ने. सं. ११४४ कौलाथ्व पारू - नःलास्वनेगु

तोखाय् बिस्काः शुरु

रासस/ ख्वपय् वइगु चैत २७ गते निसें जक बिस्काः जात्रा शुरु जुइत्यंगु दुसा येँया उत्तरी भेगय् च्वंगु पुलांगु नेवाः बस्ती तोखाय् धाःसा वंगु पाहांचः¥हेया न्हिकुन्हुनिसें हे बिस्काः जात्रा शुरु जुइधुंकूगु दु । दँय्दसं पोहेलाथ्व चः¥हे (पाहांचः¥हे) कुन्हु स्थानीय थःनेलाछि त्वालय् यःसिं थनेवं तोखाय् बिस्काः जात्रा शुरु जुइ । थन जुइगु बिस्काः जात्रा निगू चरणय् हनी ।

यःसिं थने धुंकाः स्वन्हुतक याइगु धार्मिक गतिविधि न्हापांगु चरणय् लाःसा चैत मसान्तनिसें न्यान्हुतक याइगु पूजा व जात्रायात निगूगु चरणय् कायेगु याइ । थीथी ध्वजां छायेपियातःगु यःसिंयात विधिपूर्वक पुजाआजा यानाः वइगु बैशाख ५ गते क्वःथइ । थ्व अवधिइ मुस्कानेश्वर महाद्यः, गणेद्यः, ससुद्यः, मसानकाली, सपनतीर्थ गणेद्यः, क्वथु गणेद्यः व चण्डेश्वरीया मूर्तियात प्यागोडा शैलीया खतय् तयाः सिन्हः जात्रा यानाः देय् चाःहिकी । त्वाः त्वालय् थीथी देवीदेवताया ख्वाःपाः पुनाः प्याखं हुलीगु जात्राय् सर्वसाधारणं थःथःगु छेँय् नं सिसाबुसा, जाकि, सिन्हः लिसें पुजा बीगु याइ ।

देय् चाःहिकेगु झ्वलय् स्थानीय नारायण पुखुलिइ सम्बन्धित खःया महास्नान याकेगु याइ । स्थानीयवासीं द्यःखःयात महास्नान याके धुंकाः तिसा मालेगु याइ । लिच्छवीकालंनिसें हे थ्व जात्रा न्यायेकेगु परम्परा दुगु जात्राय् स्थानीय सपनतीर्थ मेलाय् नं जुइ, थन म्वःल्हुत (स्नान यात) धाःसा थीथी कथंया ल्वचं मुक्त जुयाः परिवारय् सुख, शान्ति व समृद्धि कायम जुइ धइगु विश्वास दु ।

सांस्कृतिक सम्पदां जायाच्वंगु तोखाय् थीथी जात्रा पर्व प्रचलनय् दु । जीवित देवी कुमारि व गणेशयात नं बिस्काः जात्राय् सहभागि याकी । जात्राया अवधिइ सिन्हः जात्रा यानाः थीथी देवीदेवताया द्यःखः गुथियारतय्सं कुबियाः नागया प्रतीकया रुपय् थनातःगु यःसिं परिक्रमा याकी । नारायण द्यःया देगःयात नं स्वचाः चाःहिकी । स्थानीयवासीया सुरक्षाया निंतिं चण्डेश्वरी देवीया महत्वपूर्ण भूमिका दुगु विश्वासयालिसें पुजा यायेगु याय ।

ल्वचं कःगु दुसा लंका बीम्ह सपनतीर्थ, विद्याया देवी ससुमांजु, लाय्कुलिइ पुजा याइम्ह क्वथु गणेद्यः लगायत न्हय्म्ह देवीदेवतायात विशेष रुपय् माने याइगु परम्परा दुगु स्थानीयवासी देवराज डंगोलं कनादिल । जात्राय् सपनतीर्थ दाफा खलः, जोर भीमसेन, चण्डेश्वरी, इन्द्रायणी, गणेद्यः, सपनतीर्थ धिमय्, सरस्वति धिमय् बाजं लगायत सांस्कृतिक पुचः व मेमेगु सहयोगी संस्थां उत्साहजनक रुपं सहभागिता क्यनेगु याना वयाच्वंगु दु ।

थ्व हे चैतया लिपांगु वालय् बांलाःगु साइत स्वकाः उगु क्षेत्रया स्थानीयवासीया रक्षाया निंतिं थीथी देवीदेवताया पुजा व जात्राय् छुं कथंया अनिष्ट मजुइमा धकाः प्यंगुलिं दिशाया द्यःपिंत ब्वनेगु याइ । अथे हे स्थानीय शक्तिपीठय् पञ्चबलि बीगु व प्रसाद इनेगु व्यवस्था नं याइ । प्राचीन इलय् थीथी दानवीय शक्तिं उगु क्षेत्रया नगरवासीयात दुःख बिउगुलिं इमित सुरक्षित याना तयेत उगु जात्रा न्यायेकगु प्रचलन शुरु जूगु तोखा सम्पदा संरक्षण दबूया नायः मणिराज डंगोलं जानकारी बियादिल ।

जात्राया प्रचलन शुरु यायेधुंकाः खराब शक्तिं स्थानीयवासीयात दुःख बी फुगुलिं स्थानीयवासीं थ्व जात्रायात निरन्तरता बिया वयाच्वंगु धापू दु । अनया जात्राय् ख्वपय् बिस्काःया इलय् थें म्ये प्वाः खनेगु चलन धाःसा मदु । राष्ट्रिय व अन्तर्राष्ट्रिस्तरय् जात्रायात प्रवद्र्धन यायेत स्थानीयवासीं पहल याना वयाच्वंगु दु ।

येँय् नं करिब १० किलोमीटर तापाःगु तोखाय् जुइगु जात्राय् सहभागि जुइत व स्वयेत येँ व जःखःया थासं आपालं सर्वसाधारण सहभागि जुइगु याः । जात्रा अवधिइ प्रयोग जूगु थीथी द्यःछेँया देवीदेवतायात सम्बन्धित द्यःछेँय् थापं यासें जात्रा क्वचायेकी ।