नरेन्द्र महर्जन
कला, संस्कृति धयागु देय्या तिसा व म्हसीका खः । देय्या जनतायात एकता याइगु लिसें अन्तर्राष्ट्रिय समुदायलिसे स्वापू क्वातुकीगु छगू माध्यम नं कला, संस्कृति खः । अथे खःसां झीगु देशय् सरकारी स्तरं कला, संस्कृति, जात्रा, नखःचखःयात उलि थाय् बिउगु खनेमदु । अथे जूगुलिं हे येँयाः नखः, इन्द्रजात्रायात नेवाःतय्गु जक नखः धकाः सरकारी स्तरं बांलाक वास्ता यानाच्वंगु मदु ।
तर आःया इलय् इन्द्रजात्रायात नेवाःतय्गु जक जात्रा धकाः लिउने लाकेगु मखुकि समग्र नेपाःमितय्गु, उलि जक मखु अन्तर्राष्ट्रिय समुदायया हे जात्रा खः धकाः प्रचार प्रसार याये हथाय् जुइधुंकूगु दु । येँयाःया झालय् पिदनीगु दीप्याखं नं छगू ऐतिहासिक, अमूर्त कला खः । थ्व प्याखनय् न्हय्म्ह द्यःपिं कुमारी, भैरव, चन्दी, दैत्य, कवं, ख्याः, बेताः दइ ।
अथे हे थ्व प्याखं न्हय्ताजि बाजनय् न्हय्गू हे तालय् म्येँ राग चचा हालेगु याइ । उलि जक मखु थ्व प्याखं न्हय्गू हे दबुलिइ क्यनेगु याइ । थ्व प्याखनय् मू नायः लिसें न्हय्म्ह नायः दइ । उमित बिस्कं बिस्कं हे अभिभारा नं बियातःगु दु । थ्व प्याखं हुलीबलय् मतुलिइ पंखास्वां, ककःचा स्वांया लिसेलिसें मेमेगु थीथी स्वां छुनाः प्याखं हुइकेगु याइ ।
दीप्याखं एकचित्त जुयाः स्वल धाःसा थीथी ल्वय् चिलावनी, मनोकांक्षा पूवनी धयागु जनविश्वास दु ।उबलय् उबलय् देशय् दश महामारी ल्वचं कयाः जनता धमाधम सिना वनाच्वन । जनता थथे सिना वनाच्वंगु खनाः जुजुया साप पीर जुल । देशय् जनता हे मंत धाःसा जि नं जुजु जुयाः म्वानाच्वनेगुया छुं महत्व दइमखु धयागु मनय् तयाः तसकं पीर यानाजुल ।
उबलय् हे जुजुया म्हगसय् दीप्याखंया द्यःपिं प्याखं हुलाः क्यन । अले म्हगसय् खंथें हे देय्या थीथी थासय् थ्व प्याखं हुइकल धाःसा देशय् खनेदयाच्वंगु महामारी नं मदयावनी धकाः म्हगसय् हे क्यन । उबलय् निसें थ्व प्याखं क्यनेगु सुरु याःगु व प्याखं क्यनेवं देशय् खनेदयाच्वंगु महामारी नं मदयावंगु धयागु धापू दु ।
थौंकन्हय् नं थ्व प्याखं हुलीबलय् देशय् शान्ति जुइमा, अमन चैन दयेमा, निरोगी जुइमा धयागु भावं प्याखं हुली । इतिहासयात स्वयेगु खःसा लिच्छविकालीन गुणकामदेवया पालय् दीप्याखं सुरु जूगु खनेदु । थ्व प्याखं हुइकीबलय् हालीगु म्येय् गुणकामदेवया नं नां काइगु व खड्ग ज्वनाः प्याखं हुलीगु जूगुलिं सम्भवतः गुणकामदेवया पालय् हे थ्व प्याखं सुरु जूगु धयागु धापू दु ।
नेपालय् दकलय् न्हापां मालश्री रागय् प्याखं हुइकीगु नं दीप्याखं हे खः । उकिं थ्व प्याखं मोहनि वल धकाः जानकारी बिइगु छगू जक प्याखं खः धयाथें नं च्वं । छाय्धाःसा मेमेगु प्याखं येँयाः नखः ज्वःछि च्यान्हु जक क्यनी । येँया क्वचालकि प्याखं नं क्वचाइ । तर थ्व दीप्याखं येँया सुरु जुइ न्ह्यः श्रावण चौथिया न्हिकुन्हु नासः पुजा यानाः गुरुया हे छेँय् लछि प्याखं स्यनी ।
अनं लिपा भाद्र चौथिकुन्हु किलाघःया छुबी ननी बहनी बहनी प्याखं ल्हुइकी । उबलय् खापा जक तयाः प्याखं हुइकीगु याइसा अनं लिपा अष्टमीया दिनय् किलाघःया दबुली प्याखं ल्हुइकी । यःसिं थनेबलय् हनुमानध्वाखाया कागेश्वरी महाद्यःया न्ह्यःने प्याखं ल्हुइकेगु याइ । क्वःनेयाःकुन्हु जैसिदेगलय् ल्हुइकी, अले कुमारी न्ह्यमसाःसा बसन्तपूया महाद्यः पार्वती देगः न्ह्यःने दबुली प्याखं हुइकाः कालभैरवया न्ह्यःने प्याखं हुइकाः उकुन्हुया प्याखं सिधयेकी ।
अनं लिपा थःनेयाःकुन्हु थाय्मदु दबुली प्याखं हुइकीसा कुमारी न्ह्यसाये सातं वंघःया दबुली नं प्याखं ल्हुइकी । येँयाःया लिपांगु न्हि नानिचायाःकुन्हु किलाघःया दबुली प्याखं हुइकाः दछिया निंतिं प्याखं क्वचायेकी । येँयाः नखःया तसकं हे ऐतिहासिक व महत्वपूर्ण प्याखं जूसां दीप्याखं थौंकन्हय् समस्या हे समस्याया चाकः दुने लानाच्वंगु दु ।
छाय्धाःसा थौंकन्हय् नं दीप्याखं पिहां वइगु दबू दु, दबू लिउने सतः नं दु, प्याखं पिहां वइगु आगंछेँ नं दु, तर थःगु नामय् छुं नं मदु । दि प्याखंयात माःगु सामग्री कौशी तोषाखाना पाखें बिया वयाच्वंगु दु । तर थन बीहइगु जिन्सी सामान न त गुणस्तरीय जू, न त बीमाः धकाः च्वयातःगु परिमाण कथं हे बी हयाच्वंगु दु ।
न्ह्यागु हे समस्या दुसां येँयाः नखःयात नेवाःतय्गु जक जात्रा धकाः थुइके मजिल । थ्व जात्रा नं ब्राजिलया कार्निभल थें हे अन्तर्राष्ट्रिय रूपं प्रचार यायेजिउगु जात्रा खः । जात्राया झालय् अन्तर्राष्ट्रिय पर्यटकतय्त नेपालय् दुत हयेगु वातावरण दयेके फयेमाः ।
थ्व जात्रां हे देय्या आर्थिक पक्षयात नं तिबः बीफु । उकिं थ्व जात्रायात नेवाःतय् जक जात्रा धकाः मखुसे नेपाःमितय्गु जात्रा, नेपाःया हे जात्रा कथं नालाः सरकारं थ्व जात्राय् ब्वति काइगु सकल गुथि, खलः पुचःयात आर्थिक रूपं नं बल्लाःगु तिबः बीमाः ।
LEAVE YOUR COMMENTS