मञ्जुश्रीया ८०० नांया पद्यश्लोक

बौद्ध विद्वान यज्ञमानपति वज्राचार्यया ‘आर्य मञ्जुश्री नामसंगीति ः छगू ब्याख्या’ नांया ग्रन्थ बजारय् वःगु दु । कोपुन्डोलस्थित वकिलराज शाक्यया सक्रियताय् व गुहेश्वरीराज शाक्यया प्रबन्धय् वि.सं. २०६८ चैतनिसें झण्डै निदँ बिकाः साप्ताहिक रुपं बौद्धविद्वान वज्राचार्यपाखें ब्याख्या यानातःगु नामसंगीतिया गाथा २२ भागय् ब्वथलातःगु दु । आदिबुद्ध व वसपोलया धर्मोपदेशयात ब्याख्या यानाः प्रकाशन याःगु साहित्य नामसंगीति खः । ‘मञ्जुश्री हे आदिबुद्ध खः । मञ्जुश्री संसारय् सर्वोच्च खः । मञ्जुश्री दुसा सकतां दइ, मदु धइगु खःसा छुं नं दइमखु’ धइगु बौद्ध धर्मावलम्बितय् विश्वास दु । मञ्जुश्रीया नां अल्याख दु । मञ्जुश्रीया नां मुनाः तयार यानातःगु सपूmयात हे नासंगीति धाइ ।

संगीतिया अर्थ गीतसंगीत मखु । शाक्यमुनि बुद्ध महापरिनिर्वाण जुयाबिज्याःगु प्यला मथ्यंनिवं बुद्धया वचन छगू थासय् संकलन यायेगु ज्या जूगु खः । गुगु सभायात उगु इलय् न्हापांगु संगायन धाइगु खः । अज्याःगु संगायन मौर्यसम्राट अशोकया पालय् नं च्वंगु खः तर उगु सफुतिइ बियातःगु संगीतिया अर्थ सभा मखसे संग्रह खः । मञ्जुश्रीयात संबोधन यानातःगु नांयात मुंकातःगु संग्रह हे नामसंगीति खः । च्वमिं थम्हं अनुसन्धान याःगु इलय् आतकया दुने मञ्जुश्रीया ८१२ नां लुया वःगु न्ह्यथनादीगु दु । व ल्याखं वज्रधातुमण्डल गाथाय् ८६, सुविशुद्धधर्मधातु ज्ञान गाथाय् १८१, आदर्श ज्ञान गाथाय् ७१, समता ज्ञान गाथाय् १०४, प्रत्येवेक्षण ज्ञान गाथाय् २७५ व कृत्यानुष्ठान ज्ञान गाथाय् ९५ नां दु ।

नामसंगीति स्तुति पद्यात्मक शैलीइ न्ह्यब्वयेगु यानातःगु दु । नामसंगीति साहित्य गुलि पुलां धइगु तथ्य गर्भया विषय खः । नामसंगीतिया मूल स्रोत मायाजाल महातन्त्रराज गुकी छगू लाख लोक दु । उकीमध्ये झिंखुद्वः श्लेक दुगु समधिपटलया छगू अंश नामसंगीति खः । सिद्धार्थ गौतमं धर्मदेशना बियाबिज्याःगु धकाः नामसंगीति गाथाया लिपांगु परिच्छेदय् धयातःगु दु, ‘आर्यमायाजाल षोडशसाहस्रिकात् महायोग तन्त्रान्तः पाति समाधिजाल पटलात् भगवान्तथागत श्री शाक्यमुनिनाभाषिता भगवतो मञ्जुश्री ज्ञान सत्वस्य परमार्थ नामसंगीतिः परिसमाप्ता ।।’ अर्थात गौतम बुद्धयात वज्रपाणि नांया बोधिसत्वं नामसंगीतिबारे धर्मदेशनाया निंतिं इनाप याये धुंकाः वसपोलं नामसंगीतिया बारे धर्मदेशना याःगु खँ अध्येषणा गाथाय् न्ह्यथनातःगु दु ।

प्रतिचन, षटकुलावलोकन, मायाजालभिसम्बोधि, बज्रधातुमण्डल, सुविशुद्धज्ञान, आदर्शज्ञान, समताज्ञान, प्रत्येवेक्षणज्ञान, कृत्यानुष्ठानज्ञान, पञ्च तथागत ज्ञान स्तुति आदि अन्य परिच्छेदय् दु । थौं स्वयां २५६१ दँ न्ह्यः लुम्बिनीइ सिद्धार्थ गौतकया जन्म जूगु खः । ‘स्वयम्भू पुराण’य् विपश्वी, शिखी, विश्वभू, काश्यप, क्रकुछन्द, कनकमुनि, सर्वार्थसिद्ध यानाः न्हय्म्ह बुद्धया नां बियातःगु दु । थुपिं नां थेरवादी बौद्धधर्म ‘त्रिपिटक’य् नं न्ह्यथनातःगु दु । च्वमिया कथं थ्व स्वयां न्ह्यवं नं आपालं बुद्ध दुगु यक्वं बौद्ध साहित्यय् दु । असंख्य बुद्धय् दकलय् न्हापांम्ह बुद्धयात आदिबुद्ध धाइ । आदिबुद्ध न्हापांम्ह ख, आः नं दु, लिपा नं दइ । आदिबुद्ध स्थायी व अविनाशी खः धइगु मान्यता दु ।

नामसंगीतिइ वज्रधातु मण्डलया अवधारणा बियातःगु दु । अथे हे धर्मधातुमण्डल नं उकिया हे दुने आशक्त जू । धर्मया वास्तविक अर्थ कर्म खः । कर्मया कारण लौकिक वातावरण जुइ तर वज्रधातु धइगु लोकोत्तर खः । वज्राया अर्थ अविनाशी, अरुपी व अनात्म जुइ । उकिया कारण वज्रधातुइ रुप, गन्ध, रस व स्पर्श दइमखु । नेपाली समाज विशेष यानाः स्वनिगलय् द्वलंद्वः दँ न्ह्यवंनिसें वज्रयाना बौद्धधर्मया प्रभाव लानाच्वंगु दु ।

थीथी जातजातिइ विभाजित जुयाच्वंपिं नेवाः समुदायय् वज्रयान बौद्ध धर्म छगू संस्कारया रुपय् विकास जुयाः वयाच्वंगु दु व गुकी स्वदेशी व विदेशीं अनुसन्धान नं याना वयाच्वंगु दु । सपूm बौद्ध धर्मावलम्बितय् निंतिं महत्वपूर्ण जू । थुकिं नेपाःया मौलिक पहिचानयात नं संरक्षण याइगु अपेक्षा यानातःगु दु । नेपाःया वज्रयान सम्प्रदायया विकासक्रम व आदिबुद्ध महामञ्जुश्रीया बारे विस्तृत अध्ययन व अनुसन्धान यायेगु इच्छा दुपिं स्वदेशी व विदेशी अन्वेषक, जिज्ञासु व ब्वँमिपिनिगु निंतिं नं कृति उपयोगी जुइगु खनेदु ।