ने. सं. ११४४ कौलाथ्व पारू - नःलास्वनेगु

रानीपुखू सर्वसाधारणया निंतिं खुल्ला

ख्वप नगरपालिका व नेपाली सेना दथुइ ख्वपया ऐतिहासिक रानीपुखु व सिद्धपुखूया उत्तरपाखेया कासा ख्यः सर्वसाधारणया निंतिं खुल्ला यायेत सहमति जूगु दु । नगरपालिका व सेना दथुइ थीथी चरणय् जूगु सहलह लिपा ख्वप नगरपालिका वडा नं. १ सल्लाघारीस्थित ऐतिहतसिक रानीपुखू पुनःनिर्माण यानाः स्वदेशी व विदेशी पर्यटकया अवलोकनया निंतिं सिद्धपूखूया उत्तरपाखेया कासा ख्यः स्थानीय खेलकुदया प्रयोजनयानिंतिं खुल्ला यायेगु विषयय् सहमति जूगु खः ।

सहमतिकथं उगु रानीपुखू छु गुलि क्षेत्रफलय् न्यनाच्वंगु दु धकाः यकिन यायेत नगरपालिका व नेपाली सेनां समन्वय यानाः नापनक्सा यायेगु, नापनक्सालिपा प्राप्त प्रमाणया लिधंसाय् ख्वप नगरपालिकां जिर्णोद्वार याइगु जूगु दु । उगु पुखू जिर्णोद्वारलिसें अन लुया वःगु ऐतिहासिक व पुरातात्विक महत्वया वस्तु संरक्षण व भग्नावशेषया रुपय् लानाच्वंगु सतःया पुनःनिर्माण नं नगरपालिकां हे याइगु जूगु दु ।

हमतिकथं नापनक्साया ज्या शुरु जुइधुंकूगु दु ।रानीपुखू जिर्णोद्वार लिपा सुरक्षाया उचित व्यवस्था मिले यानाः पुखूयात प्यखेरं पःखालं ग्वयाः पुखूया दक्षिण सल्लाघारी, दूधपाटीया लँपुपाखे प्रवेशद्वार दयेकाः सुथसिया ६ ताः इलंनिसें सनिलया ६ तार्ःतक सर्वसाधारणया निंतिंखुल्ला यायेगु सहमति जूगु नगरप्रमुख सुनिल प्रजापतिं कनादिल ।

लिसें रानीपुखू अवलोकन यायेत वइपिनिगु निंतिं सवारी साधन पार्किङस्थल सल्लाघारीया खाली जमिनय् नगरपालिकां निर्माण याइगु जूगु दु ।येँया रानीपुखू स्वया. नं पुलांगु धयातःगु ख्वपया रानीपुखू जीर्ण अवस्थाय् नेपाली सेनाया सैनिक आवासीय महाविद्यालय हाता दुने लानाच्वंगु दु ।

वि.सं. २०४० सालय् तत्कालीन पंचायती सरकारं सैन्य तालिम केन्द्रया निंतिं पुखू जःखःया सार्वजनिक व सर्वसाधारणया जग्गा अधिग्रहण यायेवं ख्वपया रानीपुखू सुरक्षा निकायया घेरा दुने लाः वंगु खः । सेनां उगु थासय् लिपा विद्यालय संचालन याःसां नं सर्वसाधारणत दुहां वनेगुलिइ बन्देज तयातःगु खः ।

पुतली बगैंचालिसें करिब ३२ रोपनी क्षेत्रफलय् न्यना वनाच्वंगु ख्वपया रानीपुखूया दथुइ च्वंगु छुं ब्वय् छुं मात्राय् लः खने दुसां नं मेमेगु थासय् धाःसा झाः व सिमा हः तयाः त्वपुयातःगु दु । पुखूया प्यखेरं सिथय् नं झारपात बुया वयेवं नगरपालिकाया कुतलय् तःक्वः तःक्वः सुचुकुचु यायेगु ज्या धाःसा जूगु दु ।

पुखूया प्यखेरं च्वंगु थीथी कलात्मक मूर्तितकं लोप जूगु दुसा पुखूयात थप बांलाकेत निर्माण जूगु कलात्मक फल्चा, सतःतकं चाय् तना वने धुंकूगु अवस्थाय् दु । रानीपुखूया निर्माण नेपाल संवत् ७५० अर्थात वि.सं. १६८७ य् मल्ल जुजु जगज्योति मल्लं याःगु खः । रानीपुखूया दक्षिणपाखे च्वंगु ह्वाङह्वाङ फल्चाय् च्वंगु शिलालेखकथं उगु पुखूया नां ‘पुष्करणी’ धकाः न्ह्यथनातःगु लुया वःगु संस्कृतिविद् लिसें इतिहासविद् प्रा. डा. पुरुषोत्तमलोचन श्रेष्ठं जानकारी बियादिल ।

तत्कालीन बोलीचालीया भासं न्हू पुखू हे धाइगु रानीपुखूयात जुजु जगज्योति मल्लं थः लानीयात समर्पण यायेवं उगु पुखूयात रानीपुखू धकाः धायेगु यानाहःगु प्रा.डा. श्रेष्ठं कनादिल । पुखूया दथुइ लुँया छ्यं दुगु नागया मूर्ति दुगु व प्यखेरं थीथी कलात्मक मूर्तिं घेरे यानातःगु ऐतिहासिक दस्तावेजय् न्ह्यथनातःगु खनेदु ।

रानीपुखूया निर्माण प्यलाया दुने सम्पन्न जूगु इतिहास दु । ह्वाङह्वाङ फल्चाय् च्वंगु शिलालेखय् रानीपुखूया निर्माण पुस कृष्ण एकादशिया दिंकुन्हु शुरु जुयाः बैशाख कृष्ण द्वादशिया दिंकुन्हु सिधःगु न्ह्यथनातःगु प्रा.डा. श्रेष्ठं कनादिल ।रानीपुखूयात स्वंगू तहय् ब्वथलाः निर्माण यानातःगु दु ।

पुखूया जाःपाखे न्हापांगु तहय् लः जाइगु, निगूगु तहया प्यखेरं थीथी कलात्मक मूर्ति, दिगुद्यः दु । स्वंगूगु तहय् पुखूयात चाःहिले छिंक लँ दयेकाः उकिया सिथय् सिमा व प्यंगू दिशाय् प्यंगू सतः निर्माण यानातःगु दु । थुकथं हे सिद्धपूखूया उत्तरपाखेया कासा ख्यःया प्यखेरं जालिबारं घेरे यानाः ख्यःया दक्षिणपाखे प्रवेशद्वारया व्यवस्था यानाः उगु कासाख्यः स्थानीयावासीया निंतिं न्हियान्हिथं सुथसिया ७ः३० ताः इलंनिसें ११ः३० ताः ईतक प्यघौ खुल्ला यायेगु व शनिवाः सुथसिया ११ निसें न्हिनसिया ३ ताःईतक खुल्ला यायेगु सहमति जूगु दु ।

लिसें सैनिक महाविद्यालय बन्द जूगु व आवासीय विद्यार्थी विदाय् दुगु दिनय् सुथय् ६ ताः इलंनिसें सनिलया ५ ताःईतक स्थानीयवासीया निंतिं खुल्ला जुइ धाःगु दु । रानीपुखू जिर्णोद्वार व कासाख्यः खुल्ला यायेगु विषयय् नेपाली सेनाया प्रधानसेनापति पूर्णचन्द्र थापालिसें तकं नगरप्रमुख प्रजापतिं आवश्यक सहलह यानादीगु खः ।