डा. कमलप्रकाश मल्ल मत्र्यलोकय् जक मंत

फणिन्द्ररत्न वज्राचार्य

भगवान गौतम बुद्ध कपिलवस्तुया जुजु शुद्धोदनया काय जुयाः जन्म जूबलय् अबुम्ह शुद्धोदनं उबलय्या प्रकाण्ड विद्वानपिंके राजकुमारया भविष्य न्यंबलय् गुलिस्यां चक्रवर्ति जुजु जुइ धाल, गुलिस्यां गृह त्याग यानाः तःधंम्ह महात्मा जुइ धाल । दकलय् क्वकालिम्ह छम्हेस्यां धाःसा भगवान बुद्ध जुइ धकाः क्वःछिनाः धाल।

नेपाली भाषाया महाकवि लक्ष्मीप्रसाद देवकोटा व नेपालया छम्ह न्ह्यथनेबहम्ह विद्वान डा. कमलप्रकाश मल्ल निम्हं धनधान्यया अधिष्ठात्री लक्ष्मीया पुजा कुन्हु जन्म जूगु खः । वय्कःपिनि अबु मांपिंसं थःपिनि कायया भविष्य ज्योतिष क्यनाः न्यनादी ला मदी ला मसिउ, तर झीसं वय्कःपिनिगु भविष्य नगु थें ज्वाल्ल थीगु खन सी धुंकाः नं पुस्तां पुस्ता लुमनाच्वनी कथं ।

डा. कमल प्रकाश मल्लया जन्म ने.सं. १०५८ (वि.सं. १९९३) सालय् नेपालया न्हापांम्ह रजिस्टर्ड वकिल योगेन्द्रप्रकाश मल्ल व तुलसीमाया मल्लपाखें लक्ष्मीद्यः बिज्याकेत छेँ छखां झलमल मत च्याकाः याइगु लक्ष्मीपुजाया शुभदिन व भिंगु मुहुर्तय् जूगु खः ।

थःनेया थाय्मदुइ वास्याःद्यःया जवय् कुंचा फलेचाया लिक्कच्वंगु लुखां दुहां वनेवं चुकचा छगू दु, अन हे च्वंगु छेँय् फंपिं वयाच्वंपिं थकूतय् सन्तान योगेन्द्रप्रकाशया छेँजः । वय्कःया तःधिकम्ह काय भाजु कमलप्रकाशं थ्व छेँया दक्षिण स्वःगु निभाः दुहां वःगु ताःहाकःगु मातं क्वथाय् थः विद्यार्थी पासापिं मुनाः शनिवाः पतिकं साहित्यिक ज्याझ्वः यानाच्वनादीगु खः ।

हेमवज्र वज्राचार्य, गुम्ह लिपा झी लय्पौया सम्पादक जुयादिल, जितः व विद्यार्थी पुचलय् दुथ्याके यंकूगु खः । कमलप्रकाश मल्लया सक्रियताय् पासापिं मध्ये पालंपाः छम्हेसित सभानायः यानाः नेपालभाषा व नेपाली भाषाया गुलिस्यां कविता, गुलिस्यां बाखं व गुलिस्यां निबन्ध ब्वनेगु याइ । रचना मदुसा नेपाली वा हिन्दीयागु थःत यःगु म्येँ हाली ।

व नं मदुसा थःत यःगु भासं छत्वाःचा भाषण बी । थथे यानाः थः साहित्य गोष्ठी न्ह्यानाच्वंगु खः । शनिवाःपतिकं जुइगु थ्व साहित्यिक ज्याझ्वः आपाः थें यानाः कमलप्रकाश मल्लया क्वथाय् हे जुइगु खः । गबलें गम्भीरमान मास्केया छेँय् व गबलें झोछेँय् सुयागु मसिउ, व छेँय् नं गबलें गनं गिनं नं जू ।

पासापिं छम्हथे छम्ह च्वन्ह्याःपिं दयेक नं वय्कःपिंसं जि लिपा जक वनाम्हेसित नायः व कमलप्रकाश मल्लयात सचिव यानाः थ्व पुचःया नां विद्यार्थी साहित्य मण्डल धकाः तयेगु यात । कमलप्रकाश मल्लया छेँया क्वसं च्वंगु चुकचाय् थौंकन्हय् व चुकचा मंत, अन मल्ल के सुन्दरया छेँ जुल, दबू दयेकाः बःचाधंगु साहित्य सम्मेलन जुल ।

उबलय् म्ह हे मसिउनिम्ह, लिपा जक लोकंह्वाःम्ह कवि जूम्ह दुर्गालाल श्रेष्ठं नं थ्व सम्मेलनय् कविता ब्वनादिल । वय्कः मण्डलया सदस्य मखुसां नं साप्ताहिक साहित्य गोष्ठीइ बराबर झायादी । थ्व विद्यार्थी साहित्य मण्डलं नेपाली, नेपालभाषा व अंग्रेजी भाषा तयाः प्रकाश नामं छगू टाइप पत्रिका पिकाल ।

थुकी नेपाली भाषाया सम्पादक सुयात ल्यल ल्वःमन, नेपालभाषाया सम्पादकय् जितः व अंग्रेजी भाषाया सम्पादकय् कमलप्रकाश मल्लयात ल्यल । थ्व पत्रिका टाइप यानाः पिकायेगु जिम्मा कमलप्रकाश मल्लं कयादिल । २००९ व २०१० सालय् थ्व विद्यार्थी साहित्य मण्डल बांलाक हे न्ह्यात । निम्ह स्वम्ह राजनीतिक नेतात हयाः नं भाषण याकेगु यात ।

लिपा थुकिया सदस्यतय्गु जागर नयेमाःगु अवस्था वयाः नियमित रुपं साहित्य गोष्ठी न्ह्याये मफुत । जि ख्वपय् शेर बटालियनय् सिभिल स्कुल मास्टर जुयाः जागिर नयेत वना । मेपिं पासापिं नं गुम्हं गन, गुम्हं गन झाल । थ्व विद्यार्थी साहित्य मण्डलया सदस्य पासापिं जागीरया क्रमय् डा. कमलप्रकाश मल्ल त्रिभुवन विश्वविद्यालयया शिक्षाध्यक्ष तक जुयादिल ।

हेरम्बबहादुर राजभण्डारी व अमृतबहादुर राजभण्डारीपिं श्री५ या सरकारया सचिव जुयादिल, विश्वम्भरमान प्रधान नेपाल बैंकया छम्ह हाकिम जुयादिल, गम्भीरमान मास्के विश्व निकेतन माध्यमिक विद्यालयया प्रधानाध्यापक जुयादिल व हेमवज्र वज्राचार्य तथा आनन्दसिद्धि तुलाधरपिं व्यापारी साहु जुयादिल ।

मेपिनिगु नां ल्वःमनेधुंकल । थ्व विद्यार्थी साहित्य मण्डलयात सुथां लाक न्ह्याकेगु ज्या कमलप्रकाश मल्लं यानादीगु खः ।ने.सं. १०७८ स नेपालभाषा परिषदं नेपालभाषाया तत्कालिन प्रतिनिधि कविपिनिगु कविता अंग्रेजीं अनुवाद नं तयाः ‘नेपालभाषाया नःलि कविता’ नामं पिकाल । थ्व कविता संग्रह पिहां वयेवं थ्व संग्रहय् च्वंगु कविताय् नःलिसु खनेमदु धकाः आलोचना पिहां वल ।

थ्वयात लिसः बीकथं प्रत्यालोचना पिहां वल । प्रत्यालोचनाया नं प्रत्यालोचना पिहां वल। नेपालभाषाय् थथे वादविवाद यानाच्वनेगु बांलाःगु मखु धकाः प्रा. कमलप्रकाश मल्लं निखलःयात नं चित्त बुझे जुइकथं विद्वतापूर्ण लेख पिकयादिल । थ्व फुक्क लेख मुनाः वय्कलं ‘नःलि कविता ः छगू विवाद’ धकाः सफू हे पिकयादिल । थुकिं म्हाइपुगु खँ तन ।

दुर्गालाल श्रेष्ठ कविता च्वयाः व भृगुराम श्रेष्ठलिसे थासंथासय् म्ये हालाः लोकंह्वाःम्ह कवि जुयादिल । वय्कःया ‘झसुका’ कविता पुचः पिहां वसेलिं अन्तर्राष्ट्रिय साहित्यलिसे नेपालभाषाया साहित्यया नं दुग्ययेक अध्ययन यानाच्वनादीम्ह प्रा. कमलप्रकाश मल्लं नवोदित कवि दुर्गालालया कविता उखेथुखे लानाः हिनामिना मजुइमा धकाः वय्कःयागु प्रकाशित अप्रकाशित कवितात मुंकेगु यानादिल ।

वय्कःया प्रारम्भिककालया आपाः थें कविता ‘धर्मोदय’ य् प्रकाशित जूगुलिं जिं ‘धर्मोदय’या फाइल कमलप्रकाश मल्लयात लःल्हानाबिया ।
कमलप्रकाश मल्लं ज्यासः बरेजुं लुँयात मिइ छुयाः लनास्वये थें दुर्गालालया छपु छपु यानाः फुक्क कविता दुग्ययेक व क्वथीक स्वयाः थथे धयादिल, ‘कविया शैलीगत व विषयगत विकास द्योतन जुइमाःगु संग्रहय् मात्र शैली वा प्रकाशन तिथि वा विषयवस्तु स्वयाः कविताया वर्गीकरण यायेगु थीक मखनाः, जिं दक्व कवितायात व्यक्तिगत जीवनया आधारे रचित, गीति कविता, मूलभूत ‘मतिना’या भासं व्यक्त जूगु गीति कविता, प्रकृतिया वर्णन व चित्रण अले समष्टिया व्यापक विषयवस्त्वी सामूहिक भावाभिव्यक्ति जुयाच्वंगु कविताय् वर्गीकरण यानाः उकी छसिनिसें स्वयायंका ।’

थथे धकाः वय्कलं कवि व ब्वँमियात स्वायेगु ‘लिसं’ (ने.सं. १०८०) तयार यानादिल । आतक सुं नं समालोचकं सुं नं कवियागु थुलिग्यंगु सफू पिकाःगु खनेमदुनि । नेवाःतय् दकलय् च्वन्ह्याःगु अय्लाःयात मूसः अय्लाः धाइ, थ्वँयात मूति थ्वँ धाइ । थथे हे ने.सं. १०८४ इ तक च्वयातःगु दकलय् स्येस्येलाःगु निवन्ध मुनाः कमलप्रकाश मल्लं ‘मूसः निबन्ध’ (ने.सं. १०८४) पिकयादिल ।

थुकी प्रत्येक निबन्धकारयात लुँ लने थें लनाः परिचय बियादीगु दु । थ्व संग्रहया भूमिका थुबलय् तक प्रकाशित नेपालभाषाया गद्ययात क्वःछिनाक्यंगु मानक धायेमा । नेपालभाषा ध्वाना सफूया धलः छगूगु (१०९९) व निगूगु (११०४) लिइ नेपालभाषाया विकास गुगु कथं जुयाः थुगु इलय् तक गुगु थासय् थ्यन धकाः प्रमाण व दसु बियाः च्वयातःगु दु ।

वय्कलं ‘दि गोपाल राजवंशावली’ (ई.सं. १९८५) व ‘ए डिक्सनरी अफ क्लासिकल नेवारी’ (इ.सं. २०००) च्वयाः नेपालभाषायात थकयादीगु दु व थःगु विद्वता नं क्यनादीगु दु । डा. कमलप्रकाश मल्लं थीथी सफुलिइ च्वयादीगु भूमिका व थीथी पत्रिकाय् प्रकाशित लेखत मुनाः ‘सिँकमिया स्वाने’ – ने.सं. १०९८) पिकयादिल । थ्वयां लिपा वय्कलं नेपालभाषाय् कम हे जक च्वयेगु यानादिल ।

डा. कमलप्रकाश मल्लं अप्वःसिनं ब्वनीगु अंग्रेजीभाषां नेपालभाषा व नेपाल सम्बन्धी ततःजिगु ग्रन्थ च्वयादिल । विद्वत्समाजय् वय्कः प्रसिद्ध जुयादिल । वय्कः नेपाः त्वःताः अमेरिकाय् च्वं झाल । आः वय्कः अमेरिकाय् जक मखु, मत्र्यलोकय् हे मंत । वय्कःया कृति व लुमंति जक ल्यंदनि । गुकिया आयु तसकं ताःहाकः ।

दकलय् लिपा समालोचक रत्नध्वज जोशीं व्यक्त यानादीगु उद्गार न्ह्यथनाः जिगु छत्वाःचा च्वखँ थनंतुं क्वचायेके –‘वय्कलं क्यनादीगु मौलिकता, भगीरथ प्रयत्न यायेगु कुतः, शिष्ट व स्पष्टवादी जुइगु साहस तथा भाषानुराग व आलोचनाया भेद तथा स्वरुप परिचय बियादीगु कृतज्ञतासहितगु सत्यनिष्ठता खनाः जि स्तम्भित जुया ।’