प्याखं स्वयाः चित्रकार

नेपालीपन पिज्वइगु थीथी जातजातिया चित्रकला झीसं स्वया वयाच्वनागु हे खः । तर जाति विशेषया बारे दयेकातःगु चित्रकला धाःसा म्हो जक खंके फइ । थुकथं जाति विशेषया बारे च्वकिपा च्वइपिं चित्रकार नं म्हो जक दइ । चित्रकलाया माध्यमं जक थःत म्हसीकेगु अभियानय् आपालं चित्रकार लगे जुयाच्वंगु इलय् थःगु चित्रपाखें विशेष जातियात म्हसीकेगु अभियानय् लगे जुयाच्वनादीगु दु, चित्रकार सुनील रंजित ।

वय्कलं धयादी, ‘जि फरक ज्या यायेगु इच्छा यानाच्वनाम्ह खः व फरक विषय नं मालाच्वनागु खः । छन्हु जिं प्रत्यक्ष रुपं मगः जातिया पुख्र्यौली प्याखं स्वयेगु ह्वःताः चूलात । अले अनं हे जितः व प्याखंया बारे चित्र च्वयेगु प्रेरणा नं चूलात ।’ मगः जातिया मौलिकतापन खनाः हे रंजितं चित्र च्वयेगु शुरु यानागु धयादिल ।

‘जिं दयेकागु चित्रयात मगः समुदायया बाहुल्यता दुगु पोखरा क्षेत्रय् ब्वज्या यानाः विदेशया मेमेगु देय् नं ब्वज्या यायेगु तयारी यानाच्वनागु दु’, वय्कलं धयादी । थम्हं उगु प्याखंया प्रस्तुति स्वये न्ह्यः मगः जातिया मौलिक संस्कृति पिज्वइकथंया पूर्खाया आह्वान यायेगु परम्परा दुगु अनुभूति यानागु दु । प्याखंया प्रस्तुतिया शुरुइ म्ह छम्हं नीसी यानातःम्ह मनूया म्हय् द्यः (पूर्खा) दुबिनेगु याइ ।

मिजं जुइमा वा मिसा जुइमा प्याखं स्वयेवं हे म्ह छम्हं तसकं खाना वयेगु याइ । वास्तवय् मगः संस्कृतिया मुख्य प्याखं हे पुख्र्यौली प्याखं खः । प्याखंया शुरुइ मगः जातिया मिसा व मिजं पुचलय् च्वनाः मगःखिं (मादल) थानाः थः पुख्र्यौली द्यःया पुकार यायेगु याइ । छुं ई द्यःयात पुकार यायेधुंकाः प्याखं शुरु जुइ ।

थ्व प्याखं विशेष यानाः धवलागिरी क्षेत्रय् च्वंपिं पुनः मगः समुदायं प्याखं हुलेगु याइ । थ्व प्याखं मगः समुदायं जन्मनिसें मृत्युतकया थीथी संस्कार, संस्कृति, नखःचखः, मेला, पर्व जात्रया इलय् न्ह्यब्वयेगु याना वयाच्वंगु दु । रंजितं दयेकादीगु चित्र तसकं थाकुसां नं सरल रुपं दयेकाःगु दयेकादीगु अनुभव कलाकार लिसें च्वमि नवीन्द्रराज राजभण्डारीया दु ।

‘शायद थ्व हे चित्रकारया न्हापांगु म्हसीका खः’, वय्कलं धयादी । चित्रकार रंजित बहुआयामिक प्रतिभाया धनी खः वय्कलं धयादी, ‘चित्रकार रंजितया चित्रय् सरलीकृत व गतिशीलता दु ।’पुख्र्यौली नाचया बारे च्वमि व अनुसन्धानकर्मि प्रतिभा पुनं धयादी, ‘थ्व प्याखंयात पुलांगु प्याखं ज्याथजिथिपिनिगु प्याखं, सोरसोती प्याखं, सोरठी प्याखं धकाः नं धायेगु याः ।

आख्यानसहितया थ्व प्याखं जातीय नृत्यशैलीइ, जातीय भेषभूषा व मौलिक क्षेत्रीय भाषिकाय् न्ह्यब्वयेगु याइ । चित्रकार रंजितं दयेकादीगु ‘पुख्र्यौली नाच’ चित्र वंगु असोज १८ गतेनिसें अनामनगरय् च्वंगु थिएटरय् ब्वज्या जुयाच्वंगु दुसा थौं दकलय् लिपांगु न्हि खः ।