ने. सं. ११४४ कौलाथ्व पारू - नःलास्वनेगु

भुखाय् लिपाया पुनःनिर्माणय् तीव्रता

येँ महानगरपालिकां पुनःनिर्माणया ज्यायात तीव्रता बिया हःगु दु । तःभुखाय् ब्वःगु ताःईतक दयेधुंकाः नं येँ मनपां छुं ज्या मयाःगु धकाः आलोचना जुयाच्वंगु इलय् आः वयाः येँ मनपां निर्माणया ज्यायात चिउताः कासें तीव्रता बिउगु दु । रानीपुखू व बागदरवार पुनःनिर्माणया निंतिं येँ मनपाय् छसिकथं निगू व न्यागू आशयपत्र न्ह्यब्वःगु दु । अथे हे स्मार्ट पार्किङ निर्माणया निंतिं खुगू कम्पनीं आशयपत्र पेश याःगु दु ।

ऐतिहासिक सम्पदा रानीपुखू २०७२ सालया तःभुखाचं क्षतिग्रस्त जूगु खः । थीथी विवादया कारणं क्षति जूगु स्वदँ दयेधुंकाः नं निर्माण जुइ मफयाच्वंगु रानीपुखूया निंतिं करिब लत्या न्ह्यः येँ मनपां आयशपत्र माग याःगु खः । व हे मागकथं निगू निर्माण कम्पनीं निर्माणया निंतिं आशयपत्र पेश याःगु येँ मनपा खरिद इकाइ प्रमुख प्रमोद पोखरेलं जानकारी बियादिल ।

भुखाय् ब्वःगु स्वदँ दयेधुंकाः नं पुनःनिर्माण जुइ मफुगुलिं थुगुसी नं सर्वसाधारणं रानीपुखूया दथुइ च्वंगु बालगोपालेश्वर देगलय् वनाः दर्शन याये मखनीगु निश्चित जूगु दु । थ्व स्वयां न्ह्यः येँ मनपां देगःसहित रानीपुखू पुनःनिर्माण याःबलय् पुरातत्व विभागं बालगोपालेश्वर देगः गुम्बज शैलीइ निर्माण याःगु व निर्माणया झ्वलय् सिमेन्ट प्रयोग याःगु धासें विवाद पिथनेगु ज्या जुइवं निर्माणया सकतां ज्या दिउगु खः ।

जुजु प्रताप मल्लं थः काय चक्रवर्तिन्द्र मल्लया लुमन्तिइ उगु पुखू दयेके बिउगु खः । पुखूया निर्माण करिब न्यादँया दुने अर्थात वि.सं. १७२५ य् व शिलापत्र वि.सं. १७२७ य् तःगु खः । रानीपुखूयात नेपालाभाषा न्हूपुखू धकाः धायेगु याना वयाच्वंगु दु । रानीपुखूस्थित बालगोपालेश्वर देगःया स्वरुप ग्रन्थकूट शैलीया खः । उकिया प्रमाण थौंकन्हय् देगःया प्यखेरं लुखाय् तयातःगु प्रवेशद्वारय् तयातःगु ल्वहंतं दयेकातःगु लुखाखलुं पुष्टि याः ।

उगु खः पुलांगु देगःया रेखाचित्रं नं पुष्टि याः । रानीपुखुलिइ १०८ गू तीर्थया जल हयाः तयातःगु धइगु इतिहासकारतय् धापू दु । प्रताप मल्लपं पुखू दयेके बिउगु इलय् पुखूया प्यकुनय् प्यंगः हे देगः नं स्थापना याके बिउगु खः । उकी मध्ये उत्तर–पश्चिम कुनय् शक्तिसहितया भैरवया देगः, उत्तर–पूर्व कुनय् भैरवया देगः, दक्षिण–पूर्व कुनय् देवीया देगः व दक्षिण–पश्चिमय् झिंखुका ल्हाः दुम्ह गणेद्यःया देगः तयातःगु खंकेफइ ।

बागदरवारया निंतिं न्यागू निवेदन
थौंकन्हय् येँ महानगरपालिकाया ज्याकू तयातःगु बागदरवार (हरिभवन जूगु धयातःगु दु) थुनेगु निंतिं न्यागू निवदेन दुहां वःगु येँ मनपां न्ह्यथंगु दु । करिब १८ पी क्षेत्रफलय् निर्माण जुयाच्वंगु हरिभवन स्वतँजाःया खः । भवन याकनं थुनेत खरिद प्रक्रियाय् यंकेगु येँ मनपाया सहप्रवक्ता नवराज ढकालं कनादी । थुनेगु ज्या शुरु जूगु स्वलाया दुने सिधइगु धाःगु दु ।

छगू अर्ब न्यय्गू करोड लागतय् पुनःनिर्माणया ज्या न्ह्याकेगु येँ मनपाया योजना दु । निर्माण शुरु जूगु स्वदँया दुने सम्पन्न यानाः प्रयोगय् तकं हयेगु जानकारी बियादिसें वय्कलं भुखाय्या कारणं क्षतिग्रस्त बागदरवारय् आः परम्परागत, मध्यकाल व आधुनिक यानाः स्वंगू काल खण्डया ढाँचा उपयोग जुइ धयादिल ।
अथे हे सवारी साधनया चापयात व्यवस्थापन यायेत न्हू सतकय् निर्माण यायेत्यंगु स्मार्ट पार्किङ निर्माणया निंतिं खुगू कम्पनीं आशयपत्र पेश याःगु प्रमुख पोखरेलं कनादिल ।

उगु पार्किङय् छक्वःया पालय् न्यासः सवारी साधन न्ह्यनीकथं दयेकेत्यनागु धाःगु दु । महानगरं स्मार्ट व स्थानीयवासीं अपनत्व बोध याये फइकथंया पार्किङ भवन दयेकेत इच्छुक कम्पनीयात एकल वा मंकाःरुपं जूसां जिम्मा बीगु योजना येँ मनापाया दु । भुखाचं हे क्षति जूगु मरुसतः व धरहरा पुनःनिर्माणया निंतिं प्रक्रिया न्ह्यायेधुंकूगु दु ।

सवारी साधनया चापयात व्यवस्थापन यायेत न्हू सतकय् निर्माण यायेत्यंगु स्मार्ट पार्किङ निर्माणया निंतिं खुगू कम्पनीं आशयपत्र पेश याःगु दु । उगु पार्किङय् छक्वःया पालय् न्यासः सवारी साधन न्ह्यनीकथं दयेकेत्यनागु धाःगु दु ।

वंगु बैशाख ३१ गतेकुन्हु क्षमा पुजा यानाः पुनःनिर्माण प्रक्रिया शुरु जूगु मरुसतः वइगु स्वदँया दुने सम्पन्न यायेगु काष्ठमण्डप पुनःनिर्माण समितिया अध्यक्षलिसें प्रदेशसभा सदस्य राजेश शाक्यं कनादिल । छमा हे सिमाया सिँपाखें न्ह्य्गूगु शताब्दीइ जुजु लक्ष्मीनरसिंह मल्लं मूर्तिविहीन मरुसतः दयेके बिउगु व लिपा उकियात हे काष्ठमण्डप धकाः धायेगु यानाहःगु खःसा थ्व हे नामं कान्तिपुर जुयाः थौंया काठमाडौं नां च्वंगु धइगु धापू दु ।

छुं दँ न्ह्यः बेलायतया दुरहाम विश्वविद्यालयया अनुसन्धानकर्तातय्सं याःगु खोजकथं १२ गु शताब्दीइ दयेकूगु धयातःगु मरुसतः न्हय्गूगु शताब्दीया जूगु धयातःगु दु । अथे हे भीमसेन थापाया पालय् दयेकूगु धयातःगु धरहरा नं स्वदँ न्ह्यःया भुखाचं दुंगु खःसा थ्व स्वयां न्ह्यः प्यक्वः तक दुने धुंकूगु दु ।

धरहरा तःक्वः तःक्वः हे दुंगुलिं आः पुलांगु संरचना यथावत रुपय् हे तयाः उकियात खालं त्वपुनाः २२ तँ जाःगु न्हूगु दयेकेगु राष्ट्रिय पुनःनिर्माण प्राधिकरणया तयारी दु । थ्व स्वयां न्ह्यःया धरहरा गुतँजाःया दुगु खः । धरहरा पुनःनिर्माणय् धाःसा आधुनिक निर्माण सामग्री प्रयोग याइगु जूगु दु । आः दयेकीगु धरहराय् लिफ्ट व स्वाहाने नं दइ । धरहरा गुम्बज व गजूनापं ७२ मिटर जाःया जुइ ।

थौंकन्हय् भुखाचं क्षति जूगु धरहराया अवशेष ल्यनाच्वंगु थासं पूर्वपाखे न्हूगु धरहरा निर्माण याइ । थ्व स्वयां न्ह्यः धरहरा पुनःनिर्माणया जिम्मा नेपाल टेलिकमयात बिउगु खःसां लिपा वयाः टलिकम लिचिउगु खः । टेलिकम थम्हं मदयेकूसां छगू अर्ब तका ग्वाहालि यायेगु प्रतिवद्धता धाःसा प्वंकूगु दु । कुल २४ रोपनी क्षेत्रफलय् धरहरा, पार्किङ क्षेत्र व क्यब नं दयेकीगु जूगु दु । भुखाय् लिपा धरहरा दयेकेत न्ह्याकूगु ‘मेरो धरहरा मै बनाउँछु’ अभियान अन्तर्गत धरहरा पुनःनिर्माण कोषय् २४ करोड तका दां मुने धुंकूगु दु ।