चीनलिसे नेपाःया स्वापू

चीन व नेपाः तसकं बांलाःगु स्वापू दुगु देय्त खः । चीनया महान नेता माओ त्से तुङं समाजवाद लागू यायेधुंकाः व नेपाःया राणा शासन समाप्ति नाप नापं झन जक थ्व निगू देय्या स्वापू क्वातुया वन । खास यानाः देसय् टंकप्रसाद आचार्य प्रधानमन्त्री जुइधुंकाः निगू देय् दथुया स्वापू बांलाःगु खः ।

नेपाः व भारतया दथुइ थीथी कथं स्वार्थपूर्ण स्वापू कायम जुयाच्वंगु दु । छाय् धाःसा कोशी सम्झौता जूगु इलय्, महाकाली सन्धी जूगु इलय् भारतं नेपाःयात हेवाय्चवाय्या दृष्टिकोणं स्वःगु खनेदत । अथे मजुसें यदि चीन न्ह्यःने मदुगु व भारत याकःचां जक नेपाःलिसें स्वापू दयाच्वंगु खःसा आः तक नेपाः नेपाः जुयाः च्वने फइ मखुत जुइ ।

लिक्क अथे बल्लागु देय् छुं मदुगु कारणं हे भूटानयात थः यत्थें तयातःगु दु । सिक्किमयात क्वाप्लाक्क हे नयेधुंकूगु दु । अथे जूगुलिं हे नं थन थीथी कथं नेपाः व भारतया स्वापू व नेपाः व चीनया स्वापू बारे इलय् ब्यलय् चर्चा परिचर्चा जुयाच्वंगु दु ।चीन छगू समाजवादी गणतन्त्र कायम जुयाच्वंगु देय् खः । भारत धाःसा विश्वय् हे नांजाःगु पूँजीवादी राष्ट्र खः ।

अथे जुयाः नं भौगोलिक रुपं नं भारत नेपाःलिसें स्वापू दुगु कारणं नेपाःया भचा अप्वः स्वापू भारतलिसे दइगु ला स्वाभाविक खः । भारतया बनारस, काशी, गया थेंज्याःगु धार्मिक तीर्थस्थलय् नेपाःमित वनीगु चलन न्हूगु मखु । चाहे हिन्दू धर्मालम्वित थजु वा बौद्ध धर्म माने याइपिं हे जुइमा आः तक नं नेपाःया स्वापू धार्मिक व सांस्कृतिक ख्यलय् आपालं क्वातुयाच्वंगु दु ।

स्थानीय रुपं समस्या समाधान यायेगु लागि नं नेपाल चीन स्वापू बांलाकेमाः । कला, संस्कृतिया विकास यायेत पर्यटन विकास आवश्यक जुइ । गथे चीनया कला व संस्कृति नेपाःया लागिं न्हूगु चीज जुयाच्वंगु दु ।

अथे खःसां चीनलिसेया स्वापू उलि छ्वासुया वंगु मदु । चीन तिब्बतय् वनाः मानसरोवर दर्शन यायेत वनीपिं नं नेपालय् म्हो मजू । अथेहे कोदारी जुयाः ल्हासा वनीपिं, रोशी व कोशी छिनाः ल्हासा, खासा व उत्तरी लागाय् वनाः व्यापार व्यवसाय याइपिं पुलांपिं ल्हासा नेवाःत आः नं दनि ।

नेवाःतय् व्यापार केन्द्र जुयाच्वंगु ल्हासा लागाय् नेपाल लिपि, रञ्जना लिपि छ्यलाः थीथी व्यापारिक केन्द्रत कायम जुयाच्वंगु नं आः तकं दनि । अथे स्वयेगु इलय् नेपालय् नेवाःतय्सं गुकथं ज्या यानाच्वंगु खः, उकथं हे नेवाः समाजया छुं नांजाःपिं व्यापारीत ल्हासा चीन वनाः ज्या यानाच्वंगु इतिहास दु । वर्तमान इलय् नं थ्व कायम दनि ।

समाज परिवर्तन जुया वंलिसे आः न्हूगु ढंगं व्यापार व्यवसाय व धार्मिक आस्थाय् हिउपाः वःगु दु । चीनय् नेपाःया मौलिक प्रविधि ज्वनाः थीथी प्रदर्शनय् ब्वति कायेत वनीपिं आः नं दँय् दसं उखे वनाच्वंगु दु । थ्व जक मखु कि चीनय् नं निदँ प्यदँ न्ह्यः अज्याःगु हे तःधंगु भुखाय् ब्वल नं आः तक अन न्हूगु शहर विकास यायेधुंकल ।

नेपालय् धाःसा तःभुखाय् ब्वःगु स्वदँ प्यदँ दयाः नं थन पुनः निर्माणया ज्या बछि मखु चकंछि हे नं पूवने फुगु मदुनि । यदि चाहे जूगु खःसा सरकारं अवश्य नं पुनःनिर्माणया ज्या अःपुक यायेफुगु खः । अथे जुयाच्वंगु मदु । नेपालय् आः नकितिनि वःगु चिनियनाँ प्रतिनिधिमण्डलं नेपाः भ्रमण यानाः नं न्हूगु पुस्तां, न्हूगु ढंगं, न्हूगु परिस्थितिइ नेपाः व चीनया स्वापू न्ह्यःने यंकेमाःगु खँय् बः बिउगु दु ।

थ्व निगू देय्या स्वापू इतिहास स्वयां पुलांगु खः । इतिहासय् भृकुटी व अरनिको नेपाःया सन्देश ज्वनाः चीन तिब्बतय् वनाच्वंपिं नेपाःया राजदूतत खः । थथे स्वयेगु इलय् चीनयात नेपाःपाखें थीथी कथं ग्वाहालि यानाच्वंगु खनेदु । थ्व इलय् नं नेपालं चीनय् नेपाःया कला संस्कृतिं जाःगु मूर्ति, देगः व भवनत दयेकेगु कला स्वयाच्वंगु दु । अले नेपाःयात थीथी विकास निर्माणय् ।

नेपाःया स्वास्थ्य, शिक्षा, सडक विस्तार व विद्युत गृह निर्माणय् चीनं ग्वाहालि यानाच्वंगु दु । आर्थिक ग्वाहालि जक मखुसें नेपाःया राजनीतिक परिवर्तनय् नं अप्रत्यक्ष रुपं चीनं ग्वाहालि हे यानाच्वंगु दु । २००७ सालया आन्दोलन, २०४६ प्रजातन्त्र पुनः बहालीया आन्दोलन नापं २०६२÷६३ या आन्दोलनय् नं चीनं नेपाःयात नैतिक समर्थन यानाः उगु आन्दोलनया समर्थन हे याःगु खः ।

चीनं तप्यंक छुं ग्वाहालि मयाःसां तबि नं नैतिक समर्थन छगू महत्वपूर्ण पक्ष जुयाच्वंगु दु । थ्व इलय् नं चीनय् भ्रमण यानाः स्वापू बांलाकेगु ज्या नेपाल सरकारं यानाच्वंगु दु । अथे जुयाः नं थ्व इलय् चीनं शिक्षा, स्वास्थ्य व यातायात विकासय् चीनं ग्वाहालि यानाच्वंगु दु । चीनय् ब्वनाः लिहां वयाच्वंपिं नेपाःमि विद्यार्थीतय् संगठन अरनिको समाजं नं नेपालय् थीथी कथंया समाजसेवा यायेगु ज्या जुयाच्वंगु दु ।

थथे स्वयेगु इलय् समाज विकासया लिसें चीनया कला, साहित्य व संस्कृति विकासया लागिं नेपालं ग्वाहालि यानाच्वंगु दुसा नेपाःया शिक्षा, स्वास्थ्य, सडकया विस्तार व विद्युत गृह निर्माणया लागिं धाःसा उलि हे ग्वाहालि यानाच्वंगु दु । थथे स्वयेगु खःसा जिं छु ग्वाहालि याये फइ धइगु खँ नेपालं नं स्वयेमाः ।

चीन व नेपाःया स्वापू थथे स्पष्ट व स्वच्छ रुपं चले जुयाच्वंगु स्वयेगु खःसा आः तक भारत व नेपाःया स्वापू धाःसा थथे पारदर्शी व गुणात्मक जूगु खने मदु । समस्या छखे व समाधान मेखे लाकेगु चलन झी भारतलिसें न्ह्याबलें धइथें जुयाच्वंगु दु । स्थानीय रुपं समस्या समाधान यायेगु लागि नं नेपाल चीन स्वापू बांलाकेमाः । कला, संस्कृतिया विकास यायेत पर्यटन विकास आवश्यक जुइ ।

गथे चीनया कला व संस्कृति नेपाःया लागिं न्हूगु चीज जुयाच्वंगु दु । अथेहे नेपालय् च्वंगु ज्यापु संस्कृति, नेवाः संस्कृति व थीथी जातिया संस्कृति मेपिनि लागिं प्रेरणा थें चीनया लागिं नं न्हूगु चीज खः । अथे जुयाः आः नं नेपाःया विकास व चीनया सांस्कृतिक विकासया लागिं झीगु देसय् चीनया बांलाःगु प्रभाव लानाच्वंगु दु । थथे स्वयेगु इलय् थौं मखुसां कन्हय्, कन्हय् मखुसां कंस थ्व निगू देय्या स्वापू बांलाइ ।

 

सम्बन्धित बुखँ

LEAVE YOUR COMMENTS