंगु खनेदु ।नेपाःया कला, संस्कृति व सांस्कृतिक सम्पदाया कारणं थ्व देय्यात देगःया देगलं जाःगु देय् धाइ । नेपाःया सांस्कृतिक सम्पदा विश्वय् हे लोकंह्वाः । नेपाःया गुलिखे सांस्कृतिक सम्पदात विश्व सम्पदा सूचीइ सूचीकृत जुयाच्वंगु दु ।

नेपाःया कला, सांस्कृतिक सम्पदा, जात्रापात्रा स्वयेत दँय्दसं लखं लख विदेशी पर्यटकत नेपाः वयाच्वंगु खः । झी पुर्खां गुलि मेहेनत यानाः दयेका थकूगुु वहे सांस्कृतिक सम्पदात भूमाफियातय्सं जक मखुसें आम नागरिक तय्सं समेत अतिक्रमण यानाच्वंगु खने दयावःगु दु । यँेया देगः देगःत स्वनिगः पिनें वयाच्वंपिं आप्रबासीतय्स्र अतिक्रमण यानाः फुटपाथ पसः तयाच्वंगु दु ।

अथेहे यँया सम्पदा ख्यलय् जक मखुसे सतक चोक बजाः व बहाः गल्लि गल्लिइ तकं आप्रबासीतय्सं बँ पसः तयाः अतिक्रमण जक यानाच्वंगु मखुसें लँजुवाःतय्त हे थीथी समस्या समेत ब्वलंकाच्वंगु दु । तर यँया रैथाने धाःपिं नेवाःत धाःसा तमासा जक स्वयाच्वंगु दु । अथेला स्वनिगलय् नेवाःतय् पहँुच धमाधम म्हो जुजुं वनाच्वंगु खनेदु ।

धायेगु खःसा यँया रैथाने धकाः गर्व यानाच्वंपिं नेवाः तय ल्हातय् आः छुं हे मदयेधुंकल धाःसां जिउ । चिनिसे कयाः लँु तक नं देशबिदेशं वयाच्वंपिं आप्रबासीतय् ल्हातय् लायेधुंकल धाःसां जिउ । थौकन्हय् खमुली तयाः तरकारी मिउ वइपिं मदयेधुंकल धाःसां जिउ । थःगु उब्जनिया बुँ जग्गात पिनेयापिं आप्रबासी तय्त धमाधम मियाः थ मस्तय्त बिदेश छ्वयेगु अले ततःजाय्क छेँ दनाः पिनेयापिंत बालं तयेगु ज्याय् हे तक्यनाच्वन धाःसां जिउ यँया रैथाने धाःपिं ।

धायेगु हे खःसा यँया नेवाःत थः पुर्खाया थाय्बाय् त्वःताः उखे लाः थुखे लाः धइगु थें धुंकूगु दु । थौंकन्हय्ला नेवाःतय् थःथिति पासाभाइपिं नापलायेत पूर्व पश्चिम उत्तर दक्षिण वने मालेधुंकल । थज्याःगु अवस्था वःगु नेवाःतय् बाध्यतां यानाः खः वा शौखं ? वा अबुझ खः थुकिं नेवाःतय् थायबाय् आप्रबासीतय्पाखें भराउ जुइ धुकुगु दु ।

भबिष्यय् झिदँ नीदँ लिपा झीगु भाषा कला संस्कृति सम्पदा नखःचखः जात्रापात्रा अले नेवाःतयगु मौलिकता हे न्हंका छ्वइगु खःला धकाः चिन्ता कायेमागु अवस्था वःगु दु ।