धरहराया मोडल लानिपुखूया नं जुइमाः

२०७२ या तःभुखाचं स्यंकूगु स्वनिगःया अनेक सम्पदात मध्ये मरुसतः, लानिपुखू व धरहराया पुनर्निर्माण बारे अनेक वादविवाद ब्वलनाच्वंगु सन्दर्भय् आः मरुसतः व धरहराया पुनर्निर्माण यायेगु ग्वसाः कार्यान्वयनय् हे न्ह्याः वनाच्वंगु दु । मरुसतःयात न्हापाया हे स्वरुपय् पुनर्निर्माण याइगु जूगु दुसा धरहरा न्हू आधुनिक पह वयेक दयेकीगु गुरुयोजना अन्तर्गत टेण्डर आह्वान यानाः ठेक्का बीगु ज्या क्वचायेधुंकूगु दु ।

तर ऐतिहासिक सम्पदा लानिपुखूया स्थिति धाःसा छु जुइगु खः आः तक सी मदुनि । भुखाचं स्यनावंगु अनेक स्मारिकाया मर्मत, पुनर्निर्माण न्हापां ला गुगु निकायं याइगु खःधयागु खँ हे क्वःछी मफयाच्वंगु खः । तर आः वयाः मरुसतः येँ महानगरपालिकां जनसहभागिता कासें दयेकीगु जूगु दु । धरहरायात राष्ट्रिय पुनर्निर्माण प्राधिकरणं दयेकीगु जूगु दु ।

तर लानिपुखूया जिम्मा सुयागु धयागु न्ह्यसः त्याजी फुगु मदुनि । येँ महानगरपालिकां थ्व पुखूया पुनर्निर्माण ज्या न्ह्याकूगु खः, तर पुरातत्व विभागं लानिपुखूया दथुइ धस्वानाच्वंगु बालगोेपालेश्वर देगःया स्वरुपयात कयाः अनेक कचवं न्ह्यःने हयेवं सम्पूर्ण लानिपुखूया पुनर्निर्माण हे थातं लानाच्वंगु खः ।

लानिपुखूया ऐतिहासिक स्वरुपयात ल्यंकाः आः अन प्रताप मल्लकालीन ग्रन्थकूट शैलीं देगः दयेकेगु निर्णय पुरातत्व विभागं यायेधुंकूगु दु । आःया इलय् उकिया नक्सा व डिजाइन दयेकेगु ज्या जुयाच्वंगु दु । आः लानिपुखूया जःखः लागाया निर्माणत स्यंकाः लानिपुखूया लागा दुने दुथ्याकेगु सोचया विकास यायेमाःगु दु ।

उकिसनं अनेककथंया अनैतिक चलखेल जूगु हल्लाया कारणं थ्व पुखूसि दयेकेधुंकूगु नापं स्यंके मालीगु स्थिति ब्वलंगु खः । प्राचीन स्मारक धरहराया पुनर्निर्माणयात कयाः नं अनेक विवाद ब्वलनाच्वंगु खःसा आः थ्व क्वचाया नं वंगु दु । न्हापां धरहराया पुनर्निर्माण नेपाल टेलिकमं याइ धकाः धाःगु खःसां थ्व सम्भव मजुइवं प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीं धरहरा झीगु शान, झीसं हे दयेके धयागु अभियान समेत न्ह्याकूगु खः ।

तर थ्व नं ताःलाये मफयेवं अन्तत नेपाः सरकारया राष्ट्रिय पुनर्निर्माण प्रधिकरणं हे न्हूगु डिजाइन, नक्सा, प्रविधि व लागा दुथ्याकाः धरहराया पुनर्निर्माणया ज्या न्ह्याकूगु दु । निश्चितकथं थ्व लसकुस यायेबहःगु पलाः खः, अझ येँ देय् सफा, सुग्घर व आकर्षक यायेगु निंतिं, आम जनतायात खुल्ला थाय्, मनोरञ्जन याये दइगु ख्यः व ब्यापारिक केन्द्रकथं नं विकसित यायेगु योजना अवश्य नं दुरगामी पलाः खः धकाः स्वीकार यायेमाः ।

धरहराया जःखः सरकारी स्वामित्वय् दुगु टक्सार विभाग, हुलाकया ज्याकूयात नं चीकाः थ्व तःधंगु ख्यः दयेकेगु सरकारी निर्णय अतिकं लसकुस यायेबहः जू । थ्व लागाया पूर्ण निर्माण लिपा निश्चितकथं येँ देय् स्वये हे लायक व आकर्षक खने दइगु खँ पत्याः याये फइ ।
थुकथं हे मेगु आकर्षककथं विकसित याये फइगु थाय् लानिपुखू नं खः ।

लानिपुखूयात येँ देय्या तिसा नं धायेगु याः । थुकिया धार्मिक, सांस्कृतिक व ऐतिहासिक मूल्य थःगु हे थासय् दु । आःया अवस्थाय् कुरुप जुयाच्वंगु लानिपुखूयात गुकथं बांलाके फइ, सुन्दर शान्त व विशाल दयेके फइ धयागु योजना, चिन्तन नं आः जुइ हे माः । येँदेय्या नुगःचुइ लानाच्वंगु थ्व पुखू वास्तविकरुपं विशाल व ऐतिहासिक महत्वकथं निर्माण याये फत धाःसा थुकिया महत्व हे मेता जुइ ।

धरहरा पुनर्निर्माणय् राष्ट्रिय पुनर्निर्माण प्रधिकरणं गुकथं तःधंगु सोच व योजना दयेकाः थुकिया जःखः लागा नापं धरहरा परिसरय् दुथ्याकेगु योजनाया परिकल्पना याःगु खः थ्व अवश्य नं स्वागतयोग्य पलाः खः । सरकारी स्वामित्वया हे थाय् जक धरहरा परियोजनाय् दुथ्याकूगु कारणं थुकी आम जनता नं लय्तायाच्वंगु दु ।

उकथंया हे ज्या आः लानिपुखू पुनर्निर्माणया सन्दर्भय् नं यायेमाःगु दु । लानिपुखूया ऐतिहासिक स्वरुपयात ल्यंकाः आः अन प्रताप मल्लकालीन ग्रन्थकूट शैलीं देगः दयेकेगु निर्णय पुरातत्व विभागं यायेधुंकूगु दु । आःया इलय् उकिया नक्सा व डिजाइन दयेकेगु ज्या जुयाच्वंगु दु ।

तर लानिपुखूयात वास्तविकरुपय् हे सुन्दर व विशाल दयेकेगु खःसा थन नं जःखः लागाया निर्माणत स्यंकाः लानिपुखूया लागा दुने दुथ्याकेगु सोचया विकास यायेमाःगु दु । इतिहास पुलां मजूनि, लानिपुखूया जःखः लागा छगू इलय् शक्तिशाली पुचःतय्सं जबर्जस्ती थःपिनिगु नियन्त्रणय् कयाः अन भवन निर्माण यायेगु ज्या याःगु खः ।

थथे संरचना निर्माण यायेत थुमिसं गनं नं सुयाकें स्वीकृति कयातःगु मदु । थ्व अनैतिकरुपं अतिक्रमण यानाः थःपिनिगु स्वामित्वय् कयातःगु जग्गा खः । अझ ला त्रिभुवन विश्वविद्यालय अन्तर्गतया कलेजत थुज्वःगु व्यस्त लागाय् संचालन यायेगु पाय्छि मखु धकाः थनया त्रिचन्द कलेज स्थानान्तरण यायेगु निर्णय तकं जुयाच्वने धुंकूगु दु ।

लिसें नापं दुगु मध्यमाञ्चल पुलिस कार्यालय अन जबर्जस्ती निर्माण यानाः लानिपुखूया ऐतिहासिक तथ्य स्यंके दइ मखु धयागु माग तयाः शताब्दी पुरुष सत्यमोहन जोशी स्वयम विरोधय् कुहां वःगु नं यक्व पुलांगु खँ मखु । स्थानीय निकायया निर्वाचन लिपा निर्वाचित जूम्ह येँ महानगरपालिकाया मेयर विद्यासुन्दर शाक्यं येँ देय्यात गुकथं बांलाके फइ धयागु चिन्तन यानाः थनया रत्नपार्क थःपिनिगु संचालनय् कयाः थुकियात हराभरा यानाः सहर बांलाकेगु ज्या जूगु दु ।

न्हापा स्माय्कगुलु व वेश्यावृत्तिया कारणं बदनाम जुइधुंकूगु रत्नपार्कयात ब्यवस्थित यानाः थुकियात बांलाकेगु ज्या जक याःगु मखुसें आः थ्व पार्क नियमित आम्दानीया स्रोतनापं जुइधुंकूगु दुसा थुगु हे आर्थिक वर्ष दुने थुगु पार्कं १ करोडं मयाक दां आम्दानी यायेधुंकूगु समाचार पिदनाच्वंगु दु ।

लानिपुखू लागायात नं थुकिया ऐतिहासिक स्वरुपयात ल्यंकाः थुकिया जःखः लागा, अतिक्रमण याना कयातःगु जग्गा जमिनयात व्यवस्थितरुपं विकास यायेफइगु सम्भावनायात कयाः नं येँ महानगरपालिका वा सम्बन्धित निकायं चिन्तन यायेमाःगु आवश्यकतायात वाःचायेकेमाः ।

येँ देय् बांलाकेगु निंतिं गुकथं राष्ट्रिय पुनर्निर्माण प्राधिकरणं धरहरा पुनर्निर्माण यायेगु ज्याय् विशाल सोच दयेके फत, थ्व हे मोडेल व सोच झीगु मेगु सम्पदा लानिपुखू पुनर्निर्माणया सवालय् नं जुइमाःगु खँय् सकसियां ध्यान वनेमाः ।